آیا "اپوزیسیون مسالمت‌جو" توان ایجاد تحول در ایران را دارد؟
۱۳۹۷ فروردین ۲۴, جمعه
عیسی سحرخیز، از چهره‌های منتقد جریان اصلاح‌طلب که سال‌های سختی را در زندان جمهوری اسلامی گذرانده، به مصطفی تاجزاده، از چهره‌های مطرح این جریان به تندی انتقاد کرده است که چرا در جبهه «اپوزیسیون مسالمت‌جو» هیچ «اقدام سرنوشت‌سازی» صورت نمی‌گیرد؟
تاکید عیسی سحرخیز بر واژه "سرنوشت‌ساز" بیهوده نیست. مصطفی تاجزاده مانند بسیاری در ایران، نگران نزدیک شدن به نقطه عطفی تعیین کننده است؛ این که به «نقطه عطف رسیده‌ایم! یا دولت پنهان کودتا می‌کند، یا مجبور به عقب نشینی می‌شود!»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
او می‌پرسد که اگر تاجزاده و "مرادش سید محمد خاتمی" معتقدند كه «دیگر نمی‌شود سکوت کرد، پس چرا برنامه عملی ارائه نمی‌دهند؟ چرا حرکتی نمی‌کنند و در نقش یك «كنشگر سیاسی و فعال حزبی» به میدان نمی‌‌آیند؟
سوال‌های عیسی سحرخیز احتمالا سوال خیلی‌های دیگر هم هستند؛ اگر اصلاح‌طلبان هنوز معقتدند وزنه‌ای هستند، چرا در جبهه اصلاحات تحولی رخ نمی‌دهد؟ چرا برای رسیدن به جایگاه «تحول خواهی» قدمی برداشته نمی‌شود یا دست‌كم برای پیگیری مشی «اصلاحات ساختاری»، نه برنامه و نه تحرکی در این جبهه صورت نمی‌گیرد؟
در میان طیف گسترده اصلاح‌طلبان کم نیستند کسانی که معتقدند این خود اصلاح‌طلبی است که اول باید اصلاح شود. و در میان معترضین به وضع موجود و آن‌ها که اصلاح‌طلبان را متهم به سازش و "شریک" فساد و دزدی در جمهوری اسلامی می‌دانند، کم نیستند کسانی که معقتدند حتی اگر دفتر اصلاح‌طلبی بسته نشده باشد، اما دفتر اصلاح‌طلبان مدت‌هاست که خاک می‌خورد.
آیا هنوز می‌شود روی حداقل بخشی از اصلاح‌طلبان به عنوان وزنه‌ای برای تحول‌خواهی حساب کرد؟ اگر آری، آن‌ها با کدام شعارها و "برنامه عملی" می‌توانند «یك جبهه‌ی كنشگر ملی، قوی، فراگیر، گسترده و همه جانبه» را سازمان دهند و "اقتدارگرایان" را به عقب‌نشینی وادار کنند؟
"اصلاح‌طلبان باید حاضر باشند هزینه بدهند"
تقی رحمانی، فعال ملی مذهبی معتقد است که اصلاح‌طلبان قبل از هرچیز باید به یک اجماع رفتاری برسند، از حسن روحانی فاصله بگیرند و از او حمایت انتقادی کنند. باید توجه بیشتری به خواست‌های جامعه مدنی کنند و از همه مهم‌تر این که حاضر باشند در این مسیر هزینه بدهند.
تقی‌رحمانی باور ندارد که نظام جمهوری اسلامی، حال «چه قبول داشته باشیم چه نداشته باشیم»، در مرحله برافتادن باشد. او شرایط فعلی را یک بحران جدی می‌داند و به دویچه‌وله فارسی می‌گوید در نبود یک جنبش مدنی قوی می‌توان بحران را با «نظم نظامی مستقر کرد و غرب هم به نفع‌اش نیست که جمهوری اسلامی در حال حاضر بیافتد.»
این فعال ملی مذهبی وضعیتی که را ایران در آن گرفتار شده است به "باتلاقی" تشبیه می‌کند و می‌گوید: «شعاری که براندازان می‌گویند دست نظامیان را بازتر می‌کند به میزانی که منطقه ما نظامی‌تر می‌شود، حکومت در ایران هم نظامی‌تر می‌شود و این به نفع مردم نیست و خطرناک است.»
از نظر او"براندازان" در ایران نیروی تعیین کننده نیستند و آن‌ها که می‌خواهند نظام را به هر شکل براندازند، «فقط می‌توانند به راست افراطی کمک کنند». او حذف اصلاح‌طلبان از صحنه سیاسی ایران را خطرناک می‌داند.
بیشتر بخوانید:"اصلاح‌طلبان منافع ملی را انتخاب کرده‌اند"
رحمانی حتی اعتقادی به این ندارد که در حال حاضر "دولت سایه" قصد کودتا داشته باشد چون عملا زمام امور در دست‌اش است و وقتی شعار براندازی بزرگ شود، «به جناح راست افراطی و سپاه حداقل برای کوتاه مدت میدان می‌دهد که فضا را بسته‌تر کنند و دیکتاتوری سخت‌تری اعمال کنند.»
نباید مردم را ناامید کرد
سایت "حزب کارگزاران سازندگی ایران"، به نقل از حسین مرعشی، سخنگوی این حزب نوشته است: « مردم در عین امیدواری، نا امید هستند. با توجه به افزایش آگاهی، جامعه‌ای توامان پشیمان و شکرگزار هستیم و بر همین اساس به سختی می‌توان نقطه تعادلی را در جامعه امروز مشاهده کرد.»
او به ضرورت اصلاح "تفکر کلیشه‌ای اصلاح‌طلبی" اشاره می‌کند و می‌گوید:
«باید پذیرفت که ادبیات قدرت با هیچ جریان و گروهی که مغایر با خواست آنان حرکت داشته باشد تعارفی ندارد اما تنوع دیدگاه‌ها برای به تعادل کشاندن جامعه نیازی ضروری است. همان‌گونه که جامعه نیاز به اصلاحات دارد جریان اصلاح‌طلبی نیز نیاز به اصلاح دارد، بنابراین یکی از موضوعاتی که می‌تواند مردم را همچنان حامی خود داشته باشیم این است که به اشتباهات خود اعتراف کنیم. مساله‌ای که در جریان اصولگرایی وجود ندارد و بهتر است بگویم با واژه عذرخواهی بیگانه هستند.»
اما ورای عذرخواهی، اصلاح‌طلبان چه راهکارهایی برای پیوند محکم‌تر با مطالبات و تب و تاب‌های جامعه دارند. تقی رحمانی بر "مدیریت بیرون‌آمدن از باتلاق" تاکید دارد. او معتقد است که وضع "خیلی خراب" است، "راه‌حل هم معجزه‌وار" نیست، و می‌گوید: «ما در یک باتلاق فرورفته‌ایم. بیرون آمدن از این باتلاق مدیریت مرحله‌ای می‌خواهد. باید مردم را ناامید نکرد و در عین حال این مسیر را رفت.»
بیشتر بخوانید:قدیانی و کدیور: هم با سلطنت مخالفیم هم با جمهوری اسلامی
او «اگر به جای اصلاح‌طلبان بود» و قصد واقعی داشت که مثلا شعار رفع حصر را پیش ببرد، «آن را به شیوه خاتمی» پیش نمی‌برد. رحمانی به پیام محمد خاتمی به حسن روحانی اشاره می‌کند که گفته است "رهبری می‌خواهد، آقای روحانی اقدام کند!" و اضافه می‌کند « رفع حصر به چه قیمت؟ رهبری می‌خواهد آن‌ها توبه کنند.»
لیست امید، وزرای کابینه، شهردار تهران...
این فعال ملی مذهبی مثال‌های دیگری می‌آورد: «آقای خاتمی لیستی از نامزدهای نمایندگی مجلس را با حمایت مردم وارد مجلس کرد. تمام اعضای این لیست عملا منفعل‌اند. آقای عارف فقط می‌گوید تعامل مخفی یعنی بدون مردم و با حکومت. خوب آقای خاتمی و اصلاح‌طلبان نزدیک به او در مقابل این لیست چه موضعی می‌توانند بگیرند. باید این لیست امید مجلس فعال‌تر شود.»
«شورای شهر تهران یک نمونه دیگر است. آقای نجفی برکنار شده است. باید شورای شهر تهران شهرداری بیاورد عین آقای نجفی منتهی شجاع‌تر، کسی که استعفا ندهد. باید کسی بیاید ضد فساد. تهران الگوی شهرهای دیگر است. اگر شهردار موفقی داشته باشد، بر بقیه شهرها هم اثر خواهد گذاشت.»
او از اصلاح‌طلبان انتقاد می‌کند که «از اعتراضات صنفی معلمان، پرستاران، تشکل‌های صنفی و یا زندانیان سیاسی حمایت نمی‌کنند. و یا وقتی احمدی‌نژاد موضع می‌گیرد به جای تاکید بر این که دستگاه قضایی باید عادلانه شود، دائم به او حمله می‌کنند.»
بیشتر بخوانید:وزیر سابق اطلاعات: برخی اصلاح‌طلبان خودفروخته‌اند
به نظر تقی رحمانی اصلاح‌طلبانی مانند مصطفی تاجزاده شاید حتی گاهی لازم باشد «مواضع خود را تعدیل کنند، ولی موثرتر و تاثیرگذارتر موضع بگیرند. و از این گذشته به صورت گروهی موضع بگیرند.»