امريکايي قوماندانانو ته په هلمند کي درنه جګړه په ميراث پاته ده

په دغه ولايت کي يو لړ پرمختګونه منځ ته راغلي دي . دا په داسي حال کي ده چي د هلمند په ولايت کي د ناټو د ځواکونو شمير په ورستيو وختوکي دوه برابره شوی دی .

په هلمند کي د بهرنيو ځواکونو قوماندان، جنرال ريچارد ميلز، بريتانيايي ځواکونه د سنګين دولسوالۍ څخه د هلمند ښار ته راوستل او پر ځای يې امريکايي ځواکونه د هلمند په ليري پرتو سيمو کي ځای پر ځای کړل .

جنرال ميلز د فرانسې خبري اژانس ته وويل چي ده بريتانيايي کوچنی پوځي اډې چي د هلمند په ولايت کي ميشت وې، تړلي دي ترڅو کولای سي په دغه ولايت کي د ميشتو ځواکونه څخه په ګزمو کي کار واخلي . ده همداراز زياته کړې ده چي په دغه ولايت کي جګړه لا دوام لري ،که څه هم هر ژمی معمولا جګړه سړيږي خو سږ کال د سړو له پيل سره په دغه ولايت کي جګړه روانه ده.

دی ادعا کوي چي په هلمند کي د طالبانو ډير قوماندانان له منځه وړل شويدي، خو دی وايي د دې لپاره چي د دغه ولايت له لاري د پاکستان سره د مخدره موادو او وسلو قاچاق او پاکستان څخه افغانستان ته د طالب جنګياليو راتګ کنترول شي ، د دوو کالونو مودې ته اړتيا ليدل کيږي . جنرال ميلز همدارنګه ويلي دي چي د ده ځواکونه اوس مهال هره ورځ د هلمند په ولايت کي شاه او خوا 500 ګزمي ترسره کوي .

نوموړي امريکايي جنرال د هلمند ولايت يوې نقشي ته اشاره کوله ،په کوم کي چي ښودل شويوه، چي د ناټو ځواکونو د سنګين د ولسوالۍ د مرکز څخه اوس ليري پرتو سيمو ته تللي دي . ده وويل :خارجي ځواکونو ډير ځاني تلفات زغملي دي، خو دوی خپلو هلوځلو ته ادامه ورکوي . ده همدا ډول اضافه کړه چي اوس د ناټو ځواکونه د هلمند ولايت ډير ليري پرتو سيمو کي ګزمې کوي.

هغه پاليسي چي په ترڅ کي يې د هلمند ولايت مسؤليت امريکايانو ته وسپارل شو، د ويکيليکس په واسطه د بربنډ شوو څو کلونو انتقادونو څخه ورسته تر لاس لاندي نيول شوې ده . د ويکيليکس په واسطه بربنډ شوي امريکايي ډيپلوماتيک ياداشتونه دا ښيي چي په هلمند کي د بريتانيايي ځواکونو تکتيکونه سخت ناکام شوي ول .

په هغه سند کي چي د 2007 کال د اپريل په مياشت کي، جنرال دن مکنيل چي هغه مهال په افغانستان کي د ناټو ځواکونو قوماندان ‌ؤ، ويلي دي چي بريتانيايي ځواکونو د هلمند په ولايت کي کارونه ګډوډ کړي، او ددوی تکتيکونه په دغه ولايت کي غلط دي .

په يو بل ديپلوماتيکي ياداشت کي چي په 2009 کال کي واشنګتن ته استول شوي ؤ، راغلي دي چي د دغه ولايت والي ګلاب منګل فکر کوي چي بريتانياوي پوځيان په خپلو کمپونو کي ډير منحصر دي .

د تيري ډسمبر په مياشت کي د امريکا دمتحده ايالاتو جمهوررييس باراک اوباما، افغانستان ته 300000 اضافي ځواکونه وليږل ،ترڅو په دغه هيواد کي جنګ ته د پای ټکی کښيږدي . خو ډير ځواکونه د ډير جنګ معنی هم لري، او په ډيرو جګړه کي، پوځيان هم ډير تلفات هم ورکوي . د متحده ايالاتو ځواکونو يوازي د نوامبر په مياشت کي 12 کسان د هلمند په ولايت کي د لاسه ورکړل ،چي په هغه کي اوه يوازي په سنګين ولسوالی کي وه .

په هغه غونډه کښي چي په ليزبون کي جوړه شوې وه، ناټو پريکړه وکړه چي د 2014 کال تر پای پوري به خپل 140000 جنګي ځواکونه د افغانستان څخه راباسي او افغان ځواکونو ته به امنيتي چاري وسپاري .

دا په داسي حال کي ده چي جنرال مايلز په ډاګه ندي ويلي چي آيا د هلمند په ولايت کي به هم د ځينو سيمو د امنيتي چارو د سپارلو بهير د 2011 کال په اوايلوکي پيل شي او که څنګه . ده وويل : دغه پريګړي زه نه کوم . زه په دې نظر يم چي کارونه په سم لوري روان دي .

دی همدارنګه وايي چي دی د ديويد پيتريوس د پاليسيو څخه ملاتړ کوي، او افغانانو ته د امنيتي چارو د سپارلو جريان بايد د تغيرقابليت ولري .

مسعود جهش

کتونکی : محمد قاسم نوري