Çin ve G. Kore, Kuzey Kore'ye karşı sertleşiyor

Kuzey Kore’nin nükleer deneme yaptığını ilan etmesiyle tüm dünyanın gözleri, bu komünist devlete çevrildi. BM Güvenlik Konseyi ve NATO Konseyi acil olarak toplanarak olayı kınadı. Nükleer kulübün dokunzuncu üyesi olan Kuzey Kore’ye yaptırım uygulanması gündemde. Yaklaşık 50 yıl önce Kuzey Kore’yle yolları ayrılan Güney Kore’de nükleer silah denemesi tepkiye neden oldu.

Güney Kore, yedi yıldır Kuzey Kore’ye karşı ılımlı bir politika izliyor. Hatta Kore Devlet Başkanı Kim Dae-jung’a, Kore Yarımadası’ndaki gerilimi düşürmek için gösterdiği çabalar nedeniyle 2000 yılında Nobel Barış Ödülü verildi. Zengin kardeş Güney Kore, dünyaya kapılarını kapatmış olan Kuzey Kore’nin 23 milyonluk nüfusunu yardımlarla destekliyor. Ancak şimdi birçok Güney Koreli, Pyonyang yönetiminin açıkça meydan okuduğunu, bu nedenle de Seul’un ılımlı siyasetinin başarısızlığa uğradığını düşünüyor.

Güney Kore yardımları durdurdu

Nitekim nükleer denemenin ardından Güney Kore Devlet Başkanı Roh Muu-yon, yön değişikliğine gideceklerini duyurdu. İlk tepki, Kuzey Kore’ye götürülmek üzere 4 bin ton çimento taşıyan bir yük gemisinin Güney Kore’den ayrılması yasaklandı. Kuzey Kore’nin Temmuz ayı başında yaptığı füze denemelerinden sonra da Seul yönetimi, Kuzey Kore’ye yardımlarını dondurmuş, ancak ağustos ayında ülkede meydana gelen sel felaketinden sonra yardım musluklarını yeniden açmıştı.

Birçok stratejist de Kuzey Kore’nin Güney Kore’yi ’parmağında oynattığı’ görüşünde: Yardımlar, Kuzey Kore’nin belirlediği şartlar dahilinde yapıldı, insan hakları gibi Pyonyang’ın canını sıkan konular masaya yatırılmadı, Kuzey Kore sık sık Güney Kore ile olan anlaşmalarını ihlal etti… Ancak Seul’un siyaset değişikliğinin, Kuzey Kore’ye yardımların tamamen kesilmesi değil de Kuzey Kore yönetimine gözdağı verilmesi şeklinde olması öngörülüyor.

Çin’in tepkisi

Komünist Kuzey Kore’nin nükleer denemesi, Güney Kore ile birlikte Kuzey Kore’yi ayakta tutan ülkelerden biri olan, yeni dünya düzenine uyarlanmış haliyle de olsa komünist rejimin hakim olduğu ve kendisi de bir nükleer güç olan Çin’in de tepkisine yol açtı.

Pekin’in, Pyonyang’ı bölgesel güçlere, özellikle de Japonya’ya karşı koz olarak kullandığını belirten kimi siyaset uzmanları, Kuzey Kore’nin nükleer deneme yapacağına dair ilanının, Japonya’nın yeni başbakanı Şinzo Abe’nin, iki ülke arasındaki önemli konuları ele almak üzere Çin’e gitmesine denk geldiğine dikkat çekiyor.

Çin’in, nükleer denemelerinden dolayı Kuzey Kore’yi kınamasının da sadece bir gösteriden ibaret olduğu, Pekin’in Kuzey Kore’ye zarar verecek askeri veya ekonomik yaptırımlara onay vermeyeceğine tezler de dillendiriliyor. Çin, BM Güvenlik Konseyi’nin veto hakkına sahip beş daimi üyesinden biri ve üyelerinin birisinin vetosu bile kararların çıkmasını engelleyebilir.

İlişkiler uzun zamandır gergin

Ama Çin ile Kuzey Kore ilişkileri uzun zamandır gergin. Bunun en önemli nedenlerinden biri, Kuzey Kore’nin son zamanlarda Çin’in komutlarını bire bir yerine getirmemesi. Özellikle de Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-il’in Rusya ile geliştirdiği iyi ilişkiler Pekin yönetimini rahatsız ediyor. Ayrıca Kuzey Kore’nin nükleer denemeyi kendi teknoloji ve imkanlarıyla gerçekleştirdiğini ilan etmesi de, Çin’e yönelik “artık sana muhtaç değiliz“ şeklinde bir mesaj olarak okunabilir.

Bununla birlikte Pekin, Pyonyang’in tümüyle barışmayı reddetmesine rağmen, Kuzey Kore ve Güney Kore arasındaki yakınlaşmadan ve Kore Yarımadası’nda yükselişe geçen milliyetçilikten de memnun değil. Çünkü Kore halkı, 1910-1945 yılları arasında ülkelerini işgal etmiş Japonya’ya karşı düşmanlık beslemekle birlikte, gölgesinden sıyrılmaya çalıştıkları Çin’e de aslında sıcak bakmıyor ve körüklenen milliyetçilik, Pekin’in Kuzey Kore’yi emelleri doğrultusunda kullanmasını engeller…