۷۵ سالگی دانیل بارنبویم، موسیقیدان پیامآور صلح
دانیل بارنبویم از چهرههای برجستهی موسیقی در جهان محسوب میشود. او نقش مهمی در پرورش استعدادهای موسیقی در خاورمیانه و همچنین در آشتی و تفاهم میان نوازندگان جوان این منطقه ایفا کرده است.
شهروند جهان
روز ۱۵ نوامبر ۲۰۱۷ مصادف است با تولد ۷۵ سالگی دانیل بارنبویم، هنرمندی که به جادوی موسیقی و تأثیر صلحآور و آشتیدهندهی آن باور دارد. او از رهبران معروف ارکستر در جهان به شمار میرود. بارنبویم با راهاندازی ارکستر دیوان غربی−شرقی نقشی کلیدی در پرورش و شکوفایی استعدادهای موسیقی و همچنین ایجاد تفاهم و دوستی میان نوازندگان جوان اسرائیل، فلسطین، اردن و دیگر کشورهای منطقه داشته است.
استعداد موسیقی
بارنبویم در روز ۱۵ نوامبر ۱۹۴۲ در بوئنوس آیرس، پایتخت آرژانتین، به دنیا آمد و از سال ۱۹۵۲ به بعد در اسرائیل بزرگ شد. او از پنج سالگی نواختن پیانو را از مادرش و سپس از پدرش آموخت. هفت ساله بود که اولین کنسرتش را به همراه مارتا آرگریش، یکی دیگر از استعدادهای پیانونوازی در آرژانتین اجرا کرد.
دوستی پایدار
مارتا آرگریش (راست در تصویر) و دانیل بارنبویم از آن زمان تا کنون دوستی صمیمانه و عمیقی دارند و هنوز هم با یکدیگر همکاری میکنند و به روی صحنه میروند، از جمله به همراه ارکستر دیوان غربی−شرقی. تصویری از یکی از کنسرتهای مشترک اخیر این دو هنرمند در ماه اوت سال ۲۰۱۷ در برلین. ناگفته نماند که بارنبویم نیز خود به عنوان پیانیست شهرت زیادی کسب کرده است.
آغاز کار به عنوان رهبر ارکستر
بارنبویم (چپ) آموختن رهبری ارکستر را در ۱۱ سالگی آغاز کرد و سالها بعد نزد نادیا بولانژه، استاد معروف فرانسوی، به تحصیل در رشتههای آهنگسازی و هارمونی پرداخت. در سال ۱۹۶۷ بود که برای نخستین بار رهبری ارکستر را تجربه کرد و در سال ۱۹۷۳ نیز برای اولین بار رهبری یک اپرا را بر عهده داشت. بارنبویم در همان زمان با چهرههای معروف موسیقی همکاری داشت، از جمله با زوبین مهتا (راست)، رهبر ارکستر برجسته هندی.
رهبری ارکستر پاریس
بارنبویم در بین سالهای ۱۹۷۵ و ۱۹۸۹ رهبری ارکسترهای کلاسیک را برعهده داشت و به مدت ۱۵ سال (۱۹۹۱ تا ۲۰۰۶) رهبر ارکستر سمفونیک شیکاگو بود. او همچنین بیش از ۲۳ سال است که مدیرکل اپرای دولتی برلین است. بارنبویم بارها نیز رهبری ارکستر برای اجرای آثار واگنر در جشنواره معروف بایرویت را عهدهدار بود.
زندگی خصوصی
بارنبویم تا کنون دو بار ازدواج کرده است. نخستین همسر او، ژاکلین دوپره، نوازنده معروف ویولنسل بود. دوپره اهل بریتانیا بود و در سال ۱۹۸۷ درگذشت.
ازدواج با هنرمندی دیگر
دانیل بارنبویم یک سال پس از مرگ نخستین همسرش برای دومین بار ازدواج کرد. همسر دوم او یلنا باشکیرووا، پیانونواز معروف اهل روسیه است. این زوج هنرمند دارای دو فرزند پسر هستند: مایکل که خود از ویولننوازان چیرهدست است و در ارکستر دیوان شرقی-غربی عضویت دارد و داوید که در عرصه موسیقی هیپهاپ فعال است.
جادوی موسیقی
بارنبویم که از نوابغ عالم موسیقی محسوب میشود، بر این باور است که با جادوی موسیقی میتوان ریشهی کینه و نفرت را در جهان خشکاند. به اعتقاد او "با موسیقی میتوان مرزها را درهم شکست و به جای کینه و دشمنی، برای جهانیان صلح و دوستی به ارمغان آورد". تصویری از بارنبویم در سال ۱۹۷۵.
ایجاد پل فرهنگی
بارنبویم (چپ) در سال ۱۹۹۹ میلادی به همراه ادوارد سعید (راست)، نویسنده و نظریهپرداز معروف فلسطینی-آمریکایی ارکستر دیوان شرقی-غربی را به راه انداخت تا پلی فرهنگی میان ملیتهای گوناگون در خاور میانه و خاور نزدیک ایجاد کند.
توجه به نوازندگان جوان
در ارکستر دیوان غربی−شرقی نوازندگان جوان از فلسطین، اسرائیل، اردن، مصر و دیگر کشورهای خاورمیانه حضور دارند. بارنبویم معتقد است که با کمک موسیقی میتوان میان این هنرمندان نسل جوان تفاهم و آشتی پدید آورد. میشائل درایر، مدیر فستیوال موسیقی شرقی در اوسنابروک، در آشنا کردن بارنبویم با برخی استعدادهای موسیقی کلاسیک کشورهای شرقی و ایجاد زمینه همکاری آنان با ارکستر دیوان غربی−شرقی نقش ایفا کرده است.
شکوفایی استعدادها
کیان سلطانی (پیراهن روشن)، نوازنده جوان ایرانیتبار اتریش که از استعدادهای ویلولنسلنوازی محسوب میشود، از چهرههایی است که از جمله با رهبری و نظارت بارنبویم شکوفا شده است. تصویری از بارنبویم و کیان سلطانی به همراه ارکستر دیوان غربی−شرقی پس از اجرایی مشترک در تالار فیلارمونی معروف "الب" در هامبورگ در آوریل سال ۲۰۱۷.
هنرمندی همهفنحریف
میشائل درایر، مدیر فستیوال موسیقی شرقی در اوسنابروک، در گفتوگو با دویچه وله به نبوغ و تواناییهای گوناگون بارنبویم اشاره میکند و میگوید: «من نمیدانم که آیا هنرمند دیگری امروز این توان را دارد که در یک شب کنسرت پیانو بدهد، روز بعد یک اپرای واگنر را رهبری کند و دو روز بعد برای اجرای کنسرتی از سوناتهای بتهوون دوباره به روی صحنه برود.»
آموزش فرهنگی
یکی دیگر از نهادهایی که بارنبویم بنیان گذاشته است، آکادمی ویژهای در برلین است که در سال ۲۰۱۶ فعالیت خود را آغاز کرده و هدف آن، فراهم آوردن امکان تحصیل برای نوازندگان جوان از خاورمیانه است. البته تحصیل در این آکادمی نه تنها موسیقی بلکه دروس فلسفه، تاریخ و ادبیات را نیز در بر میگیرد. به اعتقاد بارنبویم، دانشجویان این آکادمی از این طریق آمادگی بیشتری برای تفاهم و درک اندیشه صلح خواهند داشت.
اهمیت موسیقی در رشد کودکان
بارنبویم همواره بر نقش و اهمیت موسیقی در رشد و تربیت کودکان و نوجوانان تأکید کرده و در عرصه راهاندازی کودکستانهای موسیقی فعال بوده است. او طی سفرهای متعدد خود به کرانه باختری رود اردن و مناطق فلسطینینشین کوشیده تا در این راه گام بردارد و در رشد و شکوفایی استعدادها فعال باشد.
بارنبویم و ستارگان اپرا
دانیل بارنبویم با بسیاری از ستارگان صاحبنام موسیقی کلاسیک در جهان همکاری داشته است. یکی از آنها آنا نتربکو، خواننده معروف اهل روسیه است.
پیوند موسیقی و جامعه
قلب بارنبویم بیش از هفت دهه است که برای موسیقی و گسترش آن در سطح جهان میتپد. او چندی پیش در یکی از مصاحبههایش گفته بود: «یکی از اهداف و آرزوهای قلبی من این است که موسیقی را به بخشی مهم از زندگی اجتماعی بدل کنم.» او موسیقی را اکسیر زندگی میداند و معتقد است، موسیقی میتواند انسان را به سوی نیکی هدایت کند.