واکنش‌های بین‌المللی به استعفای نخست‌وزیر ترکیه
۱۳۹۵ اردیبهشت ۱۷, جمعه
استعفای احمد داوداوغلو، نخست‌وزیر ترکیه از رهبری حزب عدالت و توسعه ترکیه که عملا به معنای برکناری او از مقام نخست‌وزیری هم هست، با واکنش‌های بین‌المللی متفاوتی روبرو شده است. در روزهای اخیر خبرهای متفاوتی در باره بروز اختلاف میان داوداوغلو و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه منتشر شد. با اعلام داوداوغلو مبنی بر کناره‌گیری از رهبری حزب و نخست‌وزیری ترکیه به نظر می‌رسد که این اختلاف به سود اردوغان حل شده باشد.
بیشتر بخوانید: بحران سیاسی در ترکیه و کناره‌گیری نخست‌وزیر
داوداوغلو طرف اصلی در مذاکره با اتحادیه اروپا بر سر حصول قرارداد در مورد مهار حرکت پناهجویان به سوی اروپا بود. برخی از مقام‌های اتحادیه اروپا در مورد این که سرنوشت این قرارداد چه خواهد شد با اما و اگر و ابهام سخن گفته‌اند.
فردریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است که پیامدهای استعفای داوداوغلو برای قرارداد یادشده نامعلوم است. او که در جریان سفری به کوسوو سخن می‌گفت، نتیجه‌گیری از استعفای داوداوغلو را زودهنگام توصیف کرد و افزود: «ما با ترکیه صحبت خواهیم کرد و مشترکا تعیین خواهیم کرد که همکاری در مورد قرارداد به کدام سو خواهد رفت.»
مقام‌های اتحادیه اروپا اغلب از داوداوغلو در قیاس با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، به عنوان طرفی منعطف‌تر در مذاکرات یاد کرده‌اند.
اروپا و تفاوت میان داوداوغلو و اردوغان
طبق قراردادی که ۱۸ مارس میان ترکیه و اتحادیه اروپا به دست آمد، پناهجویانی که از ترکیه خود را به یونان می‌رسانند به این کشور بازگردانده خواهند شد، ولی در ازای هر پناهجوی بازگردانده شده، اتحادیه اروپا یک پناهجو را به طور قانونی ازترکیه می‌پذیرد. علاوه بر کمک ۶ میلیارد یورویی به ترکیه در این قرارداد، شهروندان ترکیه نیز از گرفتن ویزا برای ورود به اتحادیه اروپا معاف خواهند شد و مذاکرات مربوط به ورود ترکیه به اتحادیه اروپا هم شتاب خواهد گرفت. از زمان اجرای این قرارداد شمار پناهجویانی که خود را از یونان به ترکیه می‌رسانند به شدت کاهش یافته است.
بیشتر بخوانید: آغاز بازگرداندن پناهجویان از یونان به ترکیه
در آلمان نیز در پی استعفای داوداوغلو تردیدها و نگرانی‌ها در باره همکاری ترکیه با اروپا و روندهای سیاسی و اجتماعی در درون خود این کشور افزایش یافته است. کاترین گورین ا کارد، رهبر فراکسیون سبزها در مجلس ملی آلمان داوداوغلو را کسی توصیف کرد که «طرف مذاکره قابل اعتمادی برای اروپایی‌ها بوده و به گشودن ترکیه به سوی اروپا تمایل داشته است، امری که در مورد اردوغان ظاهرا صادق نیست.»
نوربرت روتگن، رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس نیز استعفای داوداوغلو را "خبری بد" برای اروپا توصیف کرد. او گفت: «نخست‌وزیر ترکیه تمایل داشت که در همه عرصه‌ها کشورش را به اروپا نزدیک کند، در حالی که اردوغان در این مسیر چندان قاطع نیست.»
آمریکا: همکاری و نگرانی
دولت آمریکا نیز در واکنش به استعفای داوداوغلو واکنش محتاطانه‌ای نشان داده است. جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید نخست‌وزیر ترکیه را "شریک خوبی برای آمریکا" توصیف و از او تشکر کرد.
ترکیه تا مدت‌ها از پیوستن به ائتلاف تحت رهبری آمریکا برای مبارزه با داعش امتناع می‌کرد و خبرهایی نیز منتشر می‌شد که از همکاری پنهانی ترکیه با این نیرو حکایت داشتند. آنکارا شرط همکاری را اولویت‌دادن به برانداختن رژیم اسد، قطع همکاری آمریکا با کردهای سوریه در مقابله با داعش و نیز ایجاد منطقه امن و پرواز ممنوع در بخشی از خاک سوریه می‌دانست. گرچه این شرط‌ها برآورده نشدند، ولی ترکیه همکاری‌های معینی را در این اواخر با آمریکا شروع کرده است.
جاش ارنست با تصریح این که این استعفا "تاثیری بر توانایی آمریکا و ترکیه برای همکاری با یکدیگر و اجرای راهبرد ما برای تضعیف و نابودی داعش ندارد" پنهان نکرد که واشنگتن در باره مسائل مربوط به حقوق بشر و رعایت آزادی‌ها در ترکیه دغدغه‌هایی دارد: «من در حال حاضر نمی خواهم درباره تاثیر سیاسی استعفای نخست وزیر قضاوت کنم. تمرکز ما ادامه همکاری موثر با متحدان ما برای تضعیف و نابودی داعش است و این مسئله منجر نمی‌شود که ما نگرانی‌های خود را درباره نحوه برخورد دولت با ارزش‌های جهانی دموکراتیک بیان نکنیم که در قانون اساسی آنها نیز وجود دارد.»