هشدار وزیر نفت؛ قطع صادرات ایران در صورت تشدید تحریم‌ها
۱۳۹۱ آبان ۳, چهارشنبه
اگرچه کسر بزرگی از اقتصاد ایران وابسته مستقیم به درآمدهای نفتی است٬ رستم قاسمی٬ وزیر نفت جمهوری اسلامی، روز سه‌شنبه (۲۳ اکتبر / ۲ آبان) در جمع خبرنگاران در دوبی با قاطعیت اعلام کرده که ایران به درآمدهای نفتی بی‌نیاز است. وی همچنین از قطع صادارت نفت در صورت تشدید تحریم‌های غرب سخن گفت.
به گزارش خبرگزاری رویترز٬ وزیر نفت ایران همچنین اظهار داشت: «ما طرحی را برای اداره کشور بدون اتکا به درآمدهای نفتی تهیه کرده‌ایم. تا امروز ما مشکلات جدی نداشتیم٬ اما اگر قرار باشد تحریم‌های جدیدی اعمال شود٬ طرح خود را به اجرا می‌گذاریم.» تحلیلگران اتخاذ تصمیم قطع کامل صادرات نفت از سوی ایران را نوعی «خودکشی تجاری» می‌خوانند.
رستم قاسمی که پیش از تصدی وزارت نفت٬ از فرماندهان قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران بود٬ ابراز امیدواری کرد که تحریم‌ها علیه ایران تشدید نشود٬ چون با قطع صادرات نفت ایران «بهای نفت در بازارهای جهانی افزایش خواهد یافت و شهروندان اروپایی و آمریکایی آسیب خواهند دید.»
به گزارش خبرگزاری فارس٬ وزیر نفت ایران همچنین تهدید کرد که «اگر ایران نتواند از طریق تنگه هرمز نفت خود را به بازارهای جهانی ارسال کند٬ اجازه نمی‌دهد این آب‌راه مهم برای کشورهای دیگر هم نفعی داشته باشد.»
ایران پیش‌تر هم قدرت‌های غربی را به بستن تنگه هرمز تهدید کرده بود. مقامات ایالات متحده در واکنش به چنین اظهاراتی تاکید کردند که بستن تنگه هرمز «عبور از خط قرمز آمریکا» محسوب می‌شود و پیامدهای ویرانگری به دنبال خواهد داشت.
در حالی که گزارش‌ها حاکی از کاهش بی‌سابقه تولید نفت ایران و نیز چالش‌های متعدد بر سر راه فروش آن بر اثر تحریم‌های گسترده غرب است٬ وزیر نفت ایران می‌گوید که ایران در حال حاضر با ظرفیت کامل و روزانه معادل ۴ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند. بر اساس گزارش‌های اوپک و نیز رسانه‌های معتبر دنیا٬ تولید نفت ایران اکنون به ۷ / ۲ میلیون بشکه در روز رسیده است.
رستم قاسمی خاطرنشان ساخت که ظرفیت پالایش ایران هم به ۲ میلیون بشکه در روز رسیده و قرار است تا پایان سال جاری شمسی (۱۳۹۱) نزدیک به ۲۰۰ هزار بشکه به این رقم افزوده شود. وزیر نفت در این باره افزود: «مصرف روزانه بنزین در ایران ۹۰ میلیون لیتر است که پیش‌تر بخش بزرگی از آن را وارد می‌کردیم٬ اما حالا نیازی به واردات نداریم و نه تنها وارد نمی‌کنیم٬ که بعضی از محصولات خود را صادر هم می‌کنیم.»
«جار و جنجال٬» تاکتیک مقابله با تاثیرات تحریم‌ها
تحلیلگران در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز٬ این سخنان را «جار و جنجال» خوانده‌اند. لئو درولاس٬ از اقتصاددانان مرکز مطالعات جهانی انرژی می‌گوید، چنین اقدامی به سادگی راه تنفس ایران را خواهد بست. به اعتقاد وی «ایران محتاج پول نفت است و نیاز آن به صادرات نفت٬ حیاتی‌تر از نیاز واردکنندگان نفت این کشور است.»
تحریم‌ها موجب کاهش شدید تولید و صادرات نفت ایران شده‌اند٬ علاوه بر آن‌که بر سر راه انتقال پول نفت ایران هم موانعی جدی پدید آورده‌اند. به گزارش رویترز٬ صادرات نفت‌خام ایران در مقایسه با سال ۲۰۱۱ روزانه ۲ / ۱ میلیون بشکه کاهش یافته و این ضرری ویرانگر به دولت تحمیل می‌کند.
چین٬ هند٬ ژاپن٬ کره جنوبی و ترکیه هنوز مهم‌ترین خریداران نفت ایران هستند. بر اساس ارزیابی‌های آژانس بین‌المللی انرژی٬ صادرات نفت ایران در سپتامبر ۲۰۱۲ با کاهشی بی‌سابقه به ۸۶۰ هزار بشکه در روز رسیده است. این رقم در مدت مشابه سال قبل ۲ / ۲ میلیون بشکه در روز بود.
دست‌کم ۵۰ درصد درآمدهای دولت ایران از طریق درآمدهای نفتی تامین می‌شود و صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی۸۰ درصد مجموع صادرات ایران را تشکیل می‌دهد.
بر اساس برآوردها٬ مقایسه آمار تولید و صادرات نفت ایران در سال ۲۰۱۲ با سال پیش از آن٬ نشان می‌دهد که این کشور هر روز در اثر تحریم‌های قدرت‌های غربی٬ متحمل ضرری ۱۴۷ میلیون دلاری می‌شود؛ ضرری که انباشت آن اقتصاد ایران را سخت زیر فشار قرار داده است. تلاطم بازار ارز و سقوط آزاد ارزش ریال در برابر ارزهای جهانی٬ تنها یکی از پیامدهای آشکار آن است.