سفرهای نوروزی و جاده‌های ناامن
۱۳۸۵ فروردین ۳, پنجشنبه
جاده‌ها همچنان قتلگاه مسافرانند و ایران با بیش از ۲۷ هزار کشته‌ی ناشی از تصادفههای رانندگی در سال گذشته صدر نشین کشورهای جهان است. درحالی که در سایر کشورها به ازای هر ۱۰ هزار خودرو سالیانه بین ۵ تا ۶ مورد مرگ اتفاق می افتد این رقم درکشور ما به ۳۵ مورد برای هر ده هزار خودرو می‌رسد. البته برخی منابع این رقم را ۲۵ مورد اعلام کرده‌اند که با همان نیز کشور ما رکورد دار است.
اخیرا معاون راهنمايى و رانندگى نيروى انتظامى، سردار رویانیان، اعلام کرده «ايران با داشتن يك صدم جمعيت جهان، يك چهلم تصادفات دنيا را داراست.» آمار سازمان بهداشت جهانى حکایت از آن دارد که تا پانزده سال آينده كشته‌هاى تصادف‌های رانندگى در كشورهاى در حال توسعه بين ۶۰ تا ۸۰ درصد افزايش خواهد يافت. در ایران از سال ۱۳۶۵ سالانه ۱۰ تا ۱۵ درصد به حوادث جاده‌ها افزوده شده.
این روند ظاهرا از سال ۸۱ که به نسبت سال ۸۰ رشدی ۳۲ درصدی را نشان می‌داد رو به کاهش است و فرمانده نیروی انتظامی کشور اسماعيل احمدى مقدم در همايش سراسرى فرماندهان نيروى انتظامى قول داده تلفات جاده‌ای را در سال آینده ۱۰ در صد کاهش دهند و رشد آن را به حدود صفر برسانند.
در ایران ۹۰ درصد سفرها از طریق جاده انجام می‌شود؛ جاده‌هایی که به گفته‌ی مسئولان بیش از دو هزار نقطه‌ی بحرانی و حادثه‌خیز دارند. گذشته از غیراستاندارد بودن جاده‌ها افزایش تعداد خوردرو در ایران مطلقا با بهبود و گسترش جاده‌ها تناسب ندارد. افزایش سالانه‌ی تعداد خودروها به نسبت ده سال پیش از ده برابر گذشته و در سال گذشته بیش از ۹۰۰ هزار خودروی جدید شماره‌گذاری شده است.
از آنجا که ۱۲ درصد سفرهای سال، یعنی بیش از ۷۰ میلیون، در ایام نوروز انجام می‌شود هر سال از اواسط اسفند ماه نیروی انتظامی و دیگر نهادهای مربوط از اقدام‌ها و تدبیرهایی خبر می‌دهند که قرار است حادثه و تصادف در جاده‌ها را کاهش دهد.
اما مرگ و میر در جاده‌های کشور فقط به خرابی و شلوغی جاده‌ها مربوط نیست. کمبود بزرگراه و آزاد راه، خرابی راه‌ها، فرسودگی خودروها و به ویژه اتوبوس‌های مسافربری از جمله عواملی است که به تصادف‌های بیشتر می‌انجامد و کمبود امکانات اورژانس به آمار کشتگان می‌افزاید. این وضع در برخی محورهای پرتردد چنان فاجعه آمیز است که حتا صدای فرمانده‌ی پلیس راه استان تهران را نیز درآورده.
احمد نجاتی روز ۱۵ اسفند ماه در جلسه كميته حمل و نقل استان تهران می‌گوید «چندين محور حساس در استان وجود دارد كه در صورت بروز حادثه در آنها مخصوصا در محورهاى كرج- چالوس و تهران- قم، هيچ كارى نمى‌توان كرد و فقط بايد شاهد سوختن خودروها در آتش بود.» [ایسنا]
نجاتی با اشاره به حوادث مرگبار نوروز ۸۴ در محور تهران ـ کرج و فرسودگی اتوبوس‌ها اضافه می‌کند «كليه اتوبوس‌هاى فعال در اين مسير دچار نقص فنى مخصوصا از ناحيه ترمز هستند به همين دليل بهتر است مسئولان مربوطه هشدارهاى مربوط به اين بخش را قبل از سقوط اتوبوسى به درون دره جدى بگيرند.»
همین که صديقى مدير كل راه و ترابرى استان تهران وعده داده که تمام جاده‌های کشور پیش از آغاز تعطیلات خط کشی می‌شوند گرچه نویدبخش و مثبت است اما ضمنا خبر از کمبود ابتدایی‌ترین امکانات لازم برای جاده‌های برون شهری نیز می‌دهد.
کمبود تجهیزات اورژانس معضلی دیگر است. سردار رويانيان معاون راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی، ۱۹ اسفند با اشاره به این که «۵۰ درصد مرگ و مير حوادث رانندگى پس از حادثه» اتفاق می‌افتد اعلام کرد«حداقل ۷۵ تا ۸۰ درصد مجروحان حوادث رانندگى توسط مردم عادى به بيمارستان‌ها و مراكز درمانى منتقل مي‌شوند، ـ هر چند كه مسؤولان اورژانس معتقدند كه ۷۰ درصد مجروحان تصادفات در كشور توسط مردم عادى به بيمارستان منتقل می‌شوند ـ»
کندی روند بهسازی راه‌ها و ساختن راه‌های متناسب با حجم سفرها و تعداد خودروها، مسئولان را هر سال مجبور به اتخاذ تصمیم‌هایی می‌کند که گرچه اندکی از میزان تصادف می‌کاهد و تردد را سهل‌تر می‌کند دردسرهای دیگری برای شهروندان به دنبال دارد و هر چه هست چاره‌ای اساسی برای این معضل نیست.
امسال پلیس راه نیروی انتظامی با صدور اطلاعیه‌ای محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های ترافیکی در ایام نوروز و در برخی از محورهای پر رفت و آمد را اعلام کرد. بنابراین اطلاعیه در محورهای حادثه خیز و مسیرهای پر ترددی چون هراز و چالوس برخی از جاده‌ها در روزهایی یکطرفه خواهند بود. بر اساس اين اطلاعيه «عبور و مرور انواع موتورسيكلت‌ها از تاريخ ۲۵ اسفند ۸۴ لغايت ۱۵ فروردين ۸۵ در كليه راه هاى اصلى كشور شامل آزادراه ها، بزرگراه ها و جاده هاى اصلى ممنوع مى باشد»
در این تاریخ همچنین عبور کامیون‌ها و ماشین‌های سنگین و نیمه سنگین (به استثناء کامیون‌های حامل مواد سوختی و مواد فاسد شدنی) در اغلب راه‌های شمال و راه‌های تهران به قم و کاشان ممنوع اعلام شده است.
گفته می‌شود خسارت تصادف‌های رانندگى در كشور سالانه بيش از ۶ هزار ميليارد تومان است. در این رقم که حدود پنج درصد تولید ناخالص ملی است ضایعه‌ی جبران ناپذیر از دست رفتن جان شهروندان محاسبه نشده؛ شهروندانی که هر ساعت حداقل سه نفرشان در حوادث رانندگی جان خود را از دست می‌دهند.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران