Glas sa Božjim blagoslovom

Kada se Kristijan Volf, evangelistički pastor u jednoj lajpciškoj crkvi penje na propovedaonicu, to može ponekog posetioca bogosluženja i da naljuti. Jer ovaj teolog rado drži propovedi političkog karaktera - i pri tom je još član Socijaldemokratske partije Nemačke (SPD)! Dešavalo se da ljudi napuste njegove propovedi tako što demonstrativno zalupe za sobom vrata crkve, razjareni rečima pastora starog šezdeset i koju godinu. Za njega je, međutim, sasvim logično i razumljivo da se meša u politiku. Ali to ne znači da daje izborne preporuke - to ne čini ni za predstojeće parlamentarne izbore 22. septembra. "To bi bilo glupo", kaže.

Crkva poziva vernike da izađu na izbore

"Pastori načelno imaju slobodu u koncipiranju svojih propovedi", objašnjava Rajnhard Mavik, portparol Evangelističke crkve u Nemačkoj (EKD). Ali dodaje da se njegova crkva vidi kao "nadstranačka" institucija. Preporuke vernicima da glasaju za određenu stranku su neuobičajene. Umesto toga, pozivaju građane da u što većem broju izađu na izbore.

Isto važi i za Katoličku crkvu. Pre nekoliko sedmica je, međutim, frajburški nadbiskup Robert Colič privukao na sebe pažnju javnosti prilično decidiranom izjavom o evroskeptičnoj stranci Alternativa za Nemačku (AfD). On je rekao da se nada kako se radi o stranci "nekolicine nostalgičara koji neće ući u Bundestag". AfD je bio zgrožen, Nemačka biskupska konferencija, čiji je Colič predsednik, stala je u njegovu odbranu, iznoseći stav da je to slobodno mišljenje pojedinca, a ne izborna preporuka crkvenog dužnosnika.

Preporuke s oltara

Biskupi su, osim toga, najavili da će se obratiti građanima s pozivom da izađu na izbore. To je od početka 80-ih godina uobičajeno. Pre toga crkva u Nemačkoj nije uvek davala konkretne izborne preporuke, ali je birala formulacije iz kojih je svima bilo jasno na koga misli, kaže Tomas Grosbelting, profesor istorije na Vilhelmovom univerzitetu u Minsteru. Ali Katolička crkva je znala i prilično neuvijeno da sugeriše katolicima da na glasačkom listiću krstić stave uz Hrišćansko-demokratsku uniju i Hrišćansko-socijalnu uniju. Tako su vernike 1957. godine pozvali da glasaju za kandidate "čije je hrišćansko uverenje poznato i čije javno delovanje odgovara tom uverenju".

Godine 1980. nastupio je i kraj ove vrste podrške strankama Unije u Nemačkoj. Tada se nisu samo politički protivnici CDU i CSU pobunili zbog preporuka s oltara. "I prominentni katolici su javno kritikovali ovu praksu i time izazvali internu raspravu o tome da li je Biskupska konferencija uopšte ovlašćena da reklamira samo jednu stranku", ukazuje Grosbelting: "Vremenima u kojima su katolički biskupi otvoreno i bespogovorno reklamirali CDU je tada definitivno došao kraj."

Teolog, pastor, poslanik Bundestaga

Politika i crkva su, prema mišljenju lajpciškog pastora Volfa, ipak neodvojive. Za njega je samo po sebi razumljivo da je on član jedne stranke - i kao pastor i kao građanin. "Demokratija je obilik društvenog suživota koji najviše odgovara hrišćanskoj veri", kaže ovaj teolog. A stranačko članstvo je pri tom važan deo demokratije.

Slično na to gleda i Paskal Kober. On je krajem 90-ih ušao u liberalnu stranku, FDP. Od 2009. godine je i parlamentarni poslanik svoje stranke. Do tada je ovaj teolog bio pastor evangelističke pokrajinske crkve u Virtembergu. Svoju profesiju i politički angažman je striktno odvajao. "Kao pastor sam veoma pazio na to da niko ne može da mi prigovori da propovedaonicu koristim za političke poruke". Štaviše, članovi Koberove župe dugo nisu znali za politički angažman svog pastora. Od svoje crkve je 2007. tražio službeno preseljenje izvan izbornog okruga Rojtlingen u kojem se kandidovao. "Nisam hteo da koristim položaj pastora za svoju političku kandidaturu", kaže. Ni danas sebe ne vidi kao profesionalnog političara. Trenutno je oslobođen službe pastora, ali nakon mandata u Bundestagu namerava da se ponovo vrati za propovedaonicu. Ali za njega su izborne preporuke s tog mesta - tabu.

Autori: Kristof Štrak / Dunja Dragojević

Odg. urednica: Ivana Ivanović