کاربست سیاست چماق و شیرینی در سیاست داخلی ایران
۱۳۸۸ تیر ۵, جمعه
غلام‌حسین محسنی اژه‌ای، وزیر اطلاعات در مصاحبه‌ی مطبوعاتی روز چهارشنبه‌ی خود (۲۴ ژوئن) گفت که خون کسانی که در تظاهرات خیابانی کشته می‌شوند، بر گردن کسانی است که اعلامیه می‌دهند و به اعتراض فرا می‌خوانند. او به طور مستقیم از میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو کاندیدای معترض نام نبرد، اما معنای سخن او مشخص است. در روزنامه‌های طرفدار حکومت علنا به موسوی و کروبی حمله می‌شود. برخی مقامات نیز با صراحت این دو را تهدید می‌کنند که با خشم نظام مواجه خواهند شد.
سید احمد خاتمی، در خطبه‌های نماز جمعه‌ی این هفته‌ی تهران حربه‌ی دینی مهیبی را علیه معترضان به کار برده است. وی گفته است که همه باید حرف ولی فقیه را بپدیرند و در این مورد توضیح داده: «در نگاه اسلامی، ولی فقیه تنها رهبر سیاسی نیست، بلکه حجت شرعی است؛ یعنی نایب امام زمان است و مخالفت با نایب امام زمان مخالفت با خود امام زمان است.» او در ادامه گفته است: «باید از عاقبت کسانی که با ولایت درافتادند، عبرت گرفته شود تا دیگر این تجربه تلخ را کسی تکرار نکند.»
ابراهیم رئیسی، معاون قوه قضاییه گفته است که معترضان خیابانی به دادگاه ویژه فرستاده خواهند شد. او تهدید کرده «با کسانی که در حوادث اخیر بازداشت شدند طوری برخورد خواهد شد که درس عبرت بگیرند.»
سیاست کشاندن مسئله به "مجاری قانونی"
در کنار تهدید، به گفت‌وگو و حل مسائل از طریق "قانون" نیز دعوت می‌شود. امام جمعه‌ی این هفته‌ی تهران گفته است: «در هر انتخاباتی که اعتراض هست، این اعتراضات از مجاری قانونی دنبال می‌شود، بنابر این ما حق اعتراض را حق قانونی می‌دانیم اما از مجرای خودش.» وی افزوده است: «شورای نگهبان نیز نشان داده است، آغوشش برای دریافت اعتراضات باز است و تقاضای تمدید مهلت پنج روزه شبهه ای در این باره باقی نمی گذارد.»
در راستای این نوع سیاست کشاندن مسئله به "مجاری قانونی" اعضای "کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی" مجلس با میرحسین موسوی و مهدی کروبی دیدار کرده‌اند.
ایلنا از قول اسماعیل کوثری، نائب رئیس این کمیسیون، در مورد موضع موسوی در این دیدار نوشته است: « ایشان همچنان خواستار ابطال انتخابات هستند اما ما به وی گفتیم که اینگونه که شما فکر می‌کنید نیست و باید از راه‌حل‌های قانونی به بررسی مطالبات خود بپردازید. اما متاسفانه بر اساس اخباری که به ایشان ارائه شده است تصوری غیر از این دارد.»
بنابر همین گزارش، کوثری در مورد کروبی چنین گفته است: « بر اساس آمار و ارقامی که در اختیار داشتیم به آقای کروبی گفتیم که بهتر است اعتراض خود را از مجاری قانونی پیگیری کنند. آقای کروبی هم با بیان اینکه فرمایشات مقام معظم رهبری را قبول دارند، اعلام کردند که تا حدی پاسخ سوالات خود را گرفته‌اند و تصمیم نهایی خود را به زودی اخذ خواهند کرد.»
در مورد این گفته‌های کوثری، نائب رئیس "کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی" مجلس، هنوز هیچ نظری از طرف موسوی یا کروبی ابراز نشده است و معلوم نیست که این دو تن در دیدار با اعضای کمیسیون دقیقا چه موضعی گرفته‌اند.
کوثری همچنین گفته است که اعضای "کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی" مجلس با اکبر هاشمی رفسنجانی دیدار کرده‌اند. از طرف خود رئیس شورای تشخیص مصلحت خبری در مورد مضمون این دیدار منتشر نشده است.
بنابر گزارش ایلنا کوثری در مورد این دیدار چنین گفته است: «وی همچنین در تشریح دیدار اعضای کمیسیون امنیت ملی با هاشمی رفسنجانی از ابراز علاقه‌مندی وی به مقام معظم رهبری یاد کرد و افزود: ما از رئیس مجمع تشخیص مصلحت خواستیم تا زودتر وارد مساله شده و معضل موجود را حل کند تا اینگونه نباشد که دشمنان داخلی و خارجی تصور کنند ایشان نسبت به این مساله بی‌تفاوت هستند.»
«سازش خانوادگی»؟
دعوت به گفت‌وگو و پیشبرد اعتراض از راه مجاری قانونی تا کنون بیشترین امتیازی است که معترضان داده شده است. اکنون از هر طرف دعوت به بررسی شکایات می‌شود. آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی دعوت به آشتی ملی می‌کند، و در حالی که سخنگویی شورای نگهبان می‌گوید در انتخابات هیچ گونه تقلبی صورت نگرفته، "مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم" از موسوی می‌خواهد مدارک و مستندات خود را به علما و مراجع ارائه دهد.
برآورد روزنامه‌ی "زوددویچه تسایتونگ" از اوضاع ایران این است که کوشش می‌شود قضیه از راه خانوادگی حل و فصل شود. در مقاله‌ای با عنوان "سازش خانوادگی" در این روزنامه آمده است: «اصل "چماق و شیرینی" که حکومت بوش و چند مقلد اروپایی، آن را در مورد ایران کارآمد یافتند، اکنون در خود تهران برای برون‌رفت از بحران به کار گرفته می‌شود.»
رودلف کیملی (Rudolph Chimelli) نویسنده‌ی مقاله‌ی "زوددویچه تسایتونگ" معتقد است، اکنون که اعتراضات توده‌ای با سرکوب شدید مواجه شده و فروکش کرده‌اند و فراخوان اعتصاب عمومی نیز با استقبال بازاریان مواجه نمی‌شود، امید موسوی و اطرافیان محمد خاتمی به آن دسته از محافلی در حکومت است که احمدینژاد را خوش نمی‌دارند. به نظر رودلف کیملی این سیاست میسر است، زیرا آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌خواهد بر صفوف مخالفان افزوده شود.
RN/SA