۱۵۰۰ فعال اجتماعی در ایران خواهان توقف اعدام کودکان شدند

کانون مدافعان حقوق بشر در فروردین ماه سال جاری فراخوانی را با عنوان ’’اعدام بس کودکان‘‘ منتشر کرد. در این فراخوان از مردم خواسته شده که با پیوستن به کارزار توقف اعدام کودکان، توجه مسئولان را به تغییر قانون سن مسئولیت کیفری جلب کنند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، در چهارماه نخست سال جاری میلادی ۱۰۰ نفر و در سال میلادی گذشته ۲۴۶ نفر در ایران اعدام شده‌اند.

عبدالفتاح سلطانی سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر می‌گوید هم در قوه مقننه و هم در قوه قضائیه زمینه‌های حذف مجازات اعدام به خصوص برای کودکان وجود دارد.

دویچه‌وله: آقای سلطانی هزار و ۵۰۰ نفر از فعالان اجتماعی ایران طی یک بیانیه از پویش «اعدام بس کودکان» که ابتکار کانون مدافعان حقوق بشر است حمایت کرده‌اند. قدم بعدی این پویش بعد از این پشتیبانی همگانی چه خواهد بود؟

عبدالفتاح سلطانی: می‌دانید که بحث جلوگیری از اعدام کودکان زیر هجده سال مسئله‌ای‌است که هم از منظر شرعی و هم از منظر قانونی قابل بررسی است و ما تلاش می‌کنیم هم با گفت‌وگویی که با علما و فقها و مجتهدین داریم و هم با اساتید دانشگاه و هم با اقشار مختلف مردم، نظر عمومی را نسبت به ابن قانون جلب کنیم. در همه‌ی مردم این اراده هست که از حکومت‌گران و دولت‌مردان بخواهند قوانین را به نفع این ایده عوض کنند تا افراد زیر هجده سال را از مسئولیت کیفری مبرا بدانند. البته باید بگویم منظور ما این نیست که اگر یک نوجوان زیر هجده سال مرتکب جرم شد، رهایش کنند و بگویند برو دنبال کارت و کسی هم به تو کاری ندارد. نخیر، منظور ما این است که اعدامش نکنند و فرصت بازگشتن به زندگی اجتماعی و بازیافت شخصیت‌اش را به او بدهند. به خاطر این که یک نوجوان ممکن است احساسی باشد، هنوز به بلوغ فکری نرسیده باشد و ممکن است مرتکب کارهایی بشود که بعدا خودش هم پشیمان شود. از طرفی هر انسانی ممکن است خطا بکند، باید فرصت بازگشت به زندگی شرافتمندانه را به اشخاص داد. لذا ما قصدمان این است که بتوانیم با ارتباط با اقشار مختلف جامعه این ایده را جا بیندازیم و از دولتمردان بخواهیم که با تغییر قوانین، جلوی اعدام اطفال را بگیرند. چون در قانون ما پذیرفته شده که طفل فاقد مسئولیت کیفری است، ولی سن طفل را خیلی کم گرفته‌اند، برای دخترها ۹ سال و برای پسرها پانزده سال، ما می‌خواهیم آن سن را تغییر بدهیم و بگوییم زیر هجده سال طفل حساب می‌شود.

آیا تا بحال نشانه‌هایی از پاسخ مسئولان به این درخواست شما دیده شده است؟

ما معتقد هستیم درون حاکمیت دیدگاه‌های مختلف وجود دارد. همانطور که می‌دانید ریاست محترم قوه قضاییه بارها به انحای مختلف تلاش کرده‌اند که از اعدام اطفال زیر هجده سال جلوگیری کنند و حتا در بدنه‌ی دستگاه قضایی، قضاتی هستند که خواهان اعدام اطفال نیستند. اخیرا ما چند رای دیده‌ایم که از دادگاه‌های کیفری استان صادر شده بود، مبنی بر این که کسی که به سن هجده سال نرسیده، در واقع به بلوغ فکری نرسیده است و چون به بلوغ فکری نرسیده، مستحق مجازات اعدامش ندانسته‌اند. ما معتقدیم این زمینه وجود دارد و در زمان نه چندان طولانی موفق به تغییر قوانین به این سمت و سو خواهیم شد.

هفته‌ی پیش سخنگوی قوه قضاییه از لایحه‌ای با نام لایحه‌ی مسئولیت کیفری یا چیزی شبیه به آن سخن گفت که در مجلس در حال بررسی‌ست و گفت اگر این لایحه تصویب بشود، مسئله‌ی مجازات اعدام به طور کل چه در مورد قصاص و چه در مورد دیگر جرائم، برای کودکان برداشته می‌شود. آیا این لایحه خواست شما هست یا چیزی فراتر از آن را درخواست می‌کنید؟

من هنوز جزییات آن لایحه را نمی‌دانم. فقط کلیاتی درباره‌اش شنیده‌ام. شنیده‌ام نکات مثبت در آن هست. اما این‌که آیا تمام خواسته‌های ما را برآورده می‌کند یا نه، هنوز روشن نیست. من هم شنیده‌ام که سعی کرده‌اند یک مقداری قضیه را تعدیل کنند و شرایطی فراهم کنند که واقعا اطفال زیر هجده سال دیگر مجازات اعدام نداشته باشند. اما تا آنجایی که من اطلاع دارم صددرصد خواسته‌ی ما را ممکن است تامین نکند و تلاش می‌کنیم تا آنجایی که بتوانیم در همین لایحه در تماس با نماینده‌های مجلس، روشنگری عمومی،نوشتن مقاله، تجمع و غیره بتوانیم به مقصودمان نزدیکتر شویم. شاید با تغییر این لایحه به نحوی که ما و همه‌ی کسانی که این اعلامیه‌ را امضا می‌کنند و خواست‌شان این است که نوجوانان اعدام نشوند، به آن نقطه‌ی مطلوب برسیم.

آقای سلطانی به نظر می‌رسد علی‌رغم تلاش‌هایی که برای لغو اعدام کودکان و کلا لغو مجازات اعدام در ایران و خارج از ایران صورت می‌گیرد، گویا بعضی از قضات هستند که اصرار بر صدور مجازات اعدام بخصوص برای کودکان دارند. فکر می‌کنید علت این قضیه چه می‌تواند باشد؟

ممکن است بعضا دیدگاه‌های شخصی باشد و ممکن است عده‌ای واقعا به خاطر باورهای بسته‌ای که دارند، یعنی برداشتی که در آن، عنصر زمان و مکان در نظر گرفته نشده است، به این دیدگاه‌ها رسیده باشند. ولی خوشبختانه تعداد این قضات خیلی کم است و ما معتقد هستیم که قضات جوان و حتا برخی از قضاتی که سوابق زیادی دارند، خیلی از دیدگاه‌هایشان الان تغییر کرده و معتقد هستند حتی‌المقدور تا آنجایی که بتوانند از صدور حکم اعدام برای اطفال زیر هجده سال جلوگیری کنند. یعنی ما معتقدیم این قضاتی که روشنی کافی را ندارند، تعدادشان بسیار بسیار اندک است.

مصاحبه گر: میترا شجاعی

تحریریه: مصطفی ملکان