1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

کنفرانس "دفاع موشکی": خاورمیانه، کانون تنش و بحران‌هاى آتى

شهرام اسلامی۱۳۸۷ تیر ۶, پنجشنبه

نگاهی به تاریخچه‌ی به‌کارگیری موشک در جنگ‌های خاورمیانه و بررسی توان موشکی ایران، دو موضوع دومین روز کنفرانس "دفاع موشکى" برلین بودند. محمد جواد لاریجانى یکى از سخنرانان روز دوم این کنفرانس بود.

https://p.dw.com/p/ERO7
کارشناسان اسرائیلی می‌گویند، در مورد موشک‌هایی از نوع "کاتیوشا"، موشک "فجر" ساخت ایران و"قسام" که برد کوتاهى دارند، نمى‌توان از پدافند موشکى موثر سخن راند.عکس: AP Graphics

خاورمیانه به عنوان منطقه‌اى بحرانى که همزمان شاهد چندین درگیرى نظامى است، در کانون بحث‌هاى روز دوم کنفرانس "دفاع موشکى" در برلین قرار داشت. کارشناسان اسرائیلى شرکت کننده در کنفرانس، به بررسى تاریخچه ورود و به‌کارگیرى موشک در خاورمیانه پرداختند. اوزى روبین، کارشناس شوراى امنیت ملی اسرائیل، در گزارش مبسوط خود بیان داشت که استفاده از موشک به سال‌هاى ۱۹۶۰ بازمى‌گردد، ولى به‌طور جدى در جنگ ایران و عراق و سپس توسط کشورهاى غربى در جنگ‌هاى اول و دوم خلیج، علیه عراق، از سیستم هاى موشکى استفاده شد.

این کارشناس اسرائیلى با بررسى زرادخانه موشکى ایران و سوریه، درباره‌ی توان موشکى حزب الله و حماس هم سخن گفت. روبین سپس به سه نوع از موشک‌هاى ساخت ایران، یعنی شهاب یک، شهاب سه و عاشورا اشاره کرد. به نظر وى برد این موشک‌ها میان ۲۰۰۰ تا ۳۹۰۰ کیلومتر است که با این برد آنها قادر به تهدید تمام خاک اسرائیل، پایتخت‌ها و مناطق استراتژیک در خلیج فارس و حتی بخشى از اروپا هستند. بررسى توانایی‌های موشکى حزب الله و حماس هم بخش دیگری از گزارش بود. این دو گروه داراى موشک‌هایى با برد کوتاه هستند که ردیابى و نابودى آنان به لحاظ تکنیکى ناممکن و به لحاظ اقتصادى گران تمام می‌شود. روبین در مقایسه‌اى ذکر کرد، موشک‌هاى حماس که از نوع "قسام" هستند، تنها حدود چند صد دلار قیمت داشته و قیمت موشک دفاعى اسرائیل براى نابودى چنین موشک‌هایی بالغ بر صدهزار دلار می‌باشد.

به نظر کارشناسان اسرائیلی براى موشک‌هاى دوربرد و میان‌برد به لحاظ تکنیکى مى‌توان سیستم پدافند موشکى سامان داد و اسرائیل براى مقابله با چنین موشک‌هایى با کلاهک‌هاى هسته‌اى هم اکنون هم از چنین سیستم دفاعى برخوردار است. اما در مورد موشک‌هایی از نوع "کاتیوشا"، موشک "فجر" ساخت ایران(از نوع موشک‌هاى "اسکات")، و"قسام" که برد کوتاهى دارند، نمى‌توان از پدافند موشکى موثر سخن راند. به نظر کارشناسان اسرائیلی، روش‌هاى مقابله با چنین حملات موشکى، اقدامات پیشگیرانه و یا تلافى جویانه خواهد بود.

سیاست در خاورمیانه تضمین‌کننده‌ی امنیت نیست

طرح دکترین‌هاى متفاوت درباره پدافند موشکى در آمریکا وجهان و بررسى نمونه‌هاى تاریخى، سبب بحث بر سر تعریف سلاح‌هاى کشتارهاى جمعى شد. جورج لوئیس، کارشناس آمریکایى، به‌طور نمونه حملات موشکى آلمان به لندن در جنگ جهانى دوم را غیرمؤثر خواند و گفت، آمار نشان می‌دهد، هر موشک تنها سبب کشته شدن دو یا سه نفر گشته است. به گفته‌ی او حملات موشکى آلمان به انگلستان حدود پنچ هزار نفر قربانى داشته که با توجه به تعداد موشک‌هاى پرتاپ شده، به لحاظ نظامی کارآمد نبوده است. لو‌ئیس حملات موشکى حزب‌الله و حماس را از این مقوله دانست. این سخنان سبب اعتراض متخصصان اسرائیلى شد که شمار تلفات را در تناسب با جمعیت اسرائیل، فاجعه آمیز قلمداد مى‌کنند.

نکته جالب توجه این‌که در دوران جنگ سرد رقابت و تقابل موشکى میان آمریکا و شوروى، در حالی انجام می‌گرفت که هر دو کشور داراى روبط دیپلماتیک گسترده و تماس‌هاى مستقیم بودند. به نظر کارشناسان، شرایط حاکم بر خاورمیانه اما کاملاً به گونه‌اى دیگر است. مقابله موشکى میان کشورهاى خاورمیانه، به‌طور مشخص میان ایران و اسرائیل، بدون وجود روابط دیپلماتیک و حتا بدون به‌رسمیت شناختن کشور مقابل در جریان است.

در پایان باید اشاره داشت که کارشناسان اسرائیلى در رابطه با امکانات موشکى این کشورهیچ سخنى جدى بیان نکردند.

ایران مشکلی با اسرائیل ندارد

محمد جواد لاریجانى یکى از سخنرانان روز دوم کنفرانس بود. موضوع سخنرانى وى روابط سودمند و عقلانى میان ایران با غرب بود، که شامل مسائلى نظیر برنامه اتمى ایران، درگیرى با اسرائیل و مشاجرات منطقه‌اى مى‌شد. لاریجانی گفت که در اروپا و آمریکا، تصویرى هیولاوار از ایران وجود دارد که با واقعیت کنونى ایران هیچ‌گونه رابطه‌اى ندارد. وى ضمن انتقاد به برخورد دوگانه غرب به برنامه اتمى کشورهاى مختلف، به نمونه هند اشاره داشت که حتا پس از آزمایش بمب اتمى در این کشور، دول غربى نظیر آمریکا، انگلیس و فرانسه نه تنها به این برنامه به مخالفت برنخاستند، بلکه با قبول شرایط ایجاد شده، دست به همکارى با هند زدند. وى در سخنان خود اشاره کرد که ایران مشکلى با اسرائیل ندارد ولى با تشکیل این دولت در سرزمین‌هاى اسلامى که پروژه صهیونیستى بوده است، مخالف است. وى تأکید داشت، این نه به معناى داشتن مشکل با اسرائیل، بلکه موضع ایران در قبال اسرائیل است. وى با نقل قول از احمدى نژاد گفت: «ایران هیچگاه درپى جنگ با اسرائیل نیست و نخستین حمله از سوى ما صورت نخواهد گرفت. مشکل اسرائیل در اصل با حماس و فلسطین است». وى در زمینه غنى سازى اروانیوم به استقلال ایران در این عرصه تکنیکى اشاره داشت و افزود، در فضاى همکارى و اعتماد مى‌توان در این عرصه هم تغییرات را تصور کرد. لاریجانی ادعاى رهبرى دنیا از سوى آمریکا رد کرد و تأکید کرد که ایران نیز چنین ادعایی را نه درجهان و نه در منطقه ندارد. اما ایران در منطقه حضورى چند هزار ساله دارد.

در پایان لاریجانى با این پرسش از سوى یک روزنامه نگار اسرائیلی مواجه شد که آیا کشتار حدود شش میلیون یهودى در جنگ جهانى دوم را به عنوان یک واقعیت تاریخى قبول دارد و یا نه. لاریجانى از پاسخ مستقیم خوددارى کرد، ولى گفت، کشته شدن هر فردى، چه یهودى، مسلمان یا مسیحی، درست نبوده وناگوار است.