گشایش نمایشگاه ویژه‌ی آلفرد هیچکاک در برلین
۱۳۸۷ بهمن ۱۴, دوشنبه
آلفرد هیچکاک آفریننده‌ی فیلم‌های دلهره‌آور و هیجان‌انگیز، کارگردانی وسواسی و کمالگرا بود. وی همواره فیلمنامه‌های خود را به تنهایی می‌نوشت. ولی این امر به معنای آن نبود که هیچکاک برای کار تیمی ارزش قائل نبود. وی برعکس کارگردانی بود که پیوسته با هنرپیشگان، تهیه‌کنندگان، فیلمبرداران، صحنه‌پردازان و صدابرداران مشورت و همکاری می‌کرد. در واقع فیلم‌های «ساخته‌ی آلفرد هیچکاک» محصول چنین همکاری‌هایی بود.
هیچکاک از نزدیک
روز دوشنبه، ۲ فوریه در برلین پایتخت آلمان، نمایشگاهی گشایش یافته که این روند همکاری را بر پایه‌ی نمونه‌هایی نشان می‌دهد.
در این نمایشگاه می‌توان بیش از ۲۰۰ طرح، الگوی لباس، صفحاتی از فیلمنامه‌ها، نامه‌نگاری‌ها و نیز صدای ضبط شده‌ی گفت‌وگوهای مربوط به فیلمنامه‌ها، مصاحبه‌ها و تکه‌هایی از فیلم‌ها را از نزدیک دید و شنید و با روند تولید و شکل‌گیری شاهکارهایی چون «پرندگان»، «روح» و «تعقیب خطرناک» آشنا شد.
موزه‌ی فیلم و تلویزیون در برلین، تنها ایستگاهی در اروپاست که چنین نمایشگاهی برپا کرده است. این نمایشگاه پیش از این تنها در شهر اوانستون ایالت ایلی‌نویز و نیز در لس‌آنجلس آمریکا برپا شده بود. در نمایشگاه برلین، نمونه‌های دیگری نیز از بایگانی‌های سینمایی آلمان، به مجموعه‌های پیشین افزوده شده و آن را تکمیل‌تر کرده است. به‌ویژه نمونه‌هایی که پیوند هیچکاک با آلمان و برلین را نشان می‌دهند.
آلفرد هیچکاک را یک کمالگرا می‌دانند. در همه‌ی زمینه‌ها اعم از فیلمبرداری، برش، صحنه‌آرایی و موزیک، کارشناسان با تجربه‌ای او را یاری می‌‌دادند، کارشناسانی که بعضی از آنها برای کارهای خود جایزه‌ی اسکار برده بودند. با این همه، این خود هیچکاک بود که همواره مهم‌ترین تصمیم‌ها را اتخاذ می‌کرد.
هیچکاک و عشق به جزئیات
بیننده‌ی این نمایشگاه متقاعد می‌شود که این فیلمساز بزرگ، از آغاز کار فیلمبرداری، با چه دقتی همه‌ی جزییات را با تیم همراه خود مشخص می‌کرده است.
فیلمنامه‌ها و طراحی‌ها نشان می‌دهند که هیچکاک از چه نیروی انگارش و تخیل نیرومندی برخوردار بوده است. این توانایی هیچکاک در فیلم «تعقیب خطرناک (غرب از شمال غربی)» که کری گرانت نقش اول آن را برعهده داشت، به خوبی جلوه‌گر می‌شود.
به گفته‌ی «کریستینا یاسپرس» مدیر نمایشگاه هیچکاک در برلین، صحنه‌ی مزارع ذرت در این فیلم بسیار معروف است، جایی که هواپیمایی در تعقیب کری گرانت است. در طرحی که در نمایشگاه برلین وجود دارد، می‌توان مشاهده کرد که آلفرد هیچکاک جای استقرار دوربین‌ها را برای فیلمبرداری این صحنه از پیش به دقت تعیین کرده است. بیش از ۵۰ دوربین در نقاط گوناگون کار گذاشته شده بودند.
برای فهم این کاردانی باید لحظاتی به فکر فرورفت، زیرا با همان نگاه نخست نمی‌توان ابعاد این موضوع را درک کرد. جهت روشن‌تر شدن موضوع برای بیننده‌ی نمایشگاه، در کنار طرح یادشده، همان صحنه‌های فیلم و مکان‌های استقرار دوربین‌ها بر روی مونیتوری نشان داده می‌شود. در هر لحظه می‌توان دید که فیلمبرداری از زاویه‌ی دید کدام دوربین انجام گرفته است.
رابطه هیچکاک با برلین
نمایشگاه برلین، ویژگی مناسبات هیچکاک با این شهر را هم به خوبی نشان می‌دهد. آلفرد هیچکاک در سال ۱۹۲۵ در استودیوی بابلسبرگ برلین کار کرده و در آن زمان به عنوان فیلمنامه‌نویس، صحنه‌آرا و دستیار کارگردان تجربیات گرانبهایی اندوخته است.
وی چهل سال پس از آن، فیلم جاسوسی «پرده‌ی پاره» را ساخت که داستان آن به دوره‌ی جنگ سرد و تقسیم آلمان بازمی‌گردد. بخشی از کار تدارکاتی فیلم «روح» نیز در بخش غربی شهر برلین انجام گرفت. از این دوره، یادگارهای صوتی و تصویری زیادی برجای مانده است. حتا در بعضی از آنها آلفرد هیچکاک به آلمانی شکسته بسته سخن گفته است.
هیچکاک در جایی گفته است: «این یک پرده نیست. ولی عنوان فیلم بعدی من پرده‌ی پاره است. این داستانی هیجان‌انگیز است که در برلین شرقی و لایپزیگ اتفاق می‌افتد. در این فیلم شاهد یک جنایت و صحنه‌هایی هیجان‌انگیز وغافلگیرکننده هستیم. ولی من نمی‌توانم همه‌ی داستان را برایتان بازگو کنم. باید پول بدهید و به سینما بروید».
هر کس تا به حال می‌خواست بداند نظر آلفرد هیچکاک درباره‌ی چند تن از بازیگران بزرگ سینما چیست، می‌تواند در این نمایشگاه پاسخ خود را بگیرد. در آنجا نوشته‌هایی درباره‌ی گفت‌وگوهای هیچکاک با تهیه‌کنندگان موجود است. در آنها آمده است که برای نمونه کدام بازیگر زن برای فیلم مناسب است، کدام بازیگر زن می‌تواند به خوبی نقش عشقی بازی کند و کدام یک خجالتی است.