"Njё memorizim kritik pёr Rusinё"

Ky veprim duket tё jetё i pazkontё nё njё kohё kur marrёdhёniet mes Rusisё dhe Perёndimit janё mjaft tё tensionuara. Kjo inisiativё mund të interpretohet nga Moska si ndёrhyrje nё punёt e brendshme. Por pikёrsht kёtё propozon Ernst-Jörg von Studnitz. Drejtuesi i nderit tё forumit ruso-gjerman dhe ish-ambasodor i Gjermanisё nё Rusi, sugjeroi nё mes tё korrikut nё njё artikull pёr "Frankfurter Allgemeine Zeitung" krjimin e njё zyre dokumtacioni qё do tё mbledhё rastet e cёnimit tё tё drejtave tё njeriut nё Rusi. "Zyra Qendrore" e dokumentimit pranё administratёs sё landit nё Salzgiter për ish-RDGJ-në do tё shërbejё si model.

Shembull nga Salzgitter

Zyra në Salgiter tё Saksonisё sё Poshtme u themelua nё vitin 1961. Zyrtarёt mblidhnin mes tё tjerash fakte pёr urdhёra tё qёllimit me armё zjarri nё kufrin e brendshёm gjerman, raste tё pёrndjekjeve politike ose keqtrajtime nё burgjet e RDGJ-së. Sipas tё dhёnave tё kёsaj zyre janё dokumentuar mё shumё se 40 mijё raste, tё cilat shёrbyen pas vitit 1990 si prova nё proceset gjyqёsore nё Gjermaninё e ribashkuar. Edhe nё rastin e Rusisё provat do tё vihen nё dispozicion, thotё von Studnitz.
Njё zyrё e re do tё lunate njё rol jo vetёm pёr tё ardhmen por edhe për ditёt e sotme. "Nё qoftё se njerёzit e dinё se padrejtёsitё dokumetohen dhe njё ditё mund tё merren nё konsideratё, atёhere ata veprojnё me mё pak brutalitet", shpreson ish-diplomati.
Me propozimin e tij ai nuk ka menduar nё raste konkrete, thotё Studnitz. Cёnime tё tё drejtave tё njeriut ka shumё nё Rusi nё ditёt e sotme duke filluar me keqtrajtime tё rekrutёve nё ushtri ose procesi mё i fundit pёr ekzekutimin e politikanit opozitar Boris Nemzow, nё rastin e tё cilit ende nuk dihet se kush e ka urdhёruar kёtё ёvrasje.
 

Mё shumё peshё nё nivel Evropian

Von Studnitz thotё, se ai idenё e njё qendre dokumentacioni pёr shkeljet e tё drejtavetё njeriut nё Rusi e ka ngritur me vetёdije nё nivel evropian, sese kёsisoj ajo fiton mё shumё peshё. Ish-ambasadori beson se shanset nё Kёshillin e Europёs do tё ishin mё mirё "sepse ky ёshtё njё institucion, nё tё cilin Rusia merr pjesё vet". Tё mbrosh tё drejtat e njeriut ёshtё njё kompetencё thelbёsore e kёsaj organizate. Megjithatё ai pranon, se Rusia nё Strazburg "me gjasё do tё ndёrmarrё gjithҁka , pёr ta penguar kёtё."

Pjesёmarrja ruse nё Kёshillin e Europёs kohёt e fundit ёshtё mpirë. Pas aneksimit tё Krimesё mё 2014 Asambleja Parlamentare e Kёshillit tё Europёs ia ka hequr tё drejtёn e votёs delegacionit rus. Si rrjedhojё Moska e ka tёrhequr pёr protestё delegacionin e vet. Ministria e Jashtme ruse njoftoi nё qershor, se Moska i ka pezzlluar pagesat nё Kёshillin e Europёs derisa delegacionit të saj t'i rikthehet e drejta e votёs nё volum tё plotё.

Nё kёtё sfond von Studnitz pёrmend BE-nё si njё alternativё pёr krijimin e qendrёs sё dokumentacionit, sepse "kjo e ka pёrcaktuar nё Marrёveshjen e Lisbonёs si parim, qё tё angazhohet pёr tё drejtat e njeriut nё Europё, e jo vetёm nё BE."

Sekretari i Pёrgjthshёm i Kёshillit tё Europёs, Thorbjörn Jagland, pёr arsye kohore nuk ishte nё dispozicion pёr intervistё pёr DW. Zёdhёnёsi i tij iu referua "situatёs sё vёshtrё" me Rusinё, ndёr tё tjera pёr shkak tё mungesёs sё delegacionit rus. "Ne po pёrpiqemi tё gjejmё njё zgjidhje", tha zёdhёnësi. Kёshilli i Europёs ndёrkohё e ka analizuar gjerёsisht" situatёn e tё drejtave tё njeriut nё Rusi dhe nё shtete tё tjera, ndёr tё tjera pёrmes Komisarit tё tё Drejtave tё Njeriut apo edhe Gjykatёs Europiane pёr tё Drejtat e Njeriut nё Strazburg.

Kёshilli i Europёs apo BE-ja?

Nё qarqet e ekspertёve gjen mbёshtetje propozimi i von Studnitz. Susan Stewart nga fondacioni i Berlinit "Shkenca dhe Politika" mendon, se diskriminimi i homoseksualёve nё republikёn ruse tё Çeҁenisё mund tё jetё njё temё e qendrёs sё dokumentimit. Sipas njoftimeve tё shtypit rus ky minoritet pёrndiqet, gjё qё Moska e mohon. Gjermania disave prej tyre u garanton azil. Dёshmitё e tё arratisurve mund tё dokumentohen nga qendra e re, ngjashёm si nё rastin e Salzgitter-it sikurse bёnin tё aratsurit nga RDGJ-ja nё RFGJ. Stewart bёn thirrje pёr pёrjashtimin e Rsisё nga Kёshilli i Europёs, "sepse ajo nuk u pёrmbahet detyrimeve tё saj ". Pёr tё BE-ja do tё ishte "njё zgjidhje mё e mirё" pёr qendrёn e dokumentacionit pёr tё drejtat e njeriut. Por nga ana tjetёr BE-ja do tё duhej qё tё trajtonte edhe defcitet e veta tё demokracisё si p.sh. zhvillimet sё fundi nё Poloni.

Qoftё Kёshilli i Europёs apo BE-ja: Von Studnitz  nuk ka frikё, qё propozimi i tij do tё mund t'i rёndonte raportet e Prёndimit me Rusinё. Argumenti i tij ёshtё: pavarёsisht kritikёs sё RDGJ-sё ndaj Salzgitterit, pёr Gjermaninё Lindore ka pasur kredi perёndimore, vizita zyrtare dhe negociata pёr lehtёsimin e udhёtimeve. Nё mёnyrё tё ngjashme mund tё veprohet edhe me Rusinё.