Çin'in bilinmeyeni: Edebiyat

Çinli yazarlar kitaplarında daha çok hangi konuları ele alıyor? Onlara hangi konular ilham veriyor?

Örneğin Xu Zechen. 1978 doğumlu Çinli yazar, “Pekin Boyunca Koşar Adım“ adlı romanında, Pekinli gençlerin nasıl korsan DVD sattıklarını anlatıyor. Xu, köyden kente göç eden bu gençlerin kendilerine yabancı olan bu yerde yeni bir hayat kurabilmek için verdikleri savaşı dile getiriyor. Yazar, sokaklar, çeşitli bölge ve olaylarıyla kitabında sürekli Pekin’den bahsediyor. Uzun bir süredir Almanya’da yaşayan Çinli gazeteci Shi Ming, bunun Çin edebiyatında yeni bir trend olduğunu belirtiyor:

“Eğer konulara bakacak olursak, kırsaldan kente doğru bir eğilim görüyoruz. Sadece bunları yazan yazarlar değil, romanlardaki karakterler de gittikçe daha fazla şehirli figürlerden oluşuyor.“

Kitaplarda partiler ve seks konusu

Özellikle de genç yazarlar, romanlarını şehirlerde kurguluyor. Xu Zechen’in yanı sıra, Mian Mian ya da Wie Hui gibi yazarlar da aynı trendi izliyor. Bu iki kadın yazar, partiler, seks ve kentlerdeki insanların hayallerini anlatırken, Guo Jingming ise yazılarında ergenlik çağındaki gençlere yöneliyor. 26 yaşındaki genç yazar büyük bir reklam ve halkla ilişkiler kampanyası sayesinde kısa sürede Çin’in en zengin yazarı haline geldi. Almanya’daki en tanınmış Çin uzmanlarından edebiyat bilimci Wolfgang Kubin, bu kitapların edebi açıdan çok fazla ciddiye alınamayacağını belirtiyor. Kubin’e göre bu kitaplar, çok basit ve ticari amaçla yazılıyor:

”Kısaca söylemek gerekirse, genç nesil, şimdiki zamanı anlamak, şimdiyi yaşamak istiyor. Eğlenmek ve neşe içinde olmak istiyorlar. Özellikle de şehirlerde yeni ortaya çıkan zenginliğin tadını çıkarmak istiyorlar. Bu, onlara yetiyor.“

Kültür Devrimi merak uyandırıyor

1950’li yıllarda doğan Mo Yan ya da Yu Hua gibi yazarlarda ise durum farklı. Bu yazarlar için, Çin'in geçmişine bakış önemli bir rol oynuyor. Özellikle de Kültür Devrimi konusunu sık sık ele alıyorlar. Wolfgang Kubin, çoğu yazarın bu konuyu Çin’de iyi sattığı için işlediğini öne sürüyor:

“Aslında Kültür Devrimi hakkında yazmak pek kabul gören bir şey değil. Tarihçilerin Kültür Devrimi hakkında büyük ve geniş kapsamlı araştırma yapmalarına izin verilmiyor. Ancak Yu Hua gibi yazarlar, eğer bu konuda yazarlarsa, Almanya’da 1939-1945 yılları arasındaki Nazi dönemi gibi, Kültür Devrimi konusunun da Çin’de ilgi göreceğini biliyorlar. Tabii bunda aynı zamanda bir piyasa faktörü de söz konusu.“

Edebiyatta maddiyatın önemi

Kubin, Çinli yazarların çoğunun yazarken parayı göz önünde bulundurduklarının unutulmaması gerektiğini söylüyor. Örneğin Almanya’da satılan Çinli yazarların kitaplarının 700, 800 sayfa olmasının da bir nedeni olduğunu belirtiyor:

“Yazarların, 200, 300 sayfaya konsantre olamamalarının bir nedeni var. Çünkü onlara satır başına ödeme yapılıyor. Bu da kesinlikle edebiyat için değil, para için yazdıklarını gösterir.“

Özetleyecek olursak, Wolfgang Kubin Çin romanlarını çok iyi bulmuyor. İyi Çin edebiyatı görmek isteyenlere, şiir okumalarını öneriyor.

Silke Ballweg / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay