1. Tsallake zuwa shafin jadawali
  2. Tsallake zuwa jadawalin abubuwan da shiri ya kunsa
  3. Tsallake zuwa karin wasu shafukan DW

Tarihin shurin Tururuwa

Abba BashirFebruary 26, 2007

Bayanin yadda Tururuwai suke gina shurinsu

https://p.dw.com/p/BvUx
Tururuwa akan Danyatsa
Tururuwa akan DanyatsaHoto: AP

Tururuwa! Wata halitta ce daga nau’ukan kwari da Allah madaukakin Sarki ya halitta bisa hikima da ikonsa. Shi ‘Al-Khaliku’ ya fi kowa sanin dalilinsa na tsara dabi’un Tururuwa a yadda suke, to amma ba shakka akwai ayoyi da hikimomi masu yawa tattare da irin tsari na musamman da wasu mu’ujizozi da Allah ya kebanci tururuwa da su, wanda dole hankali ya yarda cewa Allah ya yi su ne don su zamo ayoyi, kuma abin lura da tunani ga mutane.

Tururuwa ta sha bamban da duk wasu halittu na kwari da dabbobin da Allah Ta’ala ya halitta, domin salonta, hikimominta, tsarin gudanarwarta, zubin siyasa da tafiyar da al’umarta, ayyuka tukuru da sadaukarwarta, suna bayyana zunzurutun iko da iyawar Allah ne, a gefe guda kuma suna fassara Mu’ujizozi da fifikonta bisa sauran kwari da dabbobi da Allah Buwayi, gagara misali ya halitta. Da yawa daga cikin dabbobi suna da wata baiwa ta hali ko dabi’a ta musamman, wanda bisa nazari dan Adam zai iya daukar darasin rayuwa a cikinta. Misalin hakan shi ne zuma, malam-bude-littafi, kurciya, gara, kiyashi, zaki, kyanwa da sauransu. A cikin yin hakan kuwa babu wani kaskanci ko fifikon wadannan dabbobi a kan dan Adam din. “Hikima kayan muminini ce, duk inda ya gan ta sai ya dauki abinsa,” in ji hadisi.

Kowane janibi na rayuwar tururuwa akwai darasi abin koyi a cikinsa, to amma bari mu dauki darasin sadaukarwa mu yi magana a kai, mafi yawan tururuwa sukan kai dubu 500 zuwa miliyan guda a duk inda suka mamaye a matsayin yankinsu, suna da tsari na kowa da aikinsa ‘Division of Labour’, suna da ‘Supervisors’ wadanda za su binciko inda ya dace a kafa gida don yin sansanin zama. Akwai wadanda za su rungumi aikin gina gidan da tsara shi sashi-sashi. Sukan samar da dakuna da bangarori sama da 500 a gidan nasu. Akwai masu yanko ganyayyaki da dauko su don kawo wa masu gini, wato ‘Leaps Scatters’, a tare da su akwai kananan tururuwai masu ba su kariya daga duk wani farmaki da ka iya zuwa ta sama ko kasa (musamman na zuma). Wadannan dakaru ’yan-ta-kife ne, a kodayaushe suna cikin shirin yin shahada.

Babu wanda zai iya hana kansa yin mamaki saboda ganin shurin tururuwa a gine a kasa, wanda tururuwai suka gina. Dalili kuwa shine shurin tururuwa gini ne mai ban al’ajabi wanda tsawonsa ya kai mita 5-6. a tsakanin shurin akwai nagartaccen tsarin dake kula da dukkan bukatunsu wanda ba zai taba sanyawa su fito cikin hasken rana ba, saboda yanayin jikinsu. A cikin shurin, akwai tagogi na shan iska, dakunan haihuwa, gidaje, farfajiyoyi, wurin samar da makarai na musamman, kofofi, dakunan zama lokacin zafi dana hunturu ; a takaice dai, akwai komai a ciki. Abin mamaki da wadannan tururuwan da suke gina wadannan shurika shine kasancewar su makafi.

Abu na biyu na mamaki game da tururuwa shine, idan muka kwatanta girman tururuwa da shurinta zamu ga cewa, tururuwan sunyi nasarar gina wani gini wanda ya nunka su girma sama da sau 300.

Har ila yau suna da wata kasaitacciyar sifa: idan da zamu raba shurin gida biyu, gidan farko shine na ginin, daga sama hanyoyin, dakunan da titunan sunyi kama da juna. Kuma da za’a mayar da wannan rabin to zuwa wani dan lokaci hanyoyin da gidajen zasu koma su hade dai-dai kamar ba’a taba rabasu ba, kuma tururuwan Zasu cigaba da harkokinsu kamar basu taba rabuwa da juna ba.

Tafiyar saka na tarihin tururuwa a irin wannan hali, tsari, dabi’a da salo nata, bisa binciken ‘Shatter’ na tsawon shekaru sama da miliyan dari takwas da suka shude, wanda mahakan tarihin dan Adam suka yi, ya zamo daya daga cikin hujjjoji masu karfi na karyata akidar ‘Theory of Evolution’ wato Ka’ida juyin halitta da wasu masanan falsafa ke da shi, kuma da wannan tarihi na tururuwa ne aka samar da wani babi mai kanu ‘The Evolution misconception’. Wato Jahilcin masana Ka’idar Juyin Halitta.