1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Stracone miasto - jaki będzie los syryjskiej Palmiry?

Allmeling Anne 7 października 2015

Bojówki PI systematycznie niszczą zabytki w starożytnym mieście Palmira w Syrii. Eksperci zastanawiają się czy zniszczone świątynie i łuki triumfalne uda się odbudować.

https://p.dw.com/p/1GjzS
Syrien Palmyra Tempel
Zdjęcie: Getty Images/AFP/J. Eid

Antyczną Palmirę założoną w oazie w płn. części Pustyni Syryjskiej zalicza się z jej imponującymi kolumnadami, szerokimi ulicami i ogromnymi ruinami do najsłynniejszych pozostałości starożytnej architektury rzymskiej. Palmira znajdująca się na liście Światowego Dziedzictwa Kultury przyciągała przez dekady turystów oraz badaczy. Dzisiaj nikt na dobrą sprawę nie wie, co pozostało ze starożytnej metropolii handlowej. Od maja b.r. miasto kontrolowane jest przez islamskich bojowników, którzy systematycznie burzą świątynie, łuki triumfalne oraz kamienne wieże grobowe. To strata, która przyprawia o ból głowy archeologów z całego świata.

- Palmira jest szczególnym miejscem, gdyż jest symbolem otwartości na świat, kulturowej różnorodności i leży na dawnym szlaku handlowym, który łączył Chiny ze wschodnim wybrzeżem Morza Śródziemnego – wyjaśnia prof. Markus Hilgert dyrektor Muzeum Azji Przedniej w Berlinie. Jednocześnie wskazuje on na to, że Palmira odrywa obecnie wielką rolę ze względu na wyjątkowo dobrze zachowane zabytki. Ich zagłada jest szczególnie bolesna,odkreśla.

Prof. Dr. Markus Hilgert
Profesor Markus Hilgert wzywa do podjęcia działań w celu ratowania PalmiryZdjęcie: Olaf M. Teßmer

Udokumentować ruiny

Na początku bieżącego tygodnia islamscy ekstremiści wysadzili w powietrze liczący 2000 lat łuk triumfalny. Wybudowany przez Rzymian znajdował się na początku kolumnady wyznaczającej główną ulicę Palmiry. W minionych miesiącach terroryści PI wysadzili też świątynię Bela, Szamin-Baala oraz wieże nagrobne. Rozmiar szkód w Palmirze dokumentują zdjęcia satelitarne opublikowane przez organizację Organisation American Schools of Oriental Research (ASOR). Dyrektor generalny departamentu antyków i muzeów w Syrii Mamun Abdulkarim nie kryje pesymizmu w ocenie dalszych losów starożytnego miasta.

Również Markus Hilgert z Muzeum Azji Przedniej w Berlinie obawia się, że PI zniszczy kompletnie znaczące zabytki archeologiczne. Mimo to niemiecki ekspert nie poddaje się, gdyż ruiny starożytnego miasta zostały już stosunkowo dobrze zbadane i liczne zdjęcia oraz dokładne dane dają możliwość zrekonstruowania zniszczonych obiektów. - Pewnego dnia będzie można dokładnie ocenić rozmiar zniszczeń oraz co da się zrobić z zachowanych fragmentów budowli – uważa Hilgert.

Możliwości rekonstrukcji

Syrien Tempel Baal Shamin in Palmyra Sprengung
Zniszczona przez ekstermistów islamskich świątynia Szamin -BaalaZdjęcie: picture alliance/Kyodo

Istnieje kilka możliwości ich odbudowy. Można do tego wykorzystać zabezpieczone, oryginalne fragmenty obiektów lub na wzór berlińskiego zamku spróbować je w Palmirze kompletnie zrekonstruować. W opinii niemieckiego eksperta byłoby to możliwe, gdy ustabilizuje się sytuacja polityczna w Syrii.

Naukowcy rozważają też wyjorzystanie istniejących zdjęć wykonanych z zastosowaniem fotogrametrii 2D wykorzystywaną do pomiaru obiektów zabytkowych w celu stworzenia modeli 3D zabytków. – My mamy dyspozycji określone technologie, ale muszą one być dostosowane do konkretnych potrzeb naukowców czy rekonstrukcji archeologicznych – mówi Markus Hilgert. Jest on przekonany, że wspomniane technologie znajdą w przyszłości nie tylko zastosowanie w Europie czy w USA, lecz także w krajach Bliskiego Wschodu, w których w ostatnim czasie zniszczono szczególnie dużo zabytków kultury.

Mimo że trudno dzisiaj ocenić skalę zniszczenia w Palmirze, Markus Hilgert naciska, by już teraz podjąć działania prewencyjne i restauracyjne. – Przede wszystkim jesteśmy do tego moralnie zobowiązani, gdyż naszą dotychczasową wiedzę zawdzięczamy także wymianie z syryjskimi kolegami. Dlatego tak ważne jest, by przekazać im w zamian naszą wiedzę oraz nasze know-how i nie dopuścić, by na zawsze przepadły skarby kultury – apeluje niemiecki orientalista.

Allmeling Anne / tłum. Alexandra Jarecka