یک قاضی دادگستری: مجازات فرزندکشی در ایران بازدارنده نیست
۱۳۹۵ شهریور ۱, دوشنبه
مدیرکل امور اسناد و مترجمان قوه قضائیه می‌گوید در قتل‌های خانوادگی معمولا دختران بیشتر در معرض آسیب قرار دارند زیرا از آنها انتظار می‌رود که در برابر هر تصمیم پدر خود "اعم از ازدواج اجباری، ازدواج در سن پائین یا ترک تحصیل" تسلیم باشند.
علی کاظمی روز دوشنبه، اول شهریور به خبرگزاری ایلنا گفت: «قتل‌های خانوادگی گاهی دلایل روانشناختی دارند؛ یعنی ممکن است پدر یا مادری دچار اختلالات روانی همچون پارانویا، دو قطبی بودن و یا سایر اختلالات روانی باشد که این موضوع باعث گرفتن تصمیمات اشتباه و انجام اقدامات نادرست توسط آنان می‌شود.»
این قاضی دادگستری خاطرنشان کرد که در مواردی نیز این قتل‌ها ریشه در مسائل خانوادگی دارد، و اعضاء خانواده در پی بروز اختلاف کنترل خود را از دست می‌دهند و به یکدیگر آسیب می‌رسانند.
او افزود که با توجه به پرونده‌های زیادی که درباره این گونه درگیری‌ها وجود دارد ضروری است که "مهارت‌های کنترل خشم و شیوه‌های زندگی مشترک و همسرداری" به شهروندان آموزش داده شود.
بیشتر بخوانید: ثبت رکورد "هر دقیقه یک نزاع" در پزشکی قانونی ایران
مجازات فرزندکشی: حداکثر ۱۵ سال حبس
علی کاظمی بخش دیگری از قتل‌های خانوادگی را ناشی از آداب و رسومی عنوان کرده که آنها را "ناروا و مضر" ارزیابی می‌کند: «نوع نگاه مالکانه پدر نسبت به فرزند باعث می‌شود که پدر در مواردی که فرزند برخلاف دستور وی عمل می‌کند با او برخوردهای شدیدی داشته باشد.»
او تصریح کرد که در خانواده‌هایی که چنین نگرشی بر آنها حاکم است به طور معمول مادران نیز از شکایت علیه همسرانشان به دلیل آزار فرزندان خودداری می‌کنند و "این موضوع مشکلات را افزایش می‌دهد".
به گفته‌ی این حقوق‌دان در برخی از مناطق ایران که در آنها فرهنگ و روابط قبیله‌ای حاکم است نگاه مالکانه پدر نسبت به فرزندان وجود دارد و "قتل، ضرب و جرح و ایجاد صدمه بدنی" علیه کودکان پیگیری نمی‌شود.
او می‌گوید قانون‌گذار برای قتل فرزندان توسط پدر یا ولی شرعی مجازات قصاص را در نظر نگرفته و برای کسانی که مرتکب چنین قتل‌های می‌شوند حداکثر ۱۵ سال زندان در نظر گرفته است.
بیشتر بخوانید: قمه‌کشی بر سر جای پارک؛ ۱۹ بازداشتی، پنج مجروح
واکنش‌های "غیرمتمدنانه"
به گزارش خبرگزاری ایلنا، کاظمی با بیان این که چنین مجازات‌هایی "بازدارندگی لازم" را ندارند گفت: «گاهی مشاهده می‌کنیم که یک پدر به صرف این که گمان می‌کند دخترش با فردی رابطه نامشروع دارد یا با شخصی ازدواج کرده که مورد تائید او نیست، دست به اقدامات شدیدی علیه فرزند خود زده است.»
او بر این باور است که این موضوع نیاز به تغییر فرهنگ و الگوهای فرهنگی دارد و برای این منظور باید "خرده فرهنگ‌های غلطی که فرزند را مانند شی تلقی می‌کند که مالکیت آن با پدر بوده" از بین برود.
این قاضی دادگستری یکی دیگر از علت‌های خشونت خانگی را وضعیتی می‌داند که در بخش‌های دیگر جامعه نیز قابل مشاهده است و آن را سوق پیدا کردن جامعه "از حالت عقلانی به حالت غریزی" و واکنش سریع و خشن افراد نسبت به هر کنش توصیف می‌کند.
او در توضیح این وضعیت گفت: «این افراد به محض ناراحتی بلافاصله و به انحای مختلف واکنش نشان می‌دهند. این درحالی است که در جامعه متمدن افراد عقلانی عمل کرده و ابتدا مخاطب، عمل صورت گرفته و نحوه برخورد مناسب را تجزیه و تحلیل کرده و در زمان مناسب برخورد مناسب انجام می‌دهند.»
بیشتر بخوانید: درگیری مسلحانه در اهواز بر سر دمپایی با ۹ کشته و مجروح
ابعاد پنهان خشونت خانگی
مدیرکل امور اسناد و مترجمان قوه قضائیه با اشاره به این که در یک جامعه متمدن افراد سعی می‌کنند با یکدیگر برخورد عقلانی داشته باشند تاکید کرد: «ما این قسمت را نداریم، چنانکه بسیاری از افراد احساسی و غریزی عمل می‌کنند که نتیجه آن خشونتی است که امروز در جامعه وجود دارد.»
شاهد این ادعا افزایش درگیری‌های خونینی است که در بسیاری از شهرهای ایران رخ می‌دهد و در موارد زیادی با یک درگیری لفظی بر سر مسائل کم‌اهمیتی مانند جای پارک خودرو یا ریختن زباله پشت دیوار همسایه آغاز می‌شود و در ادامه به زد و خورد و خونریزی می‌رسد.
مطابق آمار نیروی انتظامی در سال‌های اخیر بیش از ۴۰ درصد قتل‌ها بر اثر استفاده از سلاح سرد رخ داده است. شماری از آسیب‌شناسان اجتماعی معتقدند مشکلات روحی و روانی ناشی از بیکاری و عدم احساس امنیت نسبت به آینده، آستانه تحمل شهروندان را فروکاسته و باعث واکنش‌های خشونت‌آمیز در مشاجره‌های کم‌اهمیت می‌شود.
بیشتر بخوانید:"تاب‌آوری اجتماعی در ایران پایین آمده است"
در حالی که آمار موجود درباره کشته و مجروح شدن شهروندان در درگیری‌های بیرونی تا حدودی دقیق است، بخش بزرگی از خشونت‌های خانگی به علت‌های مختلف همواره پنهان می‌ماند.
کاظمی با تاکید بر این که بدون آمار دقیق شناخت ابعاد خشونت خانگی میسر نیست به ایلنا گفته است: «ما نیاز به آمار فراگیر و دقیق و برنامه‌ای جامع برای مدیریت اطلاعات مربوط به خشونت‌های خانگی داریم و ضروری است سیاست‌های اجتماعی و برنامه‌های دراز مدتی را در راستای جلوگیری از این نوع خشونت‌ها تعریف کنیم.»
گزارش‌های بین‌المللی حاکی است که حدود ۹۰ درصد قربانیان خشونت خانگی زنان و کودکان هستند؛ این آمار می‌تواند در مورد ایران نیز صادق باشد.