گسترش سرطان در ایران و راه‌های پیشگیری از آن
۱۳۹۴ بهمن ۱۵, پنجشنبه
از سال ۲۰۰۶ چهارم فوریه از طرف سازمان بهداشت جهانی وابسته به سازمان ملل و انجمن جهانی مبارزه با سرطان و ارگان‌هایی از دیگر کشورهای جهان، به عنوان روز جهانی سرطان اعلام شد. هدف از این کار انتشار تازه‌ترین اطلاعات در زمینه تحقیقات، روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری است.
بیشتر بخوانید: ابتلا به سرطان در ایران؛ افزایش ۸۰ درصدی تا ۲۰ سال آینده
"ما می‌توانیم. من می‌توانم." شعاری است که این ارگان‌ها برای این روز انتخاب کرده‌اند و بدین ترتیب می‌خواهند نشان دهند که چگونه می‌توانند به صورت جداگانه و یا با همکاری یکدیگر علیه این بیماری مبارزه کنند. آنها با اطلاعاتی که در اختیار مردم دنیا می‌گذارند، می‌خواهند به آنها کمک کنند تا با تغییر روش زندگی و محیط پیرامون خود از رشد این بیماری جلوگیری کنند.
در ایران از هشتم تا پانزدهم بهمن‌ماه هفته ملی سرطان اعلام شده است. دکتر اسماعیل اکبری، رییس مرکز تحقیقات سرطان وابسته به دانشگاه شهید بهشتی در نشستی که به همین مناسبت برگزار شد گسترش سرطان در ایران را نگران‌کننده خواند و گفت: «طبل سرطان برای نسل‌های آینده ایران کوبیده شده است.»
دکتر اکبری افزود که رشد این بیماری در هیچ کشوری مثل ایران نیست. او یادآور شد که سالانه ۹۰ هزار نفر در ایران به سرطان مبتلا می‌شوند. به گفته او، از هر ۱۰۰ هزار نفر سالانه ۱۴۵ نفر به سرطان مبتلا می‌شوند و بدین ترتیب ایران بالاترین میزان رشد سرطان در جهان را دارد.
به گفته رییس مرکز تحقیقات سرطان، سرطان معده در مردان و سرطان پستان در زنان شایع‌ترین نوع سرطان است؛ استفاده زیاد از غذاهای یخ‌زده و سرخ شده و همچنین پروتئین‌های مانده مانند سوسیس و کالباس باعث شده ایران بالاترین رقم مبتلایان به سرطان معده در منطقه را داشته باشد. او این نوع سرطان را "سرطان اجتماعی" و در عین حال "کشنده‌ترین نوع سرطان" نامید.
بیشتر بخوانید: از هر چهار زن ایرانی یکی به سرطان سینه مبتلا میشود
به مناسبت فرا رسیدن روز جهانی سرطان دویچه وله فارسی پرسش‌هایی در این زمینه را با دکتر ناهید نفیسی، فوق تخصص جراحی پستان و عضو مرکز تحقیقات سرطان وابسته به دانشگاه شهید بهشتی تهران، مطرح کرده است.
دویچه وله: دکتر ناهید نفیسی، آیا در جامعه ایران برای پیشگیری از سرطان برنامه آموزشی در نظر گرفته شده است؟
دکتر ناهید نفیسی: بله، برنامه‌های آموزشی جهت پیشگیری و شناسایی زودهنگام بیماری توسط مراکز تحقیقاتی و صدا و سیما و حتی در مدارس و با همکاری شهرداری‌ها برای همه مردم اجرا میشود.
آیا جامعه حساسیت لازم را نسبت به رشد یا پیشگیری از سرطان دارد؟ جامعه چه کاری باید برای پیشگیری از رشد سرطان انجام دهد؟
برای پیشگیری باید منابع آلودگی آب و خاک و یا آلودگی هوا مثل بنزین اصلاح شود. روش تغذیه باید تغییر کند. به‌عنوان نمونه مصرف نمک و شکر کاهش یابد و از فست فودها، گوشت قرمز، الکل و سیگار کمتر استفاده شود. ورزش به برنامه زندگی اضافه شود و استرس و نگرانی کاهش یابد. در مجموع باید شیوه زندگی تغییر کند.
در مرحله بعد تشخیص زودرس بیماری اهمیت ویژه‌ای در درمان سرطان دارد چون اصلاح نحوه زندگی عاملی مهم در درازمدت است ولی تشخیص زودهنگام سرطان نکته مهم در پیشگیری در کوتاه‌مدت است. مثلاَ برای سرطان پستان انجام ماموگرافی دوره‌ای و یا برای کشف سرطان روده کولونوسکوپی مناسب است.
توزیع سرطان در سطح کشور به چه شکلی است؟ آیا توزیع سرطان با توزیع جمعیت ارتباط دارد؟
توزیع سرطان که تا سال ۸۹ منتشر شده، به صورت استانی محاسبه شده است و برمبنای این اطلاعات تعداد مبتلایان زن و مرد به این بیماری تقریباَ برابر است. در این گزارش از استانهای خراسان مرکزی، یزد، فارس و گیلان به عنوان مناطقی با درگیری زیاد با این بیماری نام برده شده و استانهای سردسیر و غربی کشور با درجات پایین درگیری با بیماری سرطان گزارش شده‌اند.
البته استانهای یزد و فارس تقریباَ پوشش کل جنوب کشور را دربردارند. یعنی بیماران استانهای خوزستان و سیستان و بلوچستان اکثراَ برای درمان به استانهای مجاور مراجعه می‌کنند و این باعث افزایش ثبت سرطان در این استان‌ها میشود.
علل افزایش یا رشد سریع سرطان در ایران چیست؟
رشد سرطان در ايران خيلی سريع نيست. هر زمانی كه جامعه‌ای به جوامع پيشرفته و صنعتی نزديكتر میشود رشد سرطان به سرعت بالا می‌رود. علل اجتماعی مثل تغيير نحوه زندگی و افزايش آلودگی هوا و آلودگی خاك با فاضلاب‌های صنعتی و بسياری عوامل ديگر مثل تغذيه غلط ، مصرف زياد گوشت و مصرف غذاهای داغ و ترشی‌جات زياد در سرطان روده، مری و معده موثرند.
يا در مورد سرطان دهانه رحم داشتن پارتنرهای متعدد، شروع رفتار جنسی در سن كم و داشتن رفتارهای جنسی نابهنجار می‌توانند علل مبتلا به این بیماری باشند. در مورد سرطان پوست استفاده زياد از نور آفتاب بدون مصرف ضد آفتاب خطر ابتلا را بالا می‌برد.
دکتر اسماعیل اکبری رییس مرکز تحقیقات سرطان در مصاحبه ای که اخیراَ داشت به این موضوع اشاره کرد که قدرت‌ها (یا عوامل اقتصادی) مسبب تولید نان با کیفیت بد و یا فروش داروهایی با تاثیر پایین و یا حتی خطرناک در ایران هستند. آیا این موضوع از طرف کارشناسان به مسئولین گوشزد شده است؟ آیا اقدامی از طرف آنها انجام شده است؟
بله از سوی مراكز تحقيقاتی پس از انجام كار كارشناسی گزارش‌ها به وزارتخانه‌های مربوطه ارسال میشود و در جلسات كارگروها بررسی و اقدامات لازم صورت می‌گيرد. مثل پروژه فاضلاب تهران كه انشاالله باعث كاهش حجم فلزات سنگين از آب خواهد شد.