Zmarła Margot Honecker. Do końca wierzyła w socjalizm

Kto określa Margot Honecker tylko jako byłą minister oświaty NRD, nie rozumie znaczenia jej wpływu na enerdowską rzeczywistość. Ci, którzy zaś na własnej skórze doświadczyli NRD, twierdzą za to, że jej znaczenia zrozmieć nie sposób.

Przez ponad ćwierć wieku żelazną reką egzekwowała ideologię socjalistyczną w enerdowskich szkołach i przedszkolach. Uchodziła za sekretną, ale prawdziwą władczynię w państwie kierowanym przez jej męża, Ericha Honeckera. To ona podpowiadała mu, jak rządzić. Była pierwsza dama NRD mieszkała od początku lat 90. w stolicy Chile. Pobierała niemiecką emeryturę. Przed Federalnym Sądem Socjalnym wywalczyła swojego czasu wypłatę wielu tysięcy marek.

Urna w salonie

Również jej starszy o 15 lat mąż udał się do Chile na początku 1993 roku po tym jak jego proces w Niemczech o zdradę stanu i zabójstwo enerdowskich uchodźców został wstrzymany z powodu choroby nowotworowej. Pożył u boku żony jeszcze przez ponad rok. Zmarł 29 maja 1994. Urnę z prochami wdowa przechowywała przez długi czas w salonie. Obecnie ma już spoczywać na jednym z cmentarzy w chilijskiej stolicy.

Dyrektywa wychowawcza

W latach 1963-1989 Margot Honecker kierowała Ministerstwem Edukacji NRD. Mimo sprzeciwu Kościołów w 1978 wprowadziła do szkół przysposobienie obronne. Angażujący się chrześcijańsko uczniowie byli dyskryminowani, z reguły nie dostając miejsca na uczelniach wyższych. Jeszcze w 1989 roku Margot Honecker podreślała znaczenie „dyrektywy wychowawczej” głoszącej, że socjalizm należy chronić w razie konieczności z bronią w ręku.

Międzynarodowy rozgłos zyskała jej akcja z 1988 roku, gdy ze szkoły średniej w berlińskiej dzielnicy Pankow wydalono czterech uczniów buntujących się przeciwko paradom wojskowym.

Początek kariery w partii

Urodziła się jako Margot Feist w Halle 17 kwietnia 1927. Po wojnie rozpoczęła karierę w Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec (SED) od młodzieżówki FDJ. Telefonistka szybko awansowała na przewodniczącą organizacji dziecięcej „Młodzi Pionierzy”, a w wieku 22 lat była najmłodszą posłanką w Izbie Ludowej – parlamencie NDR. Tam poznała swojego późniejszego męża, Ericha Honeckera. Pobrali się w 1953, dwa lat wcześniej przyszła na świat ich córka Sonja.

Po upadku Muru Berlińskiego prokuratura prowadziła dochodzenie przeciwko Margot Honecker, uznając ją odpowiedzialną za przymusowe adopcje dzieci, których rodzice zostali aresztowani za „nielegalną emigrację” lub „szpiegostwo”. Proces wstrzymano jednak w 1994 roku.

Spacery w Rosji

Po tym jak Erich Honecker został zmuszony do dymisji ze stanowiska przywódcy NRD i szefa SED 18 października 1989, jego żona dwa dni później ogłosiła rezygnację z urzędu „z powodów osobistych”. W 1991 Honeckerowie zostali przeniesieni z radzieckiego szpitala wojskowego Beelitz w Poczdamie do Moskwy. Świat obiegły zdjęcia przedstawiające Magot Honecker podczas moskiewskich spacerów u boku chorego męża. Gdy rok później Honecker został wydany Niemcom i znalazł się w areszcie śledczym, Margot nie towarzyszyła mężowi w podróży do Berlina. Zamiast tego udała się do Santiago de Chile, gdzie już mieszkała jej córka. Rząd Chile pozwolił na pobyt Honeckerów, argumentując to względami humanitarnymi.
Była minister NDR do końca życia bezkompromisowo broniła słuszności ustroju socjalistycznego. Nigdy nie wypowiedziała się krytycznie na ten temat. Twierdziła, że „nie złoży swoich przekonań w ofierze na ołtarzu współczesnej historii”.

Ostatnia wola

Margot Honecker przez wiele lat trzymała z dala od siebie zachodnią prasę i milczała. Jednak w 2012 roku upubliczniła swoją ostatnią wolę. W filmie dokumentalnym wyemitowanym przez stację NDR twierdziła w kwestii zastrzelonych enerdowskich uciekinierów, że „głupotą było wspinanie się na mury”. Polityczni więźniowie byli jej zdaniem „przestępcami”, a Stasi działała zgodnie z prawem. Straumatyzowane ofiary zamknięte w enerdowkich poprawczakach scharakteryzowała jako „płatnych bandytów”.

Margot Honecker była mile widziana u starych rewolucjonistów Ameryki Łacińskiej. Wiosną 2011 pojawiła się na uroczystych obchodach na Kubie u boku prezydenta Raula Castro. W 2008 przyjęła w Nikaragui order w imieniu zmarłego męża. Przywódcy NRD wysyłali wcześniej temu krajowi nie tylko podręczniki i kadrę nauczycielską, ale także broń.

dpa, DW / Katarzyna Domagała