چهل‌وپنج سال اطلاع رسانی، چهل‌وپنج سال در خدمت زبان و فرهنگ فارسی

- اینجا دویچه وله – صدای آلمان
- اینک پخش آخرین خبرهای جهان از رادیو صدای آلمان...
- کابینه آلمان فدرال به ریاست دکتر آدناور، صدراعظم، امروز یک جلسه‌ی فوق العاده تشکیل داد...

جملات بالا د رسال 1963 و در آغاز دومین سال تاسیس بخش فارسی دویچه وله از رادیو پخش شد. متاسفانه از نخستین سال های پس از تاسیس بخش فارسی آثاری بجز خاطره‌ی همکاران نخستین چیزی باقی نمانده است. همین قدر می‌دانیم که در آغاز کار چهار ايرانی و دو آلمانى، بخش فارسی را اداره و هر روز به مدت ۲۵ دقيقه برنامه تهیه و پخش می‌كردند. اما طولی نكشيد كه به علت علاقه‌ی بسيار و توجه شنوندگان ايرانی به بخش فارسى، مدت برنامه‌ها افزايش يافت.

نخستین مسئولان

دکتر "هربرت رایشارت" (Herbert Reichart) در سال های آغازین بخش فارسی دویچه وله، رئیس بخش خاورمیانه بود و بخش فارسی نیز زیر نظر وی بود. مسئول مستقیم بخش فارسی در این سالها آقای "دوکندورف" (Dockendorf) بود.

نخستین سرپرست ایرانی

آقای مرتضی رئیسی در سال 1965 وارد دویچه وله می شود. وی در ایران در رشته روزنامه نگاری درس خوانده بود و از طریق کار در رادیو تهران تجربه عملی داشت. دو سال نیز در آلمان در همین رشته آموزش دیده بود. یکسال و نیم پس از ورود به دویچه وله ، با حکم دکتر هربرت رایشارت، سرپرستی بخش فارسی را برعهده می گیرد.

همکاران ایرانی دویچه وله در سالهای نخستین

آقایان ایرج شیرزاد، دکتر میکده، آرامش دوستدار، هوشنگ مقدسی، دکتر نیری، دکتر کاوه ، آذر مقدم، جلال خالقی مطلق، ناهید، علیرضا میبدی، هوشنگ میرگلی، مهدی خاموش، مهین جهانبازی (همسر مرتضی رئیسی) از جمله همکاران بخش فارسی رادیو صدای آلمان در نخستین سالها بودند.

در سال 1970 مرتضی رئیسی برای کار در تلویزیون ایران به تهران می رود و آقای "نادر کرانکه" به جای وی سرپرست بخش فارسی می شود.

نحوه کار تحریریه بخش فارسی

در سال های آغازین، تمام مطلب بخش فارسی ترجمه مطالب تحریریه مرکزی دویچه وله بود. تنها مطالب تولیدی در بخش فارسی پیام هایی بود که ایرانیان ساکن آلمان برای خانواده های خود از طریق دویچه وله ارسال می‌کردند. به گفته مرتضی رئیسی دویچه وله فارسی در آغاز یک ماشین ترجمه بود. در دوره ای که مرتضی رئیسی سرپرستی بخش فارسی را برعهده داشت، در پی تلاش و پیگیری های فراوان تحریریه بخش فارسی تا حدی به اخیتار و استقلال عمل دست یافت، اما این اختیارات هیچگاه به سطحی که در سال های اخیر بخش های مختلف صدای آلمان از جمله بخش فارسی از آن برخوردارند، نرسید.

بخش فارسی دويچه وله در سال های اخیر به طور عمده براساس نياز شنوندگان راديويی و خوانندگان وب سایت اينترنتى خود، برنامه هایش را تنظیم می کند. به گفته دکتر فاروقی رئیس فعلی بخش فارسی، ميزان استفاده از مطالب سايت اينترنتى فراسی دویچه وله ظرف تنها ۲ سال گذشته ۳۰ برابر شده است.

نخستین برنامه زنده بخش فارسی

نخستین گزارش زنده که از بخش فارسی دویچه وله پخش شد، در جریان دیدار ویلی برانت، صدراعظم آلمان غربی و ویلی اشتوف، نخست وزیر آلمان شرقی بود. گزارش این دیدار تاریخی توسط مرتضی رئیسی به صورت زنده از صدای آلمان پخش شد و همین گزارش از سوی رادیو ایران نیز عینا نقل گردید.

نخستین گفتگوی بخش فارسی با یک مقام ایرانی

گفتگو با امیرعباس هویدا نخستین مصاحبه ی بخش فارسی رادیوی آلمان با یک مقام بلندپایه ایران بود. این گفتگو را نیز مرتضی رئیسی سرپرست بخش فارسی صدای آلمان به هنگام سفر امیرعباس هویدا به آلمان با وی انجام داد.

علی فولادزری
علی فولادزری همکاری خودرا با بخش فارسی صدای آلمان از سال ١٩٧٤ آغاز کرده و هم اکنون با بیش از ٣٢ سال فعالیت تمام وقت، پرسابقه ترین همکار بخش فارسی است. فولادزری در آستانه المپیک ١٩٧٤ مونیخ و برای پوشش خبری این رویداد مهم ورزشی در آلمان، به همکاری دعوت شد و پس از آن نیز به عنوان مسئول بخش ورزش رادیو به کار خود ادامه داد. پیش از المپیک ٧٤ بخش فارسی برنامه ویژه ورزش نداشت ، اما پس از آن در قالب برنامه ده دقیقه ای بطور منظم و روزانه وارد برنامه های فارسی صدای آلمان شد. علی فولادزری علاوه بر آن ، مسئول و ناظر ضبط برنامه های فارسی رادیو نیز بود.

هوشنگ بهرامی
هوشنگ بهرامی فعالیت خودرا در تابستان ١٩٧٦ ، در بخش فارسی آغاز کرد و اکنون بیش از ٣٠ سال است که این همکاری ادامه دارد. در سال های نخست ، یک برنامه‌ی هفتگی به نام «دانش و تکنیک» به همراه همکاری دیگری بنام «مریم پروین» تهیه و اجرا می کرد اما سپس وارد سرویس خبر و گزارش شد.

عکسی با هنرمندان

تصویری از همکاران بخش فارسی به همراه محمدرضا شجریان و پرویز مشکاتیان در ساختمان صدای آلمان در شهر کلن (تاریخ ثبت تصویر: ١٩٨٧)

ردیف اول - از راست:
هوشنگ بهرامی – دکتر اسدالله دهقانیان – حسین فرجی‌نیا – شهرام میریان

ردیف دوم:
یک خانم انگلیسی (کارآموز در بخش فارسی) – دکتر فرامرز سروری – محمدرضا شجریان – دکتر آرامش ناهید – منوچهر قادری

ردیف عقب:
بهمن بوستان (برگزارکننده کنسرت شجریان در آلمان) – پرویز مشکاتیان – علی فولادزری