Jedna ili dve crkve ?

Priča da crnogorska vlast priprema teren da mitropolit Crnogorsko primorske mitropolije Amfilohije bude vrhovni poglavar Pravoslavne crkve u Crnoj Gori se više od godinu dana mogla čuti ispod glasa. Prvo je bilo indikativno da najviši državni zvaničnici insistiraju da se ne pominje Srpska pravoslavna crkva, nego isključivo Mitropolija crnogorsko primorska, zatim stavljanje u stranu Crnogorske pravoslavne crkve, a onda je usledila i prepiska izmedju Amfilohija i uticajnog potpredsednika Demokratske patrije socijalista Svetozara Marovića. Marović je tražio od Amfilohija da se odredi kojoj crkvi služi, što je u delu javnosti protumačeno kao jasna ponuda da se distancira od SPC-a i da ide ka autokefaliji Mitropolije, a da zauzvrat bude vrhovni poglavar Pravoslavne crkve u Crnoj Gori. Odgovor Amfilohija je bio da se zalaže za jednu jedinstvenu Pravoslavnu crkvu, a onda je, po prvi put, na Cetinjski manastir na verski praznik Petrovdan istako zastavu Crnojevića.

Visoki funkcioner DPS-a Dragan Kujović kaže za Dojče Vele da nema informacija da je bilo razgovora crnogorskog državnog vrha sa mitropolitom Amfilohijem o toj temi. Kujović kaže i da bi odluku o tome trebalo dadonesu vernici, a da on lično smatra da Amfilohije ne može biti na čelu jedinstvene crkve u Crnoj Gori. "To što je istakao zastavu Crnojevića na Cetinjski manastir može da bude neki znak ali, kada je on u pitanju najbolje govori to što je do sada svojom voljom i svojim političkim naporima, jer je on prevashodno političar, držao srpsku zastavu, a to nije smetalo ni njemu ni njegovom sveštenstvu", kazao je Kujović.

Crnogorska vlast godinama šuruje sa Amfilohijem,setimo se samo postavljanja metalne crkve na Rumiji odstrane SPC-a, što je tada izazvalo oštre reakcije itvrdnje da se time ruši medjuverski sklad. Crkva, medjutim, i dan danas stoji na vrhu planine iznad Bara. Amfilohije se uoči referenduma nijedanput nije oglasio protiv nezavisnosti, a u toku je priprema izgradnje zajedničkog Hrama u kome bi bile pohranjene tri velike hrišćanske relikvije.

Sociolog religije Mirko Djordjević za Dojče Vele kaže da je u tom smislu vrlo indikativan predlog Amfilohija da u Crnoj Gori postoji jedna Pravoslavna crkva, što je, kako navodi, suprotno Ustavu SPC. "On dakle igra neku igru kao bi ostao jedini na sceni i zadobio podršku države. Problem je, medjutim, imovina crkve jer državna komisija koja na osnovu restitucije bude vraćala imovinu neće znati kojoj crkvi da je vrati. To je u pozadini cele te priče", kaže Djordjević. On dodaje i da je pitanje crkve u Crnoj Gori političko i da se ono veoma komlikuje, ali i da ne veruje u mogućnost da Amfilohije bude jedini pravoslavni poglavar u Crnoj Gori. “Nemam utisak da je to moguće jednostavno zato što ne možete CPC i mitropolita Mihaila izbrisati sundjerom kao da nikada nisu postojali”, kazao je Djordjević.

Za razliku od katoličke crkve koja je naddržavna, pravoslavne crkve su nacionalne i nose ime po državama. No, u ovom trenutku rano je prognozitati epilog rešenja pitanja imena i poglavara crkve u Crnoj Gori. Analitičari procenjuju da bi, ma kakvo rešenje bilo, približavanje Mitropolije državi koristilo DPS-u. Jer Amfilohije je prema istraživanjujavnog mjenja vrhovni autoritet za prosrpsko biračkotelo.