Niezwykły kuzyn domowego kocura

Żaden inny gatunek dzikich kotowatych jest tak mało zbadany jak kot czarnołapy. Powodem jest ich płochliwość. A, że są o połowę mniejsze od kotów domowych, trudno je zauważyć. Dorosłe kocury ważą około 1,9 kg. Dorosłe kotki osiągają wagę 1,3 kg. Naukowcy oceniają populację kota czarnołapego na około 10 tys. sztuk. Zwierzęta te żyją w Botswanie i RPA pod ścisłą ochroną.

Kot czarnołapy zamieszkuje suche, otwarte sawanny, łąki i tereny półpustynne, np. pustyni Kalahari. Ten endemiczny gatunek spotkać można w Namibii, RPA i Botswanie. Pojawiają się także w Zimbabwe i południowej Angoli.

Kot czarnołapy na polowanie wychodzi po zachodzie słońca. Łowią średnio jedno zwierzę co 50 minut. Ich ofiarami padają gryzonie, ryjówki, małe ptaki. Są w stanie łapać je nawet w locie, skacząc do wysokości od 1,4 do 2 metrów.

Kot czarnołapy jest, co prawda płochliwy, lecz przyparty do muru dzielnie się broni i znany jest z odwagi. Potrafi walczyć nawet ze żmijami. Te niejadowite potrafi zjeść. Na zdjęciu kot na krótko przed atakiem. Potrafi też zabijać ofiary większe i cięższe od siebie, np. lokalny gatunek zajęcy.

Nawet, kiedy kot czarnołapy pomieszkuje w okolicach ludzkich osiedli, mieszkańcy rzadko kiedy wiedzą o jego istnieniu. Dr Alexander Sliwa z Black-Footed Cat Working Group szuka przy pomocy anteny kotów, którym zamontował nadajniki.Ten badacz z kolońskiego ogrodu zoologicznego zajmuje się badaniem kota czarnołapego od 1992 roku.

Aktualnie 12 zwierząt posiada obróżki z nadajnikami. Niekiedy eksperci napotykają przeszkody, jak ta. Koty czarnołape żyją w opuszczonych norach jeżozwierzy, norników oraz wydrążonych kopcach termitów.

Potomstwo w kocich legowiskach jest bezpieczne. Po trwającej 63-68 dni ciąży kotka rodzi miot składający się najczęściej z dwóch kociąt. Zazwyczaj po tygodniu od porodu kotka przenosi potomstwo do nowej nory, by zatrzeć ślady zapachowe po porodzie i zapewnić maluchom bezpieczeństwo.

By wyciągnąć kota czarnołapego z podziemnej kryjówki zoolodzy sięgają po łopatę i inny sprzęt. To ciężka praca w południowym słońcu afrykańskiego lata.

Kot jest w sieci, ale żeby go dokładnie zbadać i przy tym nie zestresować zbyt mocno, musi otrzymać zastrzyk z narkozą. Teraz można rozpocząć dokładne badania.

Od 2005 r. istnieje międzynarodowa grupa robocza do ochrony kota czarnołapego. Badacze z USA, RPA i Niemiec spotykają się raz w roku na 3 tygodnie, by łapać te drapieżniki i zakładać im obroże z nadajnikami. Przy okazji pobierają kotom krew, próbki kału, moczu, śliny, tkanki tłuszczowej i spermy.

Łapka jest czarna! Ale nie nadaje się specjalnie do wspinania. W przeciwieństwie do innych kotów, kot czarnołapy jest kiepskim wspinaczem, ale za to świetnym biegaczem. Klucząc między krzewami i kopcami termitów przemierza każdej nocy od 5-30 km.

Naukowcy sprawdzają schwytane zwierzęta pod kątem symptomów rzadkiej i śmiertelnej dla nich choroby przemiany materii, amyloidozy. Zdiagnozowali ją najpierw u egzemplarzy żyjących w ogrodach zoologicznych. Zdziesiątkowała ona populację kota czarnołapego. W 2015 r. stwierdzono po raz pierwszy tę chorobę także u dziko żyjącego kota.

Po niezbędnych badaniach koty otrzymują środek wybudzający. Następnie wkłada się je z powrotem do nory, by mogły wrócić do siebie. Dla naukowców oznacza to dopiero początek właściwej pracy badawczej. Chcą przecież nie tylko zbadać stan zdrowia zwierząt, lecz poznać też ich zachowanie i przebieg dnia.

Z pomocą fotopułapek zolodzy obserwują wszystko, co dzieje się z wypuszczonymi na wolność kotami. Czy zachowują się po wybudzeniu normalnie? Czy czują się dobrze? Ciekawe, kto jako pierwszy wytknie nos z nory? Wszystko zostaje zarejestrowane na video.

Na sprzęt video koty reagują najczęściej bardzo nieufnie. Nieufność zmienia się po jakimś czasie w ciekawość. To czarnołape kocie zniosło bez szwanku wszystkie procedury i czeka najwyraźniej na to, kiedy ciekawscy naukowcy wreszcie sobie pójdą.

Zoolog Alexander Sliwa poznał wreszcie tajniki życia, doboru pożywienia i rozmnażania się kota czarnołapego. Pozwala to na realistyczną ocenę zagrożenia dla tego gatunku dzikich kotowatych. W 2002 roku kot czarnołapy został wpisany przez IUCN (Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody) na listę gatunków zagrożonych i od tego momentu jest chroniony prawnie na większości terenów, gdzie występuje.