سایه سیاست‌های ترامپ بر جشنواره فیلم برلین
۱۳۹۵ بهمن ۱۶, شنبه
جشنواره‌ی جهانی فیلم برلین، در میان فستیوال‌های اروپایی به "جشنواره‌ای سیاسی" معروف است؛ فستیوالی که فیلم‌های بخش مسابقه‌ی آن اغلب مسائل اجتماعی ـ سیاسی را با نگرشی نوآورانه مطرح می‌کنند و از این‌رو به دریافت خرس‌های طلایی و نقره‌ای جشنواره هم نائل می‌آیند.
این شهرت به‌جا یا نابه‌جا، امسال در شصت و هفتمین دوره‌ی برگزاری برلیناله، به دلیل شرایط پرتلاطم جهانی، به ویژه پیامدهای جنجال‌برانگیز فرمان‌های تبعیض‌آمیز دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، پررنگ‌تر جلوه میکند.
به گفته‌ی مونیکا گروترز، مسئول امور فرهنگی دولت آلمان، در مصاحبه با خبرگزاری این کشور، فرمان منع ورود مسلمانان از ۷ کشور جهان "تاثیری مستقیم بر بازار فیلم در جهان و هم‌چنین بر دنیای فیلم در آلمان دارد". او در این رابطه می‌گوید: «روشن است که این مسئله به دغدغه‌ی ذهنی بسیاری از هنرمندان هم تبدیل شده است.»
پرداخت سینمایی "ملی‌گرایی افراطی"
به نظر مسئول امور فرهنگی دولت آلمان، یکی دیگر از چالش‌های دشوار دست‌اندرکاران و سینماگران دنیای کنونی، پرداختن به مسئله‌ی "ملی‌گرایی افراطی" است که امروزه در بسیاری از کشورهای جهان، از جمله در اروپا در لهستان، مجارستان و ترکیه پا گرفته است. او با اشاره به دستمایه‌ی فیلم "جنگو " (Django) که در مراسم گشایش جشنواره به نمایش در می‌آید، می‌گوید: «در "جنگو" پرسش‌های زیادی مطرح می‌شود؛ این که واکنش یک هنرمند در برابر نظام دیکتاتوری چیست؟ این که انسان چه سریع می‌تواند تغییر کند، تسلیم شود یا مقاومت کند.» به باور مونیکا گروترز، پرداخت سینمایی این موضوع‌ها می‌تواند "افق دید ما را نسبت به رویدادهای کنونی" بازتر کند.
فیلم "جنگو"، از اتین کومار، تهیه‌کننده و فیلمنامهنویس فرانسوی، به سرنوشت جنگو راینهارت، اسطوره‌ی موسیقی جاز "کولی‌ها"، و خانواده‌ی او می‌پردازد که در دوران جنگ جهانی دوم (۱۹۴۳) به دلیل "تعلق به اقلیت قومی سینتی" در فرانسه‌ی تحت اشغال نازی‌های آلمانی مورد آزار و تعقیب قرار گرفتند.
"کاشف زنان سینماگر"
برلیناله هم‌چنین در مقایسه با فستیوال‌های فیلم اروپایی مانند کن و ونیز، به جشنواره‌ای "کاشف زنان سینماگر" هم شهرت دارد. در یک دهه‌ی گذشته، کمتر دوره‌ای از این فستیوال بوده که فیلم‌های کارگردانان زن نیز به بخش مسابقه‌ی آن دعوت نشده باشند. امسال، به ویژه حضور ۵ سینماگر زن در بخش مسابقه که در آن ۲۴ فیلم به نمایش در می‌آید، چشمگیر است.
بیشتر بخوانید: "احضار" مترجم نمایند‌ۀ برلیناله به وزارت اطلاعات
به باور مونیکا گروترز، این امر نشانه‌ی "کیفیت بالای" فیلم‌های ساخته‌ی زنان کارگردان است: «این که در دنیای فیلم سینماگران زن خوب به همان‌اندازه فعال هستند که مردان فیلم‌ساز.» مسئول امور فرهنگی دولت آلمان، ابراز امیدواری میکند که این تلاش‌ها سرانجام، «به تدریج آگاهی عمومی نسبت به سینماگران زن را تغییر دهد.» گروترز این موفقیت را از جمله به دلیل حضور ۵۰ درصدی زنان در نهادهایی که مسئول گزینش پروژه‌های فیلم برای تامین مالی آن‌ها هستند، ارزیابی میکند.
آینده‌ی روشن سینمای آلمان
مسئول امور فرهنگی دولت آلمان معتقد است که چشم‌انداز سینمای آلمان "بسیار روشن" است: «ما هر سال برای تامین هزینه‌های تهیه‌ی فیلم، دست کم ۵۰ میلیون یورو بودجه در اختیار داریم. علاوه بر آن ۱۵ میلیون یورو هم برای ساخت فیلم‌های فرهنگی دریافت می‌کنیم.» به گفته‌ی گروترز، بودجه‌ی کلی تهیه‌ی فیلم در سال ۲۰۱۷ آلمان، بالغ بر ۱۰۵ میلیون یورو است.
کارشناسان می‌گویند که وضعیت مالی برلیناله نیز "خوب و ثابت" است. بنا بر آمار رسمی بودجه‌ی برلیناله در این دوره، ۲۴ میلیون یورو است که ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار یوری آن از طریق نهادهای مرکزی دولتی تامین می‌شود. مابقی از راه کمک‌های مالی شرکت‌های خصوصی و فعالیت‌های اقتصادی بخش‌های برلیناله تامین می‌شود.
بیشتر بخوانید: پل ورهوفن رئیس هیئت داوران دور آینده برلیناله
مونیکا گروترز هم‌چنین از افزایش یک میلیون یورویی بودجه‌ی بخش "استعدادیابی" برلیناله در سال ۲۰۱۷ خبر می‌دهد و می‌گوید که در نظر دارد، در سال‌های آینده بر حجم سرمایه‌گذار‌ی در این زمینه بیافزاید.
یک فیلم از ایران
در شصت و هفتمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم برلین، نزدیک به ۴۰۰ فیلم از سراسر جهان به نمایش در می‌آیند و ۲۴ فیلم از جمله از کشورهای آلمان، بریتانیا، پرتغال، ژاپن، رومانی، شیلی، فرانسه، فنلاند، کره جنوبی و لهستان در بخش مسابقه‌ی آن برای دریافت خرس طلایی و نقره‌ای با یکدیگر رقابت می‌کنند. در بخش رقابتی فیلمی از ایران شرکت ندارد.
بیشتر بخوانید: توقیف فیلم‌های ایرانی در مسیر رسیدن به برلیناله
فیلم "تمارض" از عبد آبست، تنها محصول ایران است که در بخش فوروم جشنواره به نمایش در می‌آید.
پل ورهوفن، کارگردان و فیلمنامهنویس جنجال‌برانگیز هلندی، ریاست هیأت داوران این دوره از جشنواره را که از ۶ سینماگر (۳ زن و ۳ مرد) تشکیل می‌شود، به عهده دارد.
شصت وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین از ۹ تا ۱۹ فوریه ۲۰۱۷ در پایتخت آلمان برگزار می‌شود.