1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

گنجينه طبيعى اتحاديه اروپاى جديد

گردآورى شيرين جزايرى۱۳۸۳ اردیبهشت ۱۷, پنجشنبه

افزايش تعداد اعضاى اتحاديه اروپا به بيست و پنج كشور در روز دوازدهم ارديبهشت ماه امسال و ورود ده عضو جديد به مجموعه اعضاى اين اتحاديه، گنجينه عظيمى از طبيعت دست نخورده را نيز با خود به همراه آورده است. اين امكان به اروپا شانس دوباره اى را مى دهد كه اين فضاى طبيعى بكر را اينبار مورد استفاده صحيح قرار دهد.

https://p.dw.com/p/A5VN
عکس: Nationalpark Bayerischer Wald

در كشورهاى اروپاى مركزى و شرقى باوجود اقتصاد برنامه ريزى شده كشاورزى دركشورهاى سوسياليستى سابق، مناطق طبيعى و زمين هاى زيادى دست نخورده باقى مانده اند. جنگل هاى تقريبا بى انتها، تپه ها و كوه هاى سبز، زمين هاى مردابى بكر و بخش هاى وسيعى كه بدون سكنه هستند و يا در آنجا تعداد بسيار كمى از اهالى بومى بسر مى برند.
كلود مارتين Claude Martin رئيس مركز بين المللى حفاظت از جنگل ها موسوم به WWF معتقد است كه بخش زيادى از فضاى طبيعى حيات را كه در كشورهاى غربى اين قاره از بين رفته است، مى توان هنوز در مناطقى از ده كشور جديد عضو اتحاديه اروپا يافت.
اين موضوع شامل وجود جنگل هاى بسيار وسيع، گياهان سنتى و بومى، وجود حيواناتى از قبيل گرگ، گوزن، روباه، گاوميش وحشى و همينطور بيش از ۵۰۰۰۰ خرس قهوه اى مى گردد. دشت هاى دست نخورده با درختانى پراكنده كه مأمنى براى آشيانه لك لك هاست و مزارع كوچك و خانه هاى سنتى دهقان ها هنوز هم مناظر اصلى را در طبيعت بخش هاى شرقى اروپا تشكيل مى دهند. ذخائر عظيم طبيعى اين كشورها بخش وسيعى از تعدد زيستى كنونى موجود در جهان را در برمى گيرد.

مسئول انستيتو توسعه كشاورزى در اروپاى مركزى و شرقى در اين مورد اعلام كرد كه حكومت هاى سوسياليستى سابق در اروپاى مركزى و شرقى به مسئله حفظ محيط زيست توجه زيادى را مبذول نداشتند ولى بطور غير مستقيم آن را مورد حمايت قرار داده اند. اين مسئله از اين طريق انجام گرفته كه مناطق زيادى از خاك اين كشورها دست نخورده باقى مانده و يا مورد استفاده در بخش هاى كشاورزى كوچك دهقانى قرار گرفته اند. اين مناطق گذشته از زمين هايى است كه در اقتصاد كشاورزى برنامه ريزى شده كشورهاى سوسياليستى مورد استفاده قرار گرفته اند.
دلايل باقى ماندن اين مناطق بكر در طبيعت كشورهاى اروپاى شرقى و مركزى زيادند. از يك طرف وجود پارك هاى طبيعى بسيار بزرگ و مناطق مورد حفاظت قرار گرفته، باعث سالم ماندن و ادامه رشد گياهان و انواع مختلف حيوانات خاص اين مناطق شده است. از طرف ديگر تعدادجمعيت كم ساكن در اين مناطق و همينطور استفاده بسيار محدود و يا عدم دسترسى به اتومبيل شخصى، تعداد نادر رفت و آمد توريست ها به آنجا، و عدم استفاده وسيع از كود هاى شيميايى و همينطور مواد مبارزه با آفات نباتى كه باعث از بين رفتن دوره هاى طبيعى تبديل مواد در سطح زمين مى گردند و عمدتا به دليل كمبود مالى مورد استفاده قرار نگرفته اند، از جمله اين دلايلند.

با تغيير اقتصاد كشاورزى كشورهاى عضو جديد اتحاديه اروپا از اقتصاد برنامه ريزى شده سوسياليستى به اقتصاد آزاد در سال ۱۹۹۰ ، اين مسئله محدودتر شده است زيرا بسيارى از شركت هاى بزرگ كشاورزى قادر به ادامه حيات نبودند. اين نوع توليد كشاورزى سبب آلودگى وسيع محيط زيست، زمين و آب مى شود. اين مشكلى است كه كشورهاى اروپاى غربى از سال ها قبل با آن درگير بوده و تا كنون نيز هستند.

اينكه ورود به اتحاديه اروپا تا چه حد كمكى براى حفظ، نگهدارى و بهبود محيط زيست طبيعى در مناطق مركزى و شرقى اروپا است، مسئله اى است كه هنوز احتياج به تأمل دارد. كارشناسان محيط زيست نظر خوشبينانه اى را نسبت به اين امر از خود نشان نمى دهند. يكى از مواردى كه به اين ترديد كمك مى كند، مسئله ازدياد خيلى سريع استفاده از اتومبيل در سطح اين كشورهاست .
در گزارش ساليانه كميسيون محيط زيست اتحاديه اروپا در سال ۲۰۰۳ قيد شده است كه تبديل حمل و نقل كالا از طريق قطار بارى به كاميون و همينطور استفاده وسيع از اتومبيل شخصى، افزايش اتوبان ها به ميزان ۶۲ درصد و افزايش اتومبيل شخصى به ۷۳ درصد، نشان دهنده آن است كه تغييرات در كشورهاى جديد عضو اتحاديه اروپا براى حفاظت از محيط زيست در جهت مناسبى انجام نمى گيرد.
اما نكته مثبت اين است كه اين كشورها مجبور به وضع قوانين جديدى درباره حفظ محيط زيست خود شده اند. قوانينى كه قبلا مطلقا وجود نداشتند. اين قوانين كمك مى كنند كه اقتصاد كشاورزى اين كشورها امكانات و شكل سنتى خود را حفظ كنند.
سلطان Waliczky كه به عنوان نماينده سازمان حفاظت از پرندگان، در كشورهاى عضو جديد اتحاديه اروپا به تحقيق پرداخته است در اين باره هشدار مى دهد كه مى بايست بسيار هوشيار بود زيرا حفاظت از محيط زيست خيلى راحت مى تواند به فراموشى سپرده شود و نوع خاصى از فضاى زندگى طبيعى مى تواند با سرعت ريشه كن گردد. ذخاير طبيعى موجود در كشورهاى تازه به عضويت درآمده در اتحاديه اروپا مى توانند ظرفيت زيادى را به توريست هاى محيط زيست عرضه كنند. اگر كسى فقط يكبار مناطق جنگلى انبوه Bialowieza در منطقه شرقى كشور لهستان را ديده باشد، درك مى كند كه ما در اروپاى غربى چه چيزى را براى هميشه از دست داده ايم.

كشورهاى عضو جديد اتحاديه اروپا موظف بودند كه تا تاريخ اول ماه مه امسال، يعنى قبل از به رسميت شناخته شدن به عنوان عضو اين اتحاديه، مجموعه قوانين اتحاديه اروپا را با قوانين ملى موجود خود تطبيق داده و موارد لازم را به آن اضافه نمايند. از اين مجموعه حدود صد مورد مربوط به قوانين بخش محيط زيست مى گردند. از جمله اين موارد اختصاص مناطق وسيع ويژه اى براى محيط زيست پرندگان و همينطور انتشار ليست نام مناطق ويژه حفظ محيط زيست طبيعى حيوانات و گياهان بومى در اين كشورها مى باشد.
كمسيون محيط زيست اتحاديه اروپا ضمن انتقاد به اقدامات فعلى كشورهاى عضو جديد اتحاديه اروپا معتقد است كه اغلب آن ها مى بايد اقدامات و توجه بيشترى را نسبت به اين امر بسيار مهم ابراز دارند.

براى مثال از ميان جنگل ها و مناطق طبيعى بسيار ديدنى در كشورهاى عضو جديد اتحاديه اروپا، از پارك ملى سوما در كشور استونى مى توان نام برد. سوما در زبان محلى به معنى سرزمين مرداب هاست و در مساحتى به وسعت ۳۷۰ كيلومتر مربع كه در حاشيه مردابى رودخانه پرنو Pärnu قرار دارد. در اين منطقه حيوانات وحشى مثل خرس قهوه اى، خفاش، روباه، گرگ و غيره زندگى مى كنند. اين منطقه كه محل رشد طبيعى بسيارى از گياهان كمياب نيز مى باشد، از طرف سازمان يونسكو در ليست مناطق طبيعى مورد حفاظت ويژه در جهان، شناخته شده است.
يكى ديگر از نواحى طبيعى بسيار ديدنى در كشورهاى عضو جديد اتحاديه اروپا، منطقه سنگهاى آهكى در كشور اسلوواكى است. اين سنگها كه در ده منطقه طبيعى مورد حفاظت اين كشور قرار دارند، بزرگترين و زيباترين نمونه ها از اين نوع در اروپا به شمار مى روند. پرواز شاهين ها بر فراز ارتفاعات سنگى آهكى به بلندى تا حدود ۳۰۰ متر كه در طول هزاران سال بر اثر وزش باد و بارش باران و شسته شدن بخش هايى از آن به فرم هاى مختلفى درآمده اند، زيبايى خاصى به اين مجموعه طبيعى مى بخشد. در زير اين حفره هاى آهكى رودخانه اى جريان دارد كه در بخش هايى از آن مى توان با قايق از ميان تونل ها و تونل هاى بوجود آمده و از ميان سنگها در مسير رودخانه حركت كرد.

جنگل هاى انبوه و قديمى Bialowieza در لهستان از مناطق بسيار مورد توجه طرفداران محيط زيست در اروپاست. اين جنگل ها كه در منطقه شرقى لهستان واقع اند، مى توانند تصويرى زنده از فضاى طبيعى اروپاى هزاران سال پيش باشند. زمانى كه هنوز انسان ها در اين قاره ساكن نبودند، جنگل هاى انبوهى كه قدمت بعضى از درختان آن به صدها سال مى رسد. بيش از ۱۲۰۰۰ نوع از حيوانات مختلف در اين جنگل هاى انبوه زندگى مى كنند. در اين پارك ملى منحصر به فرد در لهستان برخى از انواع اين حيوانات از خطر انقراض قطعى نوع خود نجات يافته اند. اين جنگل ها سرمايه و ذخيره اى طبيعى براى همه اروپائيان محسوب مى شوند.
در اين ميان خواست بسيارى از دست اندركاران و طرفداران محيط زيست از اتحاديه جديد اروپا اين است كه تلاش كند چنين ثروت و گنجينه طبيعى از دست نرود و مورد حمايت و حفاظت كامل قرار گيرد.