۳۰۰ هزار یهودی ایرانی‌تبار در اسرائیل
۱۳۹۰ آبان ۱۸, چهارشنبه
ایران، یکی از نخستین کشورهائی بود که بلافاصله پس از تشکیل کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی موجودیت این کشور را پذیرفت.
در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی، ایران اسرائيل را به‌طور رسمی به رسمیت نشناخت، اما اسرائیل دارای یک دفتر نمایندگی در تهران بود که نقش سفارتخانه را ایفا می‌کرد. محورهای اصلی همکاری ایران و اسرائيل را، تسهیل مهاجرت یهودیان ایران به اسرائيل، همکاریهای نظامی و تامین نفت اسرائيل تشکیل می‌داد.
بر اساس گزارش‌های غیررسمی موجود، ایران تا پیش از سال ۱۹۷۵ حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو (حدود ۸ / ۱ میلیارد دلار) در پروژه‌های نظامی مشترک با اسرائیل سرمایه‌گذاری کرد. ایجاد یک کارخانه تسلیحاتی در ایران و تولید مشترک یک موشک میان‌برد، بخشی از این پروژه‌ها بود.
در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ خورشیدی، همکاریهای ایران و اسرائیل در عرصه صنعتی کردن کشاورزی و ایجاد مجتمع‌های بزرگ کشت و صنعت در ایران گسترش یافت.
همکاریهای نفتی
به دنبال جنگ شش روزه اعراب و اسرائيل در سال ۱۹۶۷ کانال سوئز بسته شد. تانکرهای نفتی خلیج فارس مجبور بودند راه پرهزینه آفریقا را برای رسیدن به اروپا طی کنند. یک شرکت مشترک ایرانی اسرائیلی، خط لوله‌ای را میان بحرالمیت و ساحل اسرائيلی اشکلون در اقیانوس آرام ایجاد کرد.
از آن پس نفت‌کش‌ها نفت ایران را در کرانه‌های جنوبی اسرائيل تخلیه می‌کردند. قسمتی از این نفت، نیاز اسرائیل را تامین می‌کرد و بقیه آن در اشکلون به مقصد اروپا بارگیری می‌شد. محاسباتی که تاکنون انجام شده، نشان می‌دهد که در فاصله سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ در مجموع ۵۴ میلیون تن نفت خام در این خط لوله جاری شد.
مذاکره با "شیطان کوچک"
ایران در سال ۱۳۵۷ تحت رهبری آیت‌الله خمینی جنگ لفظی را با اسرائيل آغاز کرد. اسرائیل از آن پس "شیطان کوچک" و متحد "شیطان بزرگ" آمریکا نامیده شد. نام اسرائیل در محاورات رسمی رهبران ایران جای خود را به "رژیم صهیونیستی" داد و مبارزه با "غده سرطانی در فلسطین اشغالی" به یکی از محورهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی تبدیل شد.
از زمان انتخاب محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴، لحن ایران در برابر اسرائیل تندتر شد. احمدی‌نژاد مردادماه سال گذشته کشتار یهودیان در آلمان هیتلری را تکذیب و اسرائيل را به حذف شدن از نقشه جهان تهدید کرد، در حالی که در جنگ هشت ساله، کمک‌های تسلیحاتی اسرائیل ایران را در مقابله با عراق تحت سلطه صدام حسین تقویت کرده بود.
در سال ۲۰۰۹ کشف شد که نمایندگان اسرائیل و ایران پس از ۳۰ سال همراه با هم در مذاکرات مربوط به سیاست اتمی منطقه، که در قاهره برگزار شده بود، شرکت کرده‌اند. اما گزارش‌های مربوط به این گفت‌وگوها، بلافاصله از سوی تهران تکذیب شد.
۳۰۰ هزار ایرانی‌تبار در اسرائيل
برآورد می‌شود که ۳۰۰ هزار یهودی ایرانی تبار در اسرائیل زندگی می‌کنند. رئیس جمهور پیشین اسرائیل موشه کاتساو از جمله این ایرانی‌تباران است. وی در یزد به دنیا آمده و در دوران کودکی همراه خانواده به اسرائیل مهاجرت کرده است.
تا سال ۱۳۵۷ خورشیدی، هنوز حدود ۱۰۰ هزار یهودی در ایران زندگی می‌کردند. پس از مهاجرت‌های گروهی، اکنون تعداد یهودیان ساکن ایران تنها ۳۰ هزار نفر برآورد می‌شود.
JT/AA