۲۰۰۷، سالی سخت برای افغانستان

قرار بود سال ۲۰۰۷ در افغانستان سال استقرار قانون باشد. حامد كرزاى، رئيس جمهور این کشور، قول های بسیاری در این مورد داده بود و گفته بود که در این سال ۲۰۰۷ امنیت پایدار در کشور برقرار خواهد شد و حقوق شهروندان رعایت می گردد.

امیدها و تهدیدها

گردانندگان این کشور می خواستند در سال ۲۰۰۷ میلادی کاری کنند که اعتماد مردم این کشور به قانون، دولت و نهادهای دولتی افزایش یابد. این در حالی ست که در افغانستان درآمد متوسط ماهانه ی مردم کمتر از ۱۰۰ دلار است و کمتر از ۴۰ درصد مردم این کشور دسترسی به آب آشامیدنی دارند.

طالبان نیز اعلام کرده بود که در سال ۲۰۰۷حملات به تاسیسات دولتی در سراسر کشور افزایش خواهد یافت و کافران با عملیات نظامی و سوءقصدهای انتحاری، یا کشته و یا از کشور رانده خواهند شد. طالبان در سال ۲۰۰۷ می خواست ثابت کند که سازمانی شکست ناپذیر است، سازمانی که حتا بزرگ ترین قدرت نظامی جهان را، به هنگامی که کشورهای بزرگ صنعتی نیز به کمک اش آمده اند، شکست خواهد داد.

‌ خونین‌تر از سال گذشته

سازمان ملل متحد اعلام کرده است که سال ۲۰۰۷ میلادی خونین ترین سال از زمان سقوط طالبان بوده است.بیش از ۱۰۰ سوءقصد انتحاری فقط در ده ماه اول سال رخ داد. آمار رسمی شمار کشتگان ِ درگیری ها و سوءقصدهای انتحاری را در این مدت ۵۱۰۰ نفر اعلام کرده اند که از این تعداد ۶۰۰ نفرشان غیرنظامی بوده اند. این در حالی ست که کارشناسان شمار واقعی کشتگان را بسیار بیشتر از این میزان می دانند. اما همین آمار ِ رسمی نشانگر آن است که در سال ۲۰۰۶ در افغانستان در درگیری های گوناگون ۳۳۰۰ نفر کشته شده اند ، یعنی ۱۸۰۰ نفر یا ۳۰ درصد کشته ی ِ کمتر به نسبت سال ۲۰۰۷ میلادی.

امنیت موضوع شماره یک

در سال ۲۰۰۷ "یاری برای خودیاری" مهم ترین جمله ای بود که نیروهای امداد گر ِ افغانستان آن را تکرار می کردند. با کمک های سازمان‌های امدادگر باید مردم افغانستان به سطحی ارتقا می یافتند که بتوانند خود از پس مشکلات موجود در کشورشان برآیند. فرانك يوزف يونگ، وزير دفاع آلمان، در این مورد می گفت: «همان‌طور که گفتم، هدف ما رساندن افغانستان به جایگاهی ست که افغانی ها بتوانند به تنهایی امنیت را در کشورشان حفظ کنند. دولت افغانستان باید آن چنان قدرتمند شود که بتواند به تنهایی از پس مشکلات موجود امنیتی برآید.»

اما دولت افغانستان شش سال پس از سرنگونی طالبان قدرتی ندارد تا بتواند امنیت و صلح را در کشور حفظ کند. شمار پرسنل موجود در ارتش و پلیس این کشور به حدی نیست که از پس چنین مسئولیت بزرگی برآید. ارتش و پلیس افغانستان آن قدر ضعیف است که حتا کمک ۴۰ هزار نظامی ناتو نیز نتوانسته به استقرار امنیت، فقط در پایتخت کشور، کابل، بیانجامد. وقتی در کابل وضع بر این منوال است، بحث بر سر استان های دیگر ِ کشور بیهوده است، استان هایی که در جنوب و شرق کشور واقع اند و بیشتر زیر نظر طالبان قرار دارند.

سؤال‌ها در باره‌ی کارکرد نیروهای خارجی

بسیاری از کارشناسان نظامی امور افغانستان این سوال را مطرح می کنند که چرا در چنین شرایطی نیروهای جهانی به این کشور اعزام شده اند، و تا کی باید این نیروها در افغانستان باقی بمانند. چهار سال پیش سرهنگ آلمانی برنهارد گِرتس، رئیس کانون نظامیان آلمانی ِ اعزامی به افغانستان در همین مورد گفت: «من قبل از هر سوالی می پرسم ، وقتی سازمان ملل متحد ، نیروهای نظامی آمریکا و ناتو هنوز نتوانسته اند قدرت دولت مرکزی را از کابل به دیگر نقاط افغانستان توسعه دهند، وجود سربازان آلمانی در این کشور به چه کار می آید؟ در چنین شرایطی نمی توان صلح را در افغانستان مستقر کرد.»

در قندوز، در شمال افغانستان، ۴۵۰ سرباز آلمانی مستقرند. این سربازان بخشی از ۳۵۰۰ نظامیانی هستند که دولت آلمان برای بازسازی افغانستان در اختیار سازمان ملل متحد قرار داده است. فعالیت این سربازان اما به خاطر شرایط نابسامان امنیتی ِ در کشور بسیار محدود گشته است.حملات موشکی به پایگاه های نظامیان آلمانی، حملات به نیروهای گشت ِ آلمانی و سوءقصدهای انتحاری علیه آنها افزایش یافته است. به سازمان های امدادگر این کشور چندین بار در هفته خبر می رسد که از کمپ های خود بیرون نیایند، زیرا خبر رسیده که سوءقصدکنندگان انتحاری در نزدیکی های محل اقامت آنها موضع گرفته اند. نظامیان آلمانی نیز مجبورند از ترس حملات طالبان فقط با تانگ و زره پوش در شهر ۱۰۰ هزار نفری قندوز به گشت بروند.

ریختن آب بر سنگ آتشین

سخنان سرهنگ آلمانی برنهارد گِرتس هنوز هم معتبر است. او امروز هم ، شش سال پس از سرنگونی طالبان، به عدم توسعه ی قدرت دولت مرکزی انتقاد می‌کند. برنهارد گِرتس چندی پیش گفت که ارتش افغانستان در بهترین حالت خود دارای ۱۶ هزار سرباز است. این در حالی ست که این ارتش باید دست کم ۷۰ هزار سرباز داشته باشد تا بتواند در مقابل نیروهای دشمن ایستادگی کند. او همچنین با صراحت کامل اعلام کرد که از فعالیت نیروهای آلمانی نیز در تربیت پلیس این کشور ناراضی ست: «اعزام ۴۰ کارشناس برای تربیت پلیس افغانستان، برای کشوری که دوبرابر وسعت آلمان را دارد و در آن هیچ اثری از جاده سازی دیده نمی شود، مثل ریختن قطره ای آب است بر سنگی آتشین. اگر دولت آلمان واقعا خواستار تامین امنیت در افغانستان است و اگر می خواهیم خود افغانی ها مسئولیت تامین امنیت کشورشان را به عهده بگیرند، باید دولت آلمان فعال تر برخورد کند و نیروهای بیشتری به این کشور اعزام کند.»

فقدان برنامه برای تربیت پلیس افغانستان

در حال حاضر تربیت پلیس افغانستان به دست اتحاديه اروپا افتاده و این اتحادیه ۱۹۵ کارشناس از ۲۵ کشور اروپایی را برای تربیت پلیس این کشور به افغانستان اعزام کرده است. از این تعداد فقط دو نفر در ماه دسامبر به قندوز رسیده اند. این در حالی ست که هیچ کدام شان حتا خودرویی برای عبور و مرور در شهر نداشتند. آندره بری، نماینده پارلمان اروپا در مورد فعالیت این کارشناسان می گوید: « تصمیم ها خیلی فوری گرفته شدند و نیروها اعزام گشتند، اما هیچ برنامه ریزی ای نشده بود و شرایط لازم برای فعالیت این افراد اصلا وجود نداشت. نه امکانات مالی وجود داشت و نه پرسنل لازم در اختیار این افراد قرار گرفته بود، تا آنها بتوانند کارشان را آغاز کنند. این در حالی ست که شرایط پلیس افغانستان یکی از مهم ترین مشکلات این سرزمین شده است. پلیس این کشور با فساد مالی روبوست، بسیاری از پلیس ها خود عضو باند های خلاف کارند و ایندر حالی ست که سطح سواد و آموزش بسیاری از ماموران پلیس بسیار پائین است.»

پلیس‌هایی که جذب طالبان شده‌اند

شرایط وخیم تربیت پلیس افغانستان در حالی ست که در سال ۲۰۰۷ در بسیاری نقاط کشور بسیاری از ماموران پلیس که از پرداخت نشدن حقوق شان ناراضی بودند، با کلیه سلاح های خود به نیروهای طالبان پیوستند. حامد كرزاى، رئيس جمهور افغانستان، خود اذعان دارد که نتوانسته امنیت را در سراسر کشور برقرار کند: «هنوز هم در افغانستان بعضی مناطق وجود دارند که در آنها دولت مرکزی قادر به کنترل اوضاع نیست و نمی تواند قوانین را به اجرا درآورد.»

اگر حامد کرزای فقط به بعضی مناطق کشور اشاره می کند، کارشناسان بر این نظرند که دولت افغانستان بربیشتر نقاط این کشور نظارتی ندارد و قدرتش به تدریج رو به کاهش است. مرکز تحقیقاتی Senlis Council که دفترش در لندن است اعلام کرده که در حال حاضر اعضای طالبان در سراسر کشور حضور دارند و آماده ی حملات انتحاری اند. این در حالی ست که طالبان در جنوب و شرق کشور قدرت کامل را در دست دارد، منطقه ای که ۴۰ درصد خاک این کشور را شامل می شود.

سالی نامساعد برای مردم وبرای آزادی‌ها

دیگر کمتر کسی ست که باور کند بحران سیاسی و اقتصادی افغانستان به پایان می رسد. خانم سیما ثمر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر ِ افغانستان، رویدادهای افغانستان در سال ۲۰۰۷ میلادی را فاجعه بار می دادند: «سال ۲۰۰۷ سالی بود با شمار بسیار زیاد کشته و بسیاری از این کشتگان مردمان عادی بودند که در اثر حملات نیروهای دولتی یا مخالفان آنها کشته شدند. در این سال همچنین حملات به مطبوعات و محدود کردن ِ آزادی آنها همچنان ادامه یافت.»

کرزای و همکاری با طالبان

کرزای دلیل افزایش بحران و درگیری را در کنار عامل اصلی ِ طالبان، مجاهدان و جنگ سالاران سابق می داند که اکنون مدت هاست قانونا فعالیت می کنند و در کابینه هم حضور دارند. او اما همکاری با ‌آنها را تنها را ه نجات افغانستان می داند: «ما هیچ راه دیگری نداریم، بجز همکاری با این نیروها . آنها نیروهای پرقدرتی هستند و نمی توان نادیده شان گرفت. اگر آنها را پس بزنیم، بار دیگر جنگ داخلی آغاز می شود.»