«چین تابع سیاستهای کلی جهانی است نه مبادلات اقنصادی‌اش با ایران» · مصاحبه
۱۳۸۶ آذر ۱۳, سه‌شنبه
سایت اینترنتی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، به نقل از اسدالله عسگراولادی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، گزارش داده‌است که بانکهای دولتی چین در هفته اخیر از گشایش اعتبار برای بازرگانان ایرانی خودداری کرده‌اند.
به گفته عسگراولادی، هم‌اکنون یک هیئت از ایران به منظور بررسی این مشکل در شانگهای به سر می‌برد. چین یکی از اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد است که همواره با اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران مخالف بوده است.
حال این پرسش مطرح است که آیا چین تصمیم گرفته در روش قبلی خود بازنگری کند؟ دکتر سعید شیرکوند، معاون اقتصادی دولت خاتمی و استاد دانشگاه تهران، به پرسش‌های رادیو دویچه‌وله در این زمینه پاسخ گفته است.
دویچه وله: آقای شیرکوند، اقدام اخیر بانکهای دولتی چین در عدم گشایش اعتبار برای بازرگانان ایرانی، نشان از یک تغییر رویه ناگهانی چین در مقابل ایران می‌دهد. آیا به نظر شما هم اینطور است ؟
سعید شیرکوند: به‌طور کلی در عرصه‌ی اقتصاد، سیاست‌هایی که توسط دولت‌ها اتخاذ می‌شود، با توجه به اینکه در کشور چین هم همه‌ی بانکها دولتی هستند یا بشدت تحت تاثیر دولت هستند، این تصمیمات، اقتصادی محض نیست و تحت تاثیر سیاستهای کلی حاکم بر کشور است. این تصمیمی که بانکهای چینی اعلام کرده‌اند، که هنوز هم مشخص نیست آیا این تصمیم تا چه زمانی می‌خواهد ادامه پیدا کند، ولی طبیعتا ناشی از سیاستهای جدید دولت چین است و سیاستهای دولت چین هم با توجه به مذاکراتی که دارد صورت می‌گیرد در گروه 5+1، بخش زیادش از آنجا تاثیر خواهد گرفت. من فکر می‌کنم این کاری که دولت چین شروع کرده است، نشان‌دهنده‌ی این است که دولت چین هم منافع خودش را در اقتصاد بین‌الملل به منافع دیگران ترجیح می‌دهد و طبیعتا تحت تاثیر سیاستهای کلی حاکم بر کشور خودشان هست که نسبت به سیاستهای اقتصادی‌شان تصمیم‌گیری می‌کنند. لذا این را من به‌طور قطعی برای قضاوت کافی نمی‌دانم. باید کمی جلوتر برویم و ببینیم چه اتفاقی روی خواهد داد.
دویچه وله: یک دیپلمات ارشد آمریکایی هفته‌ی گذشته با مقامات چینی دیدار کرده و ادعا کرده که در این دیدار به پیشرفتهایی هم دست پیدا کرده است. موضوع این دیدار هم افزایش تحریم‌های اقتصادی علیه ایران بوده. آیا فکر می‌کنید این اقدام بانکهای چین ارتباطی با این دیدار دارد؟
سعید شیرکوند: ببینید، به‌طور طبیعی بخش اقتصاد همیشه تابع سیاستهای کلی حاکم بر دولتهای کشورها بوده و طبیعتا روندی که در اقتصاد بین‌الملل دارد صورت می‌گیرد، ناشی از این سیاستهای کلی‌ست که در ارتباط با ایران در حال مذاکره و تصمیم‌گیری هستند. نمی‌شود گفت که تاثیر ندارد. حتما تصمیمی که چینی‌ها گرفته‌اند ناشی از همین سیاستهای کلی کشور خودشان هست.
دویچه وله: به سیاستهای کلی جهانی در مورد پرونده هسته‌ای ایران اشاره کردید. ولی تابحال چین خیلی از این سیاستها پیروی نمی‌کرده! چه شده یکباره به این فکر افتاده است که باید تابع این سیاستها باشد؟
سعید شیرکوند: نه، چنین چیزی نبوده. چین اگر آنقدر همراهی نمی‌کرد، در دو قطعنامه‌ی قبلی هم رای موافق نمی‌داد. این نشان می‌دهد که چین هم بالاخره در عرصه‌ی بین‌الملل منافع خودش را دنبال می‌کند. و شما باید ببینید که چینی‌ها در مذاکراتی که با ایران انجام می‌دهند و همچنین مذاکراتی که با اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها انجام می‌دهند، آنجا چگونه تصمیم‌گیری می‌کنند. من چنین اعتقادی ندارم که چینی‌ها براساسا مواضع ایدئولوژیک می‌خواهند به این مسئله نگاه کنند، مثل دوران جنگ سرد. امروز چینی‌ها منافع اقتصادی‌شان برایشان اهمیت دارد و در مذاکراتی که صورت می‌دهند با اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها طبیعتا هرجا منافع‌شان اقتضا بکند، به همان سمت خواهند رفت. حالا چه همراهی در تصویب قطعنامه‌ی سوم باشد، یا احتمالا همراهی با تحریم‌هایی که براساس این قطعنامه‌ها بخواهند بر ایران تحمیل بکنند و آن را به‌کار بگیرند.
دویچه وله: ولی منافع اقتصادی چین هم از این تحریم‌ها ضربه می‌خورد. سال گذشته حجم مبادلات اقتصادی ایران و چین ۱۸ میلیارد دلار بوده و این رقم کمی نیست!
سعید شیرکوند: در هرحال در مقایسه با حجم مبادلات تجاری چین با آمریکا که فراتر از سیصد میلیارد دلار می‌رود، خیلی رقم تعیین‌کننده‌ای نیست که ما فکر کنیم، چین فقط بخاطر اینکه بخواهد با اقتصاد ایران تعامل داشته باشد، همه‌ی آن منافع خودش یا شرایط خودش را کنار بگذارد. چینی‌ها هم بالاخره در عرصه‌ی بین‌الملل در دوران اخیر خیلی ایدئولوژیک نگاه نمی‌کنند. چانه‌زنی‌هایشان با آمریکایی‌ها و با اروپایی‌ها، آن تعیین‌کننده خواهد بود، نه حجم مبادلاتی که با کشور ایران دارند.
دویچه وله: با این حجم مبادلات ایران و چین، که به آن اشاره کردم، فکر می‌کنید ایران چه مقدار متضرر می‌شود؟
سعید شیرکوند: من در شرایط فعلی تحریم‌های انجام‌شده را خیلی بر اقتصاد ایران موثر نمی‌دانم. از این جهت که به دلیل بازبودن منافذی که ایران بتواند نیازهای خودش را تامین بکند و یا استفاده از حوزه‌های مختلف اقتصادی، اینها مواردی هستند که دست دولت ایران را باز نگه می‌دارد که دولت ایران بتواند یک مقدار زیادی مشکلاتش را کمتر بکند. ولی اینکه بخواهیم بگوییم، اگر دامنه‌ی تحریم‌ها گسترش پیدا بکند، هیچ تاثیری بر اقتصاد ایران نمی‌گذارد، این به نظر من چشم‌بستن به روی واقعیت‌هاست. ولی اینکه آیا اثر تعیین‌کننده‌ای می‌گذارد که مثلا ایران را در آنچنان تنگنایی قرار بدهد که به‌نوعی اقتصادش به‌سمت تعطیلی کامل یا در فشار مضاعف قرار بگیرد، به دلیل ظرفیت‌هایی که در اقتصاد ایران هست، من خیلی چنین احساسی ندارم.
مصاحبه‌گر: میترا شجاعی