Direr – regionalni umetnik svetskog glasa

Izložba u Germanskom nacionalnom muzeju koncentrisana je na Direrove rane radove koji su nastali do 1505. godine. Postavljanje izložbe „Rani Direr“ koštalo je dva miliona evra, a fokus je usmeren na umetničke korene prvog nemačkog umetnika koji je za života postao poznat u Evropi. Deo izložbe posvećen je društvenom okruženju u kome je 1471. godine u Nirnbergu rođen veliki slikar.

Direrov otac bio je zlatar, imigrant iz Mađarske, kome je uspelo da vrlo brzo razvije socijalnu mrežu i ostvari kontakte koji su njegovom sinu kasnije veoma koristili, kaže kustos Tomas Ezer. „Postojao je veliki broj osoba starije generacije koji su Direru davali savete da se fokusira na Italiju, da otkriva mitološke antičke teme, ali isto tako i da svoje umetničke sposobnosti pretvori u unosnu profesiju. Direr je pravilno reagovao na većini tih saveta“, ukazuje Ezer.

Najizrazitiji Nemac, ali i globalni umetnik

Anton Koberger, jedan od najpoznatijih medijski mogula svog vremena, bio je Direrov kum. On ga je naučio ekonomskom razmišljanju. Vrlo brzo Direr je mogao ravnopravno da komunicira se gradskom elitom. Njegove kontakti su dosezali do pesnika Konrada Celtisa, koji je mladog umetnika nazivao mladim Apelesom, najpoznatijim antičkim slikarom koji je radio na dvoru Aleksandra Velikog.

Na izložbi su prikazani i najstariji radovi majstora iz Nirnberga: portreti njegove majke i oca. Kao i muzičkog genija Mocarta, mladog Direra je otac veoma podržavao. „Za publiku u Evropi Direr je predstavlja jednog od najpoznatijih umetnika. On je to bez sumnje i bio. To pokazuje i broj njegovih kopiranih grafika i otisaka u enciklopedijama evropske umetnosti. Direra nikako ne možete svrstati u regionalne umetnike. Naravno da je sredine iz koje je potekao ostavila upečatljive tragove na njegovu ličnost. Nama više nije potrebna Direrova nacionalna alegorija. U 19. veku je slavljen kao najizrazitiji Nemac među nemačkim umetnicima; 60-70- tih godina prošlog veka proglašen je za univerzalnog umetnika. Danas možemo ponovo da ga otkrijemo kao regionalnog umetnika bez da time umanjimo njegov značaj u svetu“, kaže kustos Tomas Ezer.

Autori: Tomas Zene / Željka Bašić-Savić
Odgovorni urednik: Ivan Đerković