Nada za one koji čekaju organ

Kada je u pitanju donacija organa, u Nemačkoj je važilo pravilo po kojem je donator mogao pre smrti da da svoj pristanak da mu se uzme organ. Ako nije bilo ličnog pristanka, nakon smrti, o tome su odlučivali njegovi najbliži. Zbog činjenice da veliki broj pacijenata ne dočeka mogućnost transplantacije organa, organizovan je sastanak saveznog i pokrajinskih ministara zdravstva i nadležnog Odbora Bundestaga na kojem će se raspravljati o amandmanima na zakon o transplantaciji organa iz 1997.

Zakon treba da se doradi jer velika većina Nemaca ne poseduje dokument u kojem se daje pristanak na davanje organa nakon smrti. Članovi porodice često nisu sposobni da u teškom stanju, nakon primanja vesti o smrti svog najbližeg, donesu takvu odluku. Stoga se trenutno raspravlja o dva modela. Prvi se bazira na regulativi po kojoj svi građani treba da budu spremni na donaciju organa i da oni koji to ne žele imaju pravo da ulože prigovor. Na ovaj način bi broj davaoca organa mogao drastično da se poveća. Zagovarači te opcije upućuju na patnje pacijenata, koji se nalaze na dugim listama čekajući da se za njih nađe odgovarajući organ za transplantaciju.

Pravo na odluku

Protivnici ovog modela užasnuti su tako velikim ovlašćenjima koje bi imala država u pogledu uzimanja organa, tim pre što se radi o pravu svakog pojedinca na samoopredeljenje. Pribojavaju se da ovaj model ne bi naišao na neophodnu saglasnost većine građana u Nemačkoj. Strahovi koji se šire, kao na primer da bi u budućnosti neki od pacijenata mogli biti iskasapljeni u fazi dok smrt još nije nastupila, kao i da bi doktori u bolnicama to mogli da iskoriste da bi zaradili novac, ovakva regulativa mogla bi samo da pojača.

Alternativni model bio bi da se svakom građaninu Nemačke barem jednom u životu postavi direktno pitanje da li je spreman na donaciju organa nakon smrti. Pristalice ovog modela smatraju da velika većina nemačkog stanovništva ima odgovarajući otklon od ozbiljnog zaokupljanja ovom temom. Jedna od mogućnosti bila bi da se ovo pitanje postavi svaki put kada se nemačkom građaninu izdaje lična karta. Ukoliko građanin dobijeni formular baci u korpu za smeće, njegovoj najbližoj familiji opet ostaje odluka o davanju pristanka ili ne na donaciju organa nakon smrti.

Etičko-medicinska pitanja

Ali u diskusiji koja se vodi u Nemačkoj po ovom pitanju dominiraju i etičko-medicinska pitanja kao što su definicija momenta kada nastupa smrt, odnosno definicija tzv. kliničke smrti, kada otkazuju funkcije mozga. Eksperti imaju još jedan problem. „Nemačka fondacija za transplantaciju organa“ – „Deutsche Stiftung Organtransplantation“, smatra da najveći problem ne leži u zakonskoj regulativi ovog pitanja nego u nedovoljnoj organizaciji u nemačkim bolnicama, koje imaju veliki problem sa nedostatkom vremena.

Sve u svemu puno je otvorenih pitanja u vezi donošenja nove regulative, koja se očekuje do 1. januara 2012. godine. U susednim evropskim zemljama ovo pitanje je lakše rešeno. U dve trećine zemalja postoji regulativa u kojoj se u načelu od svakog može uzeti organ, izuzev ako ne postoji prigovor, odnosno izričito „Ne!“. U Španiji tako postoji Organizacija za transplantaciju organa (ONT), koja koordinira sve akcije, koje su s tim u vezi. U većini bolnica postoji poverenik za donaciju organa. U manjim klinikama sve poslove koordinira nacionalna Organizacija za transplantaciju organa.

Autori: Rahel Gesat / Jasmina Roze
Odgovorni urednik: Ivan Đerković