نرمش کره شمالی در برنامه اتمی، حاصل سازشی دوجانبه

سلاح‌های اتمی بیمه‌ی عمر قطعی هر رژیمی هستند. به همین دلیل هم دولتی را به چشم‌پوشی از سلاح‌های اتمی‌اش واداشتن، به مته کردن دیواری بتونی و نفوذناپذیر می‌ماند. چنین موردی تاکنون وجود نداشته. تاکنون هرگز کشوری پس از یک آزمایش موفق اتمی داوطلبانه از این سلاح‌ها چشم‌پوشی نکرده است. مجاب کردن کره شمالی بایستی بسیار دشوارتر بوده باشد، زیرا در اینجا موضوع بر سر کشوری کاملا منزوی‌ست.

در سال ۲۰۰۲ میلادی پرزیدنت بوش کره شمالی را، درست مانند ایران و عراق، در فهرست کشورهای «محور شرارت» قرار داد. او برنامه خود برای تغییر رژیم در عراق را عملی کرد. پیونگ یانگ هم به‌خوبی می‌داند که اگر عراق واقعا سلاح‌های کشتار جمعی می‌داشت، ایالات متحده دست به چنین کاری نمی‌زد.

به همین دلیل، نشانه‌هایی را که از دیدار ژنو دیده می‌شوند باید مثبت ارزیابی کرد، هرچند که اگر دقیق‌تر بنگریم، می‌بینیم که نتایج ملموس آن اندک هستند. آنچه در دست داریم، اظهارات کریستفر هیل رییس هیات مذاکره‌کننده‌ی آمریکاست. وی پس از مذاکرات دو روزه‌اش با همتای کره‌ای خود کیم گیه‌گوان گفت، کره شمالی می‌خواهد برنامه اتمی‌اش را تا پایان سال جاری میلادی کاملا متوقف کند. این می‌توانست یک معجزه باشد! اما خود هیل هم نمی‌خواست از موفقیت قطعی حرف بزند، بلکه تنها از یک نتیجه‌ی مهم سخن گفت. سخنان گیه‌گوان از این هم کلی‌تر بود. این دیپلمات البته به‌طور کلی از آمادگی کره شمالی برای شفاف‌سازی برنامه هسته‌ای خود و همچنین چشم‌پوشی از آن سخن گفت، اما برخلاف هیل از عنوان کردن زمان خاصی برای این امر خودداری کرد.

مذاکرات اتمی بستر همیشگی کشمکش‌ها برای رسیدن به توافق‌ها و سازش‌ها هستند. پس از سیل مهیب تابستان امسال و ضایعات بزرگ برای بخش عظیمی از محصولات کشاورزی، شاید پیونگ یانگ بیشتر برای سازش آماده بود تا بتواند کمک‌هایی برای مردم تنگدست خود دریافت کند. اما کره شمالی در گذشته همواره بیشتر به تداوم حیات دودمان کمونیستی خود علاقه نشان داده تا به زندگی مردم. برعکس، مذاکرات دوجانبه ایالات متحده و کره شمالی هم، فی‌نفسه نشان دهنده‌ی کوتاه آمدن آمریکایی‌هاست. آنها سال‌ها از مذاکره مستقیم با کره شمالی سر باز زدند و مذاکرات را فقط در چارچوب گفت‌وگوهای شش‌جانبه در پکن پیش بردند. تازه پس از آزمایش اتمی کره شمالی در سال گذشته میلادی بود که واشنگتن موضع خود را تغییر داد.

از آن زمان تحرکی در جریان مذاکرات اتمی پدید آمد؛ کره شمالی نخستین محموله‌های سوختی را دریافت کرد و توانست به حساب‌های مسدود‌شده‌ی بانکی خود دسترسی پیدا کند. سپس، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از چهار سال و نیم اجازه ورود به کره شمالی را یافتند. رآکتور تولیدکننده پلوتونیوم در یونگ‌بیون کارش را متوقف کرد، که البته می‌تواند در هر زمانی دوباره راه‌اندازی شود.

با توجه به برنامه اتمی ایران، که دست‌کم به اندازه‌ی برنامه اتمی کره شمالی خطرناک است، ایالات متحده راهی ندارد مگر آنکه بهای لازم را بپردازد و در قبال چشم‌پوشی کره شمالی از برنامه اتمی‌اش، بخصوص با توجه به نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، حدود یک میلیون تن محموله سوختی به این کشور ارسال شود. البته واشنگتن در مقابل، ضمانتی دریافت نخواهد کرد، حتا اگر در نهایت، میان آمریکا و کره شمالی روابط رسمی برقرار شود که نتیجه آن طبعا این خواهد بود که آمریکا ضمانت عدم حمله به کره شمالی را بدهد.