Niemieckie spory o podwójne obywatelstwo

Niemieccy chadecy podnoszą w publicznej debacie kwestię lojalności wobec dwóch państw. Czy utożsamianie się z dwoma narodami może utrudniać integrację? Czy posiadanie dwóch paszportów przez osobę podejrzewaną o przestępstwa utrudnia władzom jej ściganie? Czy może to być problemem w zwalczaniu terroryzmu?

Miliony Niemców z podwójnym paszportem

Tego typu pytania nurtują niemiecką opinię publiczną zwłaszcza w obliczu ostrego sporu z Turcją po obraźliwych wypowiedziach prezydenta Erdogana pod adresem niemieckich polityków i odwołaniu przez niemieckie władze wieców wspierających Erdogana.

Niemieckie przepisy regulujące sprawę podwójnego obywatelstwa należą do raczej restrykcyjnych. Zgodnie z zasadą „unikania wielopaństwowości” niemiecki obywatel musi zrzec się niemieckiego obywatelstwa, jeśli przyjmuje inne. Wyjątki obejmują obywateli krajów UE (w tym Polskę) i Szwajcarii oraz dzieci i wnuki imigrantów. Polacy, przyjmujący niemieckie obywatelstwo, mogą więc bez problemu zatrzymać polski paszport.

W Niemczech mieszka teraz 4,3 mln osób posiadających dwa lub więcej obywatelstw. Co piąty Niemiec pochodzenia tureckiego ma dwa paszporty – niemiecki i turecki.

Dla urodzonych w Niemczech – tylko niemiecki paszport

Przez wiele lat dzieci tureckich rodziców dostawały niemieckie obywatelstwo przy urodzeniu, jednak w wieku 23 lat same musiały dokonać wyboru między obywatelstwem Turcji a RFN. W 2014 roku rządząca koalicja CDU-SPD uchwaliła, że osoby urodzone i wychowane w Niemczech mogą zachować obydwa paszporty. Teraz ma się to zmienić.

- Musimy w znaczący sposób zmienić regulacje dotyczące wyjątków - powiedziała Cemile Giousouf, szefowa platformy CDU ds. integracji, dziennikarzom magazynu „Der Spiegel”. W tegorocznym programie wyborczym CDU miałby się znaleźć postulat, by wnuki pierwszego pokolenia imigrantów dostawały przy urodzeniu już tylko obywatelstwo niemieckie.

Do niedawna Angela Merkel odrzucała takie rozwiązanie. Z informacji „Spiegla” wynika jednak, że teraz gotowa byłaby je poprzeć. Bezpośrednią przyczyną są ataki tureckiego prezydenta na niemiecką politykę oraz fakt, że wielu mieszkających w Niemczech Turków popiera Erdogana.

Regulacje w innych krajach

Większość krajów UE zezwala na podwójne obywatelstwo. We Francji „prawo ziemi” obowiązuje bez ograniczeń. Francuskie obywatelstwo dostaje każde dziecko urodzone we Francji, niezależnie od podchodzenia rodziców.

Polska nie dopuszcza podwójnego obywatelstwa, jednak posiadanie wielu paszportów nie jest karane. Polak nie może jednak uchylać się od wypełniania obywatelskich obowiązków z racji posiadania drugiego obywatelstwa.  Inne kraje środkowo-wschodniej Europy, w tym Czechy i Rumunia, są otwarte na kwestię podwójnego obywatelstwa. Bułgaria, Serbia i Chorwacja dopuszcza podwójny paszport, jednak cudzoziemiec, który chce uzyskać tamtejsze obywatelstwo, musi się zrzec dotychczasowego.

W Szwecji panuje zasada, że można posiadać podwójne obywatelstwo, ale tylko wówczas, gdy drugie państwo to również dopuszcza. Podobne regulacje obowiązują w Danii i Finlandii.

Helena Kaschel / Monika Sieradzka