Ovde počiva Greta Garbo

Uređenje površine od 100 hektara trajalo je decenijama i sadašnji izgled duguje nekim od najpoznatijih švedskih umetnika. Groblje ponekad podseća na park, ponekad na osvetljenu šumu, sa futurističkim spomenicima. Počivalište filmske dive Grete Garbo nalazi se na Uneskovoj listi svetske baštine.

Groblje prouzrokovalo veliki skandal

Početkom 20. veka stanovništvo Stokholma se uvećalo, a groblja su postala pretesna. Grad pronalazi mesto za novo groblje u predgrađu Stokholma. Umesto bašte i grobova, centralnu ulogu je dobila zemlja sa okolnom šumom. Za ono vreme, nečuven skandal, kaže Eva Larson, iz Zavoda za zaštitu spomenika. Jer u gradu mrtvih trebalo je da Muslimani, Hrišćani i Jevreji počivaju jedni pored drugih.

"Zemlja je pripadala gradu Stokholmu. Odlučeno je da se izgradi groblje, koje snažno odstupa od tradicija švedske crkve. Sve verske zajednice su bile dobrodošle".

Igra malog prostora i daljine

Eva Larson vodi posetioce duboko u četinarsku šumu. Grobovi su delom položeni na šumskom tlu, u senci borovih drveta. Predimenzionirano veliki krst uzdiže se ka plavom nebu. Takozvano srce groblja čini kapela Svetog krsta, nastala prema nacrtu arhitekte Gunara Asplunda između 1937. i 1940. godine. Posebna pažnja poklonjena je nordijskoj šumi i kapeli.

"Namera Asplunda je bila da čovek zakorači u vrlo uzan prostor. Za njega je to značilo neku vrstu pripreme ljudi za ozbiljno i svečano, koje ih očekuje. Posle opela rodbina i prijatelji skoro istovremeno napuštaju prostor, ispred kojieg se proteže dolina".

Porodična proslava najavljivala dolazak zime

Na viosoravni preko puta okuplja se rodbina. Mesto je okruglog oblika, okruženo brestovima. U sredini na velikom kamenu postavljene su sveće. I na grobovima u šumi sjaje svetla na Dan svih svetih. U srednjem veku katolici su porodičnom proslavom najavljivali dolazak zime. Divna mešavina tradicije, rituala i sujeverja.

Šveđanima emocije nisu jača strana

Tokom reformacije mnogi crkveni običaji pali su u zaborav. Šveđani su apsolutno tolerantni, otvoreni i nisu emotivni. Ipak, za mnoge ljude koji tokom godine ne odlaze u crkvu, odavanje počasti mrtvima jeste nešto što se podrazumeva. Dvanaestogodišnjeg Lea Lindkvista je šetnja grobljem u Stokholmu potpuno impresionirala.

"Ovde ima toliko grobova, toliko drveća.Ljudi sede oko kovčega. I druga deca bi to trebala da vide. Ali, većina njih radije sedi kod kuće i igra kompjuterske igrice".