Çin-Japon yakınlaşması

Japon Başbakanı Şinzo Abe’nin selefi Yuniçiro Koizumi’nun başbakanlığı döneminde soğuk bir dönemden geçen Çin–Japon ilişkileri, yeniden canlanıyor. Savaş dönemden kalma hataları nedeniyle belirsizlik içindeki tutumu ve özgüvenli bir dış politikasıyla Çin’i kışkırtan Japonya, yavaş yavaş tavrını değiştiriyor. Aynı zamanda Çin’in de Japon politikacıları huzursuz eden Japonya karşıtı tutumundan ve buna karşı silahlanmadan kaçındığı gözleniyor.

Yıllar süren sürtüşme ve huzursuzlukların ardından Japonya ve Çin arasındaki ilk yakınlaşma, geçen ekim ayında Japonya Başbakanı Şinzo Abe'nin Pekin’i ziyaret etmesiyle başladı. Ve bir milliyetçi olmasına rağmen Şinzo Abe’nin Pekin’e yaptığı ziyaret, Asya’nın iki büyük gücü arasında bir dönüm noktası oldu.

Şimdi Çin Başbakanı Wen Jiabao’nun Japonya’ya yaptığı resmi ziyaretle iki ülke arasındaki yakınlaşma daha da güçleniyor. Ve Wen, Japonya’yı yaklaşık yedi yıl sonra ziyaret eden ilk Çinli lider oldu.

Ortaklıklara imza

Aynı zamanda 22 yıldan fazla bir süredir Tokyo’daki Japon Parlamentosu’nda ilk konuşan Çinli lider olan Wen dostluk mesajları verdi: “Ben buraya Çin ve Japonya arasındaki ilişkileri iyileştirmek için geldim. Şinzo Abe’nin Çin’e yaptığı ziyaretle buzlar kırıldı ise benim ziyaretimle de bu buzların erimesi gerekiyor.“

Wen Jiabao’nun Çarşamba günü başlayan üç günlük ziyaretinde, her iki ülkede ortak çıkarları doğrultusunda yeni stratejik ilişkiler oluşturmayı hedefliyor. İki lider, bu hedefe yönelik birçok alanda ortaklıklara imza attı.

Abe ve Wen, enerji kaynaklarının geliştirilmesinde işbirliği yapma, Kore Yarımadasının nükleer silahlardan arındırılması ve tarihte düzenleme yapma konularında anlaşma vardılar. İmzalanan anlaşmalardan çevreyle ilgili olanı, iki ülkenin 2013 yılına kadar iklim değişikliği konusunda çalışmasını öngörüyor.

İki liderin üzerinde uzlaşmaya vardığı konulardan biri de Doğu Çin Denizi’ndeki tartışmalı doğal gaz rezervlerinin kullanımı oldu.

Geçmiş sıkıntı yaratıyor

Ancak Çin ve Japonya’nın yeni dostluklar kurması için en gerekli olan şey geçmişteki düşmanlıkların unutulması. Japon Parlamentosu’ndaki konuşmasında buna değinen Çin Başbakanı Wen, geçmişteki saldırıların sorumluluğunun birkaç şahine ait olduğuna işaret ederek uzlaşmacı bir tutum sergilemeye çalıştı.

Wen “Çin devleti ve halkı, Japon hükümetinin bu saldırıları açıkça tanıması, derin bir özeleştiri yapması ve Çin’e karşı bunu dile getirmesini pozitif olarak değerlendiriyor. Bütün kalbimle, Japonya’nın bu tutumunu sürdürmesi ve verdiği sözleri hayata geçirmesini diliyorum“ diye konuştu.

Çin Başbakanı, bu sözleriyle dolaylı olarak Japon meslektaşını, selefi Koizumi’nun Tokyo’daki tartışmalı Yasukuni Savaş Anıtı’nı ziyareti konusunda uyarmış oldu. Eski Japonya Başbakanı Juniçiro Koizumi'nin, savaş suçlusu olarak kabul edilen 2. Dünya Savaşı'ndaki Japon liderler ve yine aynı savaşta ölen 2.5 milyon Japon askerini anmak için yapılan Şinto tapınağı Yasukuni'yi ziyaretleri, Pekin yönetimini ve diğer komşu ülkeleri kızdırmıştı. Zira bu anıtta, hüküm giymiş 14 savaş suçlusu da bulunuyor.

Bu konudaki hassasiyetini de dile getirerek iki ülke arasındaki dostluğun önemine işaret eden Çin Başbakanı, Japon–Çin ilişkilerinin kötü olmasının tüm Asya’ya zarar verebileceğini de vurguladı.