Otto von Bismarck – „żelazny kanclerz”

Bismarck u szczytu władzy. Na tym obrazie Antona Wernera jest wiele symboliki. Na środku obrazu przy proklamacji utworzenia II Rzeszy z cesarzem Wilhelmem I stoi Otto von Bismarck. Proklamacja odbywa się w sali zwierciadlaniej pałacu wersalskiego. To gest upokorzenia pokonanej Francji.

Dla Polaków jest on do dziś ucieleśnieniem znienawidzonego pruskiego zaborcy. Także dla wielu Niemców jest on symbolem pruskiego militaryzmu, ale i zręcznym politykiem, który stworzył podwaliny państwa opiekuńczego. Biograf „żelaznego kanclerza” Hans-Christof Kraus pisał o nim: „W rzeczywistości cechowały go wysokie umiejętności dyplomatyczne i zachowywanie umiaru”.

Na całym świecie jest podobno ponad 10 tys. miejsc związanych z Bismarckiem. W Niemczech jego imieniem nazwano ponad 700 ulic.Ponadto „żelaznego kanclerza“ przypomina 146 wież i 97 pomników. W Gelsenkirchen nawet jedna z dzielnic nazywa się Bismarck.

„Jedyną zdrową podstawą wielkiego państwa, a to je istotnie różni od małego państwa, jest państwowy egoizm, a nie romantyzm, i nie jest godne dużego państwa toczyć spór o coś, co nie leży w jego interesie” (Bismarck w parlamencie w 1850 roku). Na zdjęciu: Napoleon III po zwolnieniu z niewoli pruskiej w Sedanie w 1870 roku.

Bismarck uchodzi za pomysłodawcę ubezpieczeń społecznych. W 1883 roku wprowadzono w II Rzeszy ubezpieczenie zdrowotne, rok później ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków, a w 1889 roku emerytury i renty. Zasada finansowania ubezpieczeń przez pracownika i pracodawcę obowiązuje do dzisiaj i została zapożyczona przez wiele innych państw.

Bismarck pochodził z rodziny pruskich junkrów. Zgorzkniały z powodu wymuszonej dymisji i końca kariery politycznej jako kanclerza usunął się całkowicie z aktywnego życia politycznego i osiadł w majątku Friedrichsruh niedaleko Hamburga. Tam napisał trzy tomy swoich wspomnień.

Jedna z brytyjskich gazet trafnie zilustrowała w marcu 1890 roku dymisję Bismarcka i jego złe relacje z Wilhelmem II. Wyprostowany, ale pokonany schodzi z pokładu. Z góry, z pokładu patrzy na niego obojętnie młody cesarz.

Bismarck umiera w wieku 83 lat 30 czerwca 1898 roku. Z dniem jego zgonu związany jest też skandal medialny. Dwóch fotografów, którzy dowiedzieli się o śmierci Bismarcka, zakradło się do jego domu, ułożyło jego zwłoki na poduszkach i zrobiło zdjęcia. Nie zostały one wtedy opublikowane, a ich autorzy trafili za kratki.