Niemiecka młodzież: ogromne znaczenie tolerancji

Ambitna, pragmatyczna, daleka od kołtuństwa i już prawie nadmiernie przystosowana: jeszcze nigdy w powojennej historii Niemiec młodzież nie była tak mało buntownicza jak dzisiaj.

Jest to główny wniosek wynikający z badania „Młodzież 2016” przeprowadzonego wśród niemieckich nastolatków w wieku od 14 do 17 lat.

Tęsknota za bezpieczeństwem

Współczesna młodzież chce się czuć bezpiecznie, dlatego w przeciwieństwie do tylu innych generacji swoich rówieśników, nie odcina się od pokolenia rodziców – uważa socjolog młodzieży Klaus Hurrelmann. Jego zdaniem postawa taka graniczy już wręcz z „nadprzystosowaniem się”.

Badanie, przedstawione we wtorek (26.04.2016) w Berlinie, zostało przygotowane przez instytut badań socjologicznych Sinus. Jego autorów zaskakuje też tolerancja młodego pokolenia – począwszy od imigracji, skończywszy na religii.

– Wzrasta akceptowanie różnorodności – tłumaczył w Berlinie szef projektu Marc Calmbach. Socjologowie doszli do wniosku, że nie wynika to z wygody. Widoczna tęsknota do znalezienia równowagi i oparcia w życiu jest, ich zdaniem, reakcją na kryzysy gospodarcze, zagrożenie terrorystyczne i zawiłość zglobalizowanego świata.

Tacy jak wszyscy

Socjologów zaskoczył też inny nurt przebijający się z badania: wielu nastolatków chce być takimi jak wszyscy. Dotyczy to zarówno dzieci niemieckich rodziców, jak dzieci imigrantów. Subkultury, ekstrawaganckie ruchy jakby zniknęły. Co nie znaczy, że cała młodzież jest taka sama. Nadal istnieją najróżniejsze grupy, począwszy od konserwatystów, poprzez frakcje ekologiczne i koncentrujące się na zabawie, po sfrustrowanych, którzy czują się odcięci od swoich rówieśników.

Badanie Sinus przeprowadzane jest od 2008 roku, co cztery lata. Opiera się na długich, osobistych wywiadach z 72 nastolatkami z różnych środowisk. Nie jest wprawdzie badaniem reprezentatywnym, ale jego wyniki można uważać za wiarygodne, uważa Marc Calmbach.

Wybrane tematy badania: imigracja

Niemal wszystkie środowiska młodzieżowe ogromne znaczenie przywiązują do tolerancji. Inaczej niż w świecie dorosłych imigracja nie jest szeroko dyskutowanym tematem, a jeżeli już, to nastolatkowie raczej współczują uchodźcom.

Ale myślą też pragmatycznie. W opinii wielu młodych ludzi imigracja jest do zaakceptowania dopóty, dopóki nie wyczerpią się możliwości udanej integracji. Także młodzież nie jest ponadto wolna od resentymentów, głównie jednak opierają się one na zasłyszanych stereotypach. Przeważa jednak otwartość, co badacze tłumaczą multietniczną rzeczywistością, w której wzrasta dzisiejsze pokolenie nastolatków, zwłaszcza w dużych miastach.

Wartości

Na liście najwyżej cenionych wartości priorytetowe są poczucie wspólnoty i bezpieczeństwa, rodzina i dobrobyt. Równie ważne są wolność i tolerancja. Dla planowania życia prywatnego i kariery zawodowej młodzież jest gotowa zaakceptować nawet klasyczne, pruskie cnoty, takie jak poczucie obowiązku. Nie znaczy to, że pokolenie dzisiejszych nastolatków nie koncentruje się na sobie, nie lubi się bawić albo unika ryzyka. Kredo brzmi jednak: „Bawić się na całego, ale z dobrymi stopniami”.

Cyfrowy świat

Życie bez Internetu i smartfonów dla nastolatków nie istnieje. Żyć, to znaczy „być online”. Bez aktywności w socjalnych mediach grozi wyizolowanie. Ale bezwarunkowa fascynacja wirtualnym światem zaczyna się kruszyć. Coraz bardziej krytycznie młode pokolenie traktuje udostępnianie swoich danych osobowych. Po raz pierwszy też powstaje mniejszość, która myśli o częściowym zrezygnowaniu z dynamizmu narzucanego przez cyfrowy świat, na rzecz spowolnienia życia. Większość jednak jest „jak najlepiej wyposażona w najróżniejsze urządzenia i bezgranicznie szczęśliwa” – reasumuje Marc Calmbach.

Miłość

Badani nastolatkowie zgodnie stwierdzają, że podstawowymi warunkami udanego związku jest zaufanie, szczerość i możliwość polegania na sobie. Dominującym życzeniem jest znalezienie stabilnego związku najpóźniej do połowy trzydziestki. Wcześnie pojawia się też życzenie założenia własnej rodziny, przy czym pokolenie dzisiejszych nastolatków wiąże je z marzeniem o pewnym miejscu pracy i wysokim standardzie życia.

dpa, epd / Elżbieta Stasik