1. Перейти к содержанию
  2. Перейти к главному меню
  3. К другим проектам DW

Любімыя налепкі беларускага супраціву

Наталля Грыгор’ева28 апреля 2008 г.

У сядзібе БНФ працуе выстава, на якой паказаны налепкі розных гадоў, з розных краін, выбарчыя кампаніі і заклікі на шэсьці, налепкі моладзевых рухаў і палітычных арганізацыяў.

https://p.dw.com/p/DpsW
Фото: Maryna Nikititsch, Chronik Belarus

На некалькіх стэндах — сучасны беларускі грамадзянскі супраціў. Налепкі. Маленькія, з запалкавы карабок, каб зручней было схаваць у далоні і хуценька прыляпіць, напрыклад, на дзверы дзяржаўнай установы. І вялікія — са сшыткавы аркуш. Такія расклейвалі ўначы, калі міліцыя спіць.

Запрошаны на выставу ў якасці ганаровага госця мастак Аляксей Марачкін прызнаецца, што ў яго ёсць свая любімая налепка: «Намалеваны пейзаж, гарызонт роўны і ўказальнік: Шклоў, столькі та кіламетраў. А ў нізе напісана: «У Шклоў, да жынкі!».

Дзяржава гумару не разумее

Неад’емнай часткай гісторыі беларускага супраціву называе Марачкін прадстаўленае на выставе і тут жа дадае, што таксама збірае гэтыя своеасаблівыя творы мастацтва: «Налепкі прапагандуюць ідэі незалежнасці і дэмакратыі. Дэмакратычная краіна тым і адрозніваюцца, што яна разумее гумар. Дае людзям прастор і волю для выказванняў. Нават пры каралі был блазн. Мы тут жартуем, блазнуем, але наш гумар не разумеюць».

Тое, што дзяржава «не разумее», пацверджана шматлікімі затрыманнямі і суткамі зняволення на Акрэсціна. Праўда, у беларускім Крымінальным кодэксе няма карных артыкулаў «за налепкі», але адбываецца ўсё прыкладна так:

— Фамилия! Ну, хлопцы, смела, давайце…

— Франак Вячоркав.

— Так. 25 красавіка ў 19.20 на Сядзібе БНФ нецэнзурна лаяўся, прыставаў да прахожых, разлепліваў налепкі невызначанага паходжання без выходных дадзеных. Тым самым здзейсніл правапарушэнне, прадугледжанае арт. 22.9 ч.2 Кодэксу адміністрацыйных правапарушэнняў. Месца вучобы — беспрацоўны. Месца пражывання — бяздомны. Займаемая пасада — апазіцыянер. Правільна? Правільна!

Канешне, гэта быў жарт. «Пратаколы затрымання», падпісаныя старшынём культурніцкай камісіі Партыі БНФ, Франак Вячорка ўручаў усім, хто не пасквапіўся падзяліцца запасамі з прыватнай калекцыі.

Рарытэты з прыватных калекцый

Дарэчы, выстава менавіта так і збіралася — усім светам. Арганізатар выставы Аляксандра Клімовіч распавядае: «Мы разбіралі архівы і абнаружылі налепкі. Старыя, я нават такіх і не бачыла. Падумалі з сябрамі: кожны з нас збірае налепкі, з кожнай акцыі адну захоўваюць заўсёды. У прыватных калекцыянераў іх шмат. Вось і кінулі кліч…»

Сацыяльныя і палітычныя, востра сатырычныя і звычайныя інфармацыйныя, налепкі, якія заклікаюць уступіць у рух маладзёвага супраціву альбо ўзяць удзел у выбарчай кампаніі. Налепкі, якія нагадваюць аб «непажаданых датах» з беларускай гісторыі і прысвечаныя адмене ільготаў. Зробленыя на аснове фотаздымкаў альбо шаржаў і малюнкаў. Ёсць на выставе і сапраўдныя рарытэты. Аляксандра гаворыць, што самай старой стала налепка часоў польскай «Салідарнасці»: «Яна нават ужо і не клеілася.Мы яе двухбаковым скотчам прыляпілі да шкла».

Забараніць смяяцца з ўлады — немагчыма

Сябра Аб’яднанай грамадзянскай партыі Аляксандр Дабравольскі ўзгадвае, што шмат з прадстаўленага на выставе рабілася не мастакамі і паліттэхнолагамі, а звычайнымі людзьмі: «Напрыклад налепка, дзе Ельцын з Лукашэнка цалуюцца і хлапец з дзяўчынай. Гэтыя маладзёны — нашыя сябры. Яны як раз перад вясселем сваім здымаліся. Вось яшчэ адна налепка — Тэлепузік Лу-Лу, яе зрабіў сябра нашай партыі Алесь Карніенка».

Дабравольскі ўпэўнены, любая дыктатура баіцца падобнага праяўлення іншадумства не менш, чым лозунгаў і вулічных акцыяў: «Але, відавочна, што забараніць людзям выказвацца і крытыкаваць, і, можа быць, кпіць з гэтай улады, смяяцца — немагчыма».

Арганізатары спадзяюцца, што выстава будзе мець працяг у іншых гарадах, дзе знойдуцца прыдатныя для яе правядзення памяшканні.