جنبش اعتراضی در آستانه‌ی رکود؟
۱۳۸۸ تیر ۹, سه‌شنبه
با تایید نتیجه‌ی انتخابات از سوی شورای نگهبان، پیروزی محمود احمدی‌نژاد شکلی رسمی به خود گرفت. پس از سرکوب وسیع معترضان در خیابان‌ها و دستگیری‌های گسترده از طیف اصلاح‌طلبان به نظر می‌رسد، که راه پیگیری شکایات نامزدهای مغلوب از مجاری قانونی مسدود شده است.
جنگ قدرت در خفا
روزنامه‌ی "فرانکفورتر آلگماینه" بازشماری ۱۰ درصد از آرا را نتیجه‌ی انتقادات برخی از روحانیان بانفوذ در ایران می‌داند. همانگونه که مخالفت موسوی و کروبی با عملکرد شورای نگهبان قابل پیش‌بینی بود، اعلام صحت انتخابات از سوی این شورا نیز کسی را شگفت‌زده نکرد.
به گفته‌ی "فرانکفورتر آلگماینه" تنش در روابط ایران و بریتانیا نیز نباید پراهمیت جلوه داده شود. آزادی سریع ۵ تن از کارکنان سفارت نشانگر این واقعیت است.
درخواست رسیدگی به قتل ندا آقاسلطان از سوی احمدی‌نژاد، شاید عجیب به نظر رسد، اما بیانگر آن است، که رهبری سیاسی در ایران از یکدستی و انسجام برخوردار نیست.
به نوشته‌ی این روزنامه، در ایران در پشت پرده، این روزها گفت‌وگوهای زیادی صورت می‌گیرد. اگر چه مضمون این گفت‌وگوها نامعلوم است، اما همگی حول موضوع قدرت دور می‌زند.
گسترش بی‌اعتمادی در ایران
در آلمان پس از ۹۰ سال، چگونگی قتل روزا لوکزامبورگ هنوز ناروشن است. ظاهراً در ایران نیز کسی باور ندارد، که روشنگری در ماجرای قتل ندا آقاسلطان به نتیجه‌ای قابل‌قبول بیانجامد.
به نوشته‌ی "زود دویچه‌تسایتونگ" بررسی‌ای عینی و بی‌طرفانه در ماجرای قتل این دختر جوان نمی‌تواند در ایران صورت گیرد. پیشاپیش احمدی‌نژاد از مقامات قضایی خواسته است که نتیجه‌ی رسیدگی به این قتل باید به کشف مدارک روشنی در زمینه‌ی مداخله‌ی دشمنان خارجی بیانجامد، دشمنانی که به نظر احمدی‌نژاد، خواهان بی‌اعتبار کردن ایران هستند.
آیت‌الله خامنه‌ای و احمدی‌نژاد از رسیدگی تبلیغاتی و ضد غربی در ماجرای قتل ندا خشنودند و با آن مخالفتی نخواهند داشت. به نوشته‌ی "زود دویچه تسایتونگ" صحنه‌ی مرگ ندا نه تنها در کشورهای خارجی، بلکه در ایران نیز سبب انزجار شده است. به نظر بسیاری از ایرانیان، این سرنوشت می‌توانست برای هر یک از آنان نیز رخ دهد. اغلب ایرانیان با اشاره به خشونت سرکوب‌گران، دیگر اعتمادی به آنان ندارند.
به نوشته‌ی این روزنامه‌ی آلمانی، احمدی‌نژاد با آگاهی از این واقعیت، نمی‌تواند به شیوه‌ی سابق، چهار سال دیگر بر مردم حکومت کند، زیرا نظر مردم ایران به هرحال مهم‌تر از تصورات خارجیان درباره‌ی حکومت است. بی‌اعتباری احمدی‌نژاد در خارج، هم‌سنگ و هم‌طراز با بی‌وجهی او در داخل کشور نیست.
کسب نقش نمادین ندا در جنبش اعتراضی، بهیچوجه نمی‌تواند مرگ وی و دیگر قربانیان را جبران و توجیه کند.
ترس و نومیدی در پی امید
برخی گزارش‌ها نشانگر تکوین فضای یاس، سرخوردگی و ترس در ایران است. امید فراوان اقشار میانی شهری به تغییرات سریع و انجام اصلاحاتی سیاسی بتدریج جای خود را به نومیدی و بی‌اعتمادی داده است.
روزنامه‌ی "هندلزبلات" در گزارشی به قلم یک روزنامه‌نگار ایرانی با ذکر نامی مستعار، کوشیده است، فضای رعب و سرخوردگی را در کلان‌شهرهای ایران توصیف کند. در این گزارش آمده است که شور روزهای نخستین انتخابات و حتا پس از شروع اعتراضات خیابانی، حال جای خود را به فضای ترس داده است. این ترس از آینده‌ای ناروشن است. ایجاد جو پلیسی – نظامی در شهرهای بزرگ در پاسخ به خواست‌هایی محدود سبب تعمیق مطالبات مردم شده است. گزارشگر این مقاله با اشاره به سرکوب گسترده و موج بازداشت‌ها مینویسد: «پس از گذشت دو هفته از انتخابات، رنگ سبز به آرامی در شهر محو می‌شود، گویی که رنگ سبز ممنوع شده باشد.»
موفقیت جنبش اعتراضی
گزارشگر ایرانی با اشاره به فضای بی‌اعتمادی در جامعه مینویسد که بسیاری از مردم تنها با دوستان و آشنایان خود از وضعیت موجود حرف می‌زنند و در حضور غریبه‌ها سکوت اختیار می‌کنند. بستن روزنامه‌ها و پایگاه‌های اینترنتی از یک‌سو و موج دستگیری روزنامه‌نگاران داخلی و اخراج کارکنان رسانه‌های خارجی از سوی دیگر، ایرانیان را مجبور ساخت، انتقال خبرها را به جهانیان خود برعهده گیرند.
به نوشته‌ی این گزارشگر، ایرانیان در پی یافتن راه‌های جدید اعتراض هستند. بادباک‌های سبز در شهرها نشانگر امید سرکوب شده‌ی مردم و بادبادک‌های سیاه، علامت سوگواری آنان برای قربانیان است. در پایان گزارش آمده است، گرچه تهدید‌ها و سرکوب‌ها ادامه دارد، اما تظاهرات و اعتراضات برای مردم ایران یک موفقیت به حساب می‌آید. برای نخستین بار پس از انقلاب، مردم ایران یک‌صدا فریاد زدند و خواست مشترک خود را برای استقرار دمکراسی بر زبان آوردند.
SE/KG