Çernobil faciası unutulmadı

Ukrayna'da, dünyanın en büyük nükleer kazası olan Çernobil'deki nükleer reaktörün patlamasının 23. yıl dönümünde anma töreni düzenlendi.

Aralarında Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko ve üst düzey yetkililerin de bulunduğu 100 kadar kişi, Kiev'de gece yarısından sonra düzenlenen törende, kazanın kurbanlarının anısına dikilen anıta çiçekler bıraktı.

Törende gözyaşı

Geleneksel anma töreni, Çernobil'in 4 numaralı reaktörünün 26 Nisan 1986'da yerel saatle 01.23'te patlaması nedeniyle, her yıl 01.20 sularında düzenleniyor.

Törene, patlamanın ardından tesisin temizlenmesinde çalışan çok sayıda görevlinin de katıldığı ve bu görevlilerden çoğunun törende gözyaşlarını tutamadığı görüldü.

Çernobil çalışanlarının bir bölümünün yaşadığı, tesise 50 kilometre mesafedeki Slavutiç kasabasında da, kazanın kurbanları için yüzlerce Ukraynalının katıldığı bir ayin düzenlendi.

Devlet Başkanı Yuşçenko, yayımladığı bildiride, "Kendilerini bizim için, çocuklarımız için feda eden bu kahramanları derin üzüntüyle anıyoruz" ifadesine yer verdi.

Radyasyondan yüz binler etkilendi

Resmi verilere göre, patlamada 31 kişi öldü. Gayriresmi rakamlara göre ise 1986 ile 1990 arasında 25 binden fazla kişi radyasyon yüzünden öldü.

Çernobil bölgesinden 130 bin kişi tahliye edildi. Ukrayna ve Avrupa'da yüz binlerce kişi radyasyondan etkilendi.

Çernobil kazasından sonraki hafta boyunca ortaya çıkan radyoaktif bulutun nereye sürükleneceği endişe ile beklenmişti. Nitekim ilk radyoaktif bulut yükünü Polonya ve İskandinavya’da bırakmış, ikincisi Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Avusturya, Almanya, Fransa ve hatta İngiltere’yi etkisi altına almış, üçüncüsü de Romanya, Bulgaristan, Yunanistan ve Türkiye’ye yağış getirmişti.

Çernobil reaktörünün hemen çevresinde, üç kilometrelik daire içinde yaşayan 50 bin kişi kazadan 36 saat, 30 kilometre sınırındaki 65 bin kişi ise bir hafta sonra tahliye edilmişti.

Toprak zehirlendi

Daha sonra radyasyonlu bölgelerin sayısı arttıkça tahliye edilenlerin sayısı da artmıştı. Ukrayna’da Çernobil reaktörünün çevresindeki yaklaşık 150 bin kilometrekare toprak zehirlenmişti.

Çernobil kazasından sonra sadece doğrudan etkilenen üç ülkede değil, Avrupa’da da bebek ölümleri arttı.

Araştırmalar Avrupa’da Çernobil’e bağlı bebek ölümlerinin beş bini bulduğunu gösteriyor.

Sakatlıklar ise Çernobil kazasından hemen sonra bol yağış alan Almanya’nın Bavyera eyaletinde 3-5 bin, Avrupa’nın tamamında ise 10 bin olarak veriliyor.

Belarus, Rusya ve Ukrayna'nın kaza nedeniyle radyoaktif kirlenmeye maruz kalan bölgelerinde şu anda beş milyon kişinin yaşadığı tahmin ediliyor.

Radyasyon yüklü yağmur

Bunların 100.000 kadarı resmen "sıkı kontrol" altında. Ancak yayınlanan resmi raporlarda söz konusu bölgedeki ölümlerin radyasyondan çok yoksulluktan meydana geldiğinin bildirilmesi çevre ve insan hakları örgütleri tarafından skandal olarak nitelendiriliyor.

Kazadan sadece insanlar değil doğa da etkilendi. Radyasyon bulutlarının yağmura dönüştüğü her yerde bitki ve hayvanlar yüksek dozda radyoaktif sezyuma maruz kaldılar.

Örneğin Finlandiya, Norveç, Rusya ve İsveç'te rengeyiği etinde yüksek radyoaktif kirlenme mevcut.

Kazadan uzun yıllar sonra bile santrale 24 bin kilometre uzaklıktaki İngiltere’de facianın etkilerinin hala sürdüğü belirlenmişti.

NH/HT, DW/AFP/A.A