U Mađarskoj ništa "strano" nije dobrodošlo

Politički tabor Viktora Orbana računa na dvotrećinsku većinu u mađarskom parlamentu. I istraživanja javnog mnjenja uoči izbora, govore u prilog tim očekivanjima. Međutim, planove stranke desnog centra Fides, bivšeg premijera Orbana, mogla bi da pokvari podrška birača, krajnjoj desnici, koja otvoreno pokazuje netrpeljivost prema Romima i antisemitizam. Stranka Jobik bi, prema nekim procenama, mogla da osvoji 20 odsto glasova.

Mađarska je pred velikom političkom prekretnicom. Izborne kampanje stranaka koje na izborima učestvuju, upravo na to i ukazuju. Pripadnici policijskih snaga su na skupovima ekstremne desnice, u poređenju sa pripadnicima razno-raznih „građanskih milicija“ i neonacističkih grupacija, delovali krajnje bespomoćno. Na jednom takvu skupu, okupilo se oko 50.000 ljudi. Vijorile su se crveno-bele zastave sa motivima iz vremena Drugog svetskog rata i uzvikivale parole „Mađarska pripada Mađarima“.

Kampanje kao sezona lova?

Ekstremna desnica kritikuje sve, a posebno sve ono što je „stranog porekla“. Pa tako ni strane investicije u Mađarskoj nisu dobro došle. Netrpeljivost prema Romima je posebna priča. I jednima i drugima, stranka Jobik i njeni poklonici otvoreno poručuju „idite odavde“. Drugim rečima, izborna kampanja u Mađarskoj protekla je više nalik na „sezonu lova“ nego na borbu za glasove birača.

Stranka Jobik osnovana je 2003. godine, pod sloganom „Pokret za bolju Mađarsku“. Prvi ozbiljniji uspeh ova politička partija ostvaruje na izborima za Evropski parlament prošle godine, na kojim osvaja 15 odsto glasova. Zato se u Evropi na izbore, koji se u Mađarskoj danas održavaju gleda sa velikim interesovanjem. Skreće li Mađarska sve više udesno?

Mnogi se pribojavaju da bi se po broju glasova ova stranka mogla naći odmah iza partije desnog centra Fides. Iako se u analizama političke situacije u Mađarskoj kao razlog skretanja udesno navodi nezadovoljstvo učinkom vlade socijalista, brojne afere, korupcija i ekonomski problemi, malo ko se bavi činjenicom da su rame uz rame sa vladajućim socijalistima, na meti kritika i Jevreji, Romi i nacionalne manjine. Sve to pod izgovorom: i u drugim delovima Evrope, desnica poslednjih godina jača.

Ako apsolutni pobednik na izborima bude stranke Fides, Viktora Orbana, Mađare očekuje, barem tako obećava nosilac te liste, smanjenje poreza, nova radna mesta i veća podrška mađarskim preduzećima. Stranka Fides je već bila na vlasti u periodu od 1998. do 2002. kada je Mađarska ostvarivala značaj privredni razvoj i bila atraktivna destinacija za strane investitore. Ali ako pobeda ne bude bila ubedljiva, postavlja se pitanje kako će izgledati buduća vladajuća koalicija u Mađarskoj.

Izbori se održavaju danas 11.4. i 25.4. aprila. Građani Mađarske danas izlaze na birališta, kako bi odlučili o direktnim mandatima poslanika u budućem sazivu parlamenta, a 25.4. se izjašnjavaju o kandidatima koji nisu osvojili apsolutnu većinu glasova. Za ulazak u parlament koji ima 386 mesta, stranke moraju preći cenzus od pet odsto, a biračko telo Mađarske čini 8 miliona glasača.

dpa/spiegel/nj/zbs