260509 Deutschland Stasi-Aufarbeitung

Edhe 20 vjet pas rënies së Murit të Berlini, fjala Shtazi (Stasi), pra sigurimi i shtetit i RDGJ-së mjafton për të tërhequr vëmendjen. Aq më tepër kur E Ngarkuara Federale për Dokumentat e Sigurimit të Shtetit të RDGJ-së, Mariane Birthler, paraqet raportin për veprimtarinë e saj dhe kur vetëm pak ditë më parë zbulohet një rast spektakolar që ka të bëjë me Shtazin.

Retrospektivë

Atmosfera ishte e acaruar, kur shahu i Persisë, Mohamad Reza Pahlavi, vizitoi Berlinin Perëndimor dhe u prit me nderime nga mikpritësit e tij. Studentë kritikë dhe intelektualë mendonin se nderimi i një diktatori tregonte se RFGJ-ja vazhdonte të kishte edhe më shumë se 20 vjet pas fundit të Luftës së Dytë Botërore tipare fashiste. Vdekja e dhunshme e studentit Beno Ohnesorg gjatë një demonstrate kundër shahut më 2 qershor 1967 bëri që kupa e mbushur të derdhet. Autori i së shtënës vdekjeprurëse, Karl Heinz Kurras, u shpall i pafajshëm në disa procese gjyqësore, për shkak të mungesës së provave.

Polici Kurras, ndërkohë 81 vjeç dhe në pension, ishte që prej vitit 1964 anëtar i partisë shtet të RDGJ-së, Partisë Socialiste të Bashkuar SED. Kjo u mor vesh tani, sepse dosja e tij u gjet rastësisht, megjithëse shumë autorë dhe shkencëtarë patën botuar materiale për vdekjen e studentit Benno Ohnesorg dhe kishin bërë kërkime në dokumentat e Shtazit të administruara nga ekipi rreth Mariane Birthlerit.

Birthler: Asnjë studius nuk ka pyetur për dosjen e autorit të së shtënës vdekjeprurëse ndaj Beno Ohnesorgut, ndryshe kjo dosje do të ishte vënë në dispozicion

Disa shkencëtarë, midis tyre ish-kolegu i Birthlerit, Hubertus Knabe, e akuzojnë të Ngarkuarën për Dokumentat e Sigurimit të Shtetit të RDGJ-së për dështim, para së gjithash në fushën e kërkimeve shkencore. Kritiku Knabe drejton prej shumë vitesh Qendrën Përkujtimore në ish-burgun e Shtazit, Berlin-Hohenschönhausen.

Ndaj kësaj kritike Birthleri reagon e qetë: "Mund të më besoni se sa herë që ne paraqesim raportin për veprimtarinë tonë, Bundestagu merret me shumë vëmendje me këtë temë. Ne diskutojmë edhe me këshillin tonë të shkencëtarëve. Aty nuk mbështetet një supozim i tillë, se ne nuk jemi në gjendje ta përballojmë detyrën tonë."

Birthler: Veprimtaria jonë nuk është e njëanshme

Edhe kritika, se autoriteti për dokumentat e Shtazit interesohet pak për studimin e punës së sigurimit të shtetit të RDGJ në Perëndim, është e gabuar, tha Birthler. Ajo tërheq vëmendjen tek disa botime për këtë temë.

Edhe socialistët e Partisë së Socializmit Demokratik, PDS, të dalë nga partia shtet e RDGJ-së e konsiderojnë të njëanshme punën e autoritetit për dokumentat e Shtazit, me 1700 bashkëpunëtorët e tij. Dagmar Enkelman (Enkelmann), sekretare e grupit parlamentar të partisë "E Majta" në Bundestag është historiane. Në të kaluarën edhe ajo ka qenë kundër që dokumentat e sigurimit të shtetit të RDGJ të kalonin në Arkivin Federal, sepse për shkak të dispozitave ligjore ato do të shfrytëzoheshin atje edhe me më vështirësi.

Megjithatë, edhe Enkelmani tani ka simpati për këtë përfytyrim: "Me sa duket ata e kanë vendosur fokusin shumë fort në drejtim të Lindjes dhe te një grup të caktuar personash. Prandaj mendoj që Arkivi Federal është në gjendje t'i përgjigjet kësaj detyre më mirë."

Në vitin 2019 dokumentat e Shtazit do të përfundojnë gjithsesi në Arkivin Federal. Kështu është parashikuar në konceptin për qendrat përkujtimore të qeverisë federale. Deri atëherë, zbulime herë më pak dhe herë më shumë të bujshme do të vazhdojnë të na tërheqin vëmendjen me përmbajtjen e tyre.

Autor: Marcel Fürstenau/Auron Dodi
Redaktoi: Pandeli Pani