1. Kalo tek përmbajtja
  2. Kalo tek lista qendrore e navigimit
  3. Kalo tek më shumë oferta të DW

Polemika për pullën e gjelbër në ambalazhe

Günter Birkenstock / Eliana Xhani10 Korrik 2013

Pulla e gjelbër prej 20 vjetësh simbolizon ndarjen e mbeturinave në të riciklueshme ose jo. Tani komunat duan të merren vetë me ndarjen dhe riciklimin e mbeturinave.

https://p.dw.com/p/194Z5
Fotografi: picture-alliance/dpa

Ekzistenca e pullës së gjelbër është vënë shpesh në dyshim. Tani një shoqatë sipërmarrjesh komunale kërkon të shfuqizohet sistemi i deritanishëm i ndarjes, mbledhjes dhe riciklimit të mbeturinave. Qytetet dhe komunat gjermane duan më mirë të merren vetëm me proceset e trajtimit dhe riciklimit.

Pulla e gjelbër është po aq e vjetër sa urdhëresa gjermane për ambalazhet, e cila u bë e detyrueshme në 1991. Ministri i atëhershëm i Mjedisit Klaus Töpfer (CDU), i obligoi të gjithë prodhuesit dhe ofruesit, të merrnin mbrapsht ambalazhet e përdorura. Fjala ishte për të vënë në kontroll malet në rritje të plehrave dhe për të rifituar nga mbeturinat materialet e riciklueshme, në vend që ato të hidheshin në deponitë e plehrave dhe të groposeshin në tokë. Impiantet për djegien e plehrave në atë kohë ishin ende diçka e rrallë. Riciklimi i qelqit, letrës dhe plastikës duhej të kontribuonte jo vetëm në mbrojtjen e ambjentit por edhe ta bënte Gjermaninë më pak të varur nga importet e shtrenjta të lëndëve të para.

Fillimi si monopolist

Pak para se të hynte në fuqi urdhëresa për ambalazhet, sektori i tregtisë dhe mallrave të konsumit, themeloi Sistemin Dual Gjermani (DSD). Sipërmarrja futi pullën e gjelbër, e cila tani gjendet në të gjitha kutitë e konservave, kosit apo qumështit. Prodhuesit dhe tregtuesit e produkteve duhet të paguajnë një shumë për liçensën, për të marrë lejen e vendosjes së simbolit të mjedisit, në ambalazhet e produkteve të tyre. Qysh atëherë konsumatorët kanë një hobi të ri: ndarjen e mbeturinave.

Pulla e gjelbër
Pulla e gjelbërFotografi: picture-alliance/dpa

Tani ambalazhi i përdorur përfundon veçmas në koshat e plehrave, sipas rastit në një kosh të verdhë apo në një qese të verdhë, në kosha qelqi apo letre. DSD ngarkon sipërmarrje për të mbledhur lëndët e riciklueshme të ndara në koshat apo thasët e caktuar. Fillimish Sistemi Dual Gjermani kishte një pozicion monopoli në Republikën Federale, por kësaj i dha fund në vitin 2004 Zyra Federale kundër Karteleve. Ndërkohë janë dhjetë ofrues që organizojnë riciklimin e ambalazheve të përdorura.

Rregullim ligjor për riciklimin

"DSD-ja në kohën e vendosjes së urdhëresës së ambalazhimit, kishte një funksion kleringu: merrte dhe jepte para liçensash", thotë Patrick Hasenkamp, zv/president i Shoqatës së Sipërmarrjeve Komunale, VKU. Por më pas DSD gjithnjë e më shumë  vendosi në plan të parë interesat e veta ekonomike dhe realizon ndërkohë fitime të larta. Për këtë shkak cilësia e riciklimit ka mbetur në vend dhe kostot për konsumatorët shumë të larta. Hasenkampf propozon një lloj autoriteti, i i cili të menaxhojë në vend të DSD-së riciklimin e mbeturinave. "Ne duam të kemi një qendër pa këtë funksion operativ, që ta kthejmë mbrapsht zhvillimin e deritanishëm", thotë Hasenkamp në bisedë me Deutsche Welle-n. Për më shumë riciklim sipas përfytyrimit të shoqatës, duhet të kujdesen kuota të përcaktuara ligjërisht. Sidoqoftë trajtimi i mbeturinave duhet të rirregullohet ligjërisht edhe sepse për lëndë si qelqi, letra dhe metali ka tashmë një treg dhe nuk mund të trajtohen me anë të një sistemi taksash.

Foto simbolike: një grua ndan ambalazhet e përdorura
Hobi i shumë gjermanëve: ndarja e ambalazheve të përdoruraFotografi: picture-alliance/dpa

Konkurrencë dhe efiçencë

Zëdhënësi i DSD-së, Norbert Völl e konsideron të padrejtë kritikën. Një sipërmarrje ekonomike nuk mund të akuzohet nga askush për faktin se realizon fitim. Veç kësaj kostot për qytetarët kanë rënë vazhdimisht vitet e fundit si rrjedhojë e konkurrencës. Një vështrim në Francë ku përgjegjëse janë komunat,tregon se trajtimi i mbeturinave atje nuk është aspak më i lirë. "Në Francë mblidhet më pak ambalazh i përdorur por kostot janë po aq të larta e madje pjesërisht më të larta se në Gjermani, pasi atje nuk ka kontroll të efiçencës dhe detyrim për efiçencë." Një efekti të ngjashëm i druhet Völl edhe në Gjermani, nëse komunat do të merrnin përsipër riciklimin.

Zëdhënësi i DSD-së, Norbert Völl.
Zëdhënësi i DSD-së, Norbert Völl.Fotografi: DSD

Pulla e gjelbër e pranishme në gjithë Evropën

Për Norbert Völl suksesi i pullës së gjelbër është i qartë. Rregullat e përcaktuara në urdhëresën për ambalazhet ndiqen me përpikmëri në Gjermani. Thuajsë në asnjë vend tjetër të Evropës nuk është kaq i përparuar trajtimi dhe riciklimi i ambalazheve të përdorura.

Pulla e gjelbër përdoret sot si shenjë e financimit të një trajtimi ekologjik të ambalazheve të përdorura, në 26 vende të Evropës, pa lidhje ekonomike me DSD-në gjermane. Edhe në vende jashtë BE-së si në Turqi dhe Norvegji simboli është i përfaqësuar, por mënyra e riciklimit në këto vende është megjithatë shumë e ndryshme. Në Britani të Madhe dhe Itali pulla e gjelbër nuk përdoret. "Atje vendoset nga komunat e veçanta nëse dhe çfarë grumbullohet", thotë zëdhënësi i DSD-së Völl. Rezultati janë norma shumë të ulëta riciklimi që janë shumë pak mbi minimunim e kërkuar nga BE-ja.

Domosdoshmëria e një trajtimi të mbeturinave duke respektuar ambjentin është sot e pakontestuar. Por nëse ndarja e mbeturinave nga dora e qytetarit do të vazhdojë është e pasigurt. Ndërkohë ekzistojnë makineri që mund të seleksionojnë më mirë dhe më shumë se sa njeriu. Mbetet vetëm pyetja se kush duhet t'i blejë dhe përdorë makineritë inteligjente: komunat apo firmat private.