Restaurimi në Rumani

Andrei Marga ka kryer shumë detyra në jetën e tij: para vitit 1989 ai ishte një zyrtar i Unionit të Studentëve Komunist të Rumanisë dhe profesor i filozofisë, pas vitit 1989 rektor i një Universiteti dhe më vonë ministër i Arsimit dhe ministër i Jashtëm i Rumanisë. Në shtator të vitit 2012, ai u emërua shef i Institutit Kulturor të Rumanisë ICR, institucioni më i rëndësishëm shtetëror kulturor në vend.

Ende pa filluar punën mirë në zyrë, 66 vjeçari Marga prezantoi në një televizion privat të Bukureshtit, Realiteta TV, mënyrën se si ai e percepton politikën kulturore rumune. "Ne kemi përsëri nevojë për një koncept të natyrshëm të kulturës", tha ai dhe u angazhua që arritjet e rëndësishme që kanë origjinën e tyre në Rumani të bëhën të njohura në botë: "Sa njerëz e dinë se speleologjia është krijuar në Rumani apo që radiatorët janë një shpikje e Transilvanisë?"

Kthim tek kultura kombëtare

Që atëherë, në shumë media rumune, shefi i ICR-së shpotitet si një përfaqësues tregtar për sistemet e ngrohjes. Por Marga vazhdon i patrembur më tej: Në një dokument parimor mbi politikën kulturore të ICR ai thotë se ka mbaruar "qasja eksperimentale" e ICR-së. Nën udhëheqjen e tij, thotë Marga, do të zënë vendin e duhur sërish "veprat e njohura të kulturës kombëtare."

Ajo çfarë ka formuluar Marga është gjithashtu edhe udhëzues ideologjik i Aleancës tripartiake "Bashkimi Socialliberal" (USL), i cili me dy të tretat e shumicës qeveris në Rumani që nga dhjetori i vitit të kaluar: larg nga gjithçka që është "jorumune" - kthim te kombi dhe tradita. Brenda USL-së, është kryesisht Partia Kombëtare Liberale (PNL), të cilës i takon edhe Andrei Marga, ajo që ka një retorikë agresive nacionaliste dhe anti-evropiane. Por edhe kryeministri Viktor Ponta, i cili njëkohësisht është dhe kryetar i "Partisë Social Demokratike" (PSD) dhe jashtë vendit shpesh paraqitet si një evropian kozmopolit, brenda vendit shpesh flet kundër "politikës koloniale të Brukselit" dhe thërret popullin e tij për më shumë "dinjitet rumun".

Rizbulimi i entit të kulturës komuniste

Në vitet e fundit, sidomos Instituti kulturor rumun ishte një institucion shembull që përfaqësonte në mënyrë të "denjë" Rumaninë jashtë shtetit si asnjë institucion tjetër. Drejtuesi shumëvjeçar i ICR-së, filozofi Horia-Roman Patapievici, pas dekadash të izolimit udhëhoqi një politikë të hapjes dhe mbajti larg institutin nga ndikimi i qeverisë.

Në vazhdën e luftës për pushtet politik në Rumani vitin e kaluar, qeveria Ponta me një dekret e futi institutin nën kontroll të parlamentit. Ndërkohë që Patapievici dha dorëheqjen në shenjë proteste në gusht të vitit 2012, media pro-qeveritare udhëhoqi një fushatë disamujore diskreditimi kundër tij duke etiketuar atë si një "plëngprishës" dhe "mashtrues".

Andrei Marga, ndërkohë, ka vazhduar t'i përmbushë shumë nga njoftimet e tij në dokumentin praimor të politikave të ICR-së: stafi i vjetër ICR-së është zëvendësuar dhe u janë hequr fondet projekteve dhe festivaleve të njohura kulturore. Për dallim si të rëndësishme për tu mbështetur Marga i ka personalitetet kulturore ish-komuniste si shkrimtarin Dumitru Radu Popescu i cili në kohën e diktaturës së Çausheskut ka qenë anëtar i Komitetit Qendror dhe kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve.

Vlera të harruara

Për shkak të kësaj politike, kohët e fundit ndodhi një skandal: disa intelektualë të njohur si shkrimtari Mirçea Cărtărescu, eseisti Andrei Plesu dhe historiani Neagu Djuvara refuzuan në shenjë proteste kundër fund politikës të ICR-së për të marrë pjesë në panairin më të madh francez të librit, Pariser Salon du livre, i cili në mars të këtij viti kishte në qendër të vëmendjes Rumaninë.

"Shumica qeveritare e USL-së e ka shkatërruar ICR-në me një përzierje të populizmit, nacionalizmit, paaftësisë, klientelizmit dhe budallallëkut", thotë sot ish-udhëheqësi i ICR-së, Horia-Roman Patapievici." Nën drejtimin e Margës ICR është shndërruar në një autoritet i cili e përcakton çfarë është kombëtare në kulturën rumune bashkëkohore dhe çfarë jo."