Ölümle burun buruna gelen anneler

En sık karşılaşılan doğum komplikasyonlarından biri bebeğin başının doğum kanalında sıkışıp kalması sonucu oluşan fistüller. Doğum sırasında benzer komplikasyonlar yaşayan kadınlar Washington D.C.'de düzenlenen "Women deliver" adlı anne sağlığıyla ilgili 3 gün süren konferansta deneyimlerini paylaşıyor.33 yaşındaki Kenyalı Sarah Omega Kidangasi, titrek bir sesle hikâyesini anlatıyor. Kidangasi 19 yaşında tecavüze uğrayıp hamile kalmış. Bebeğin başı çok büyük olduğu için genç kadın önce evde, daha sonra da klinikte saatler süren doğum sancıları çekmiş. Hayatını kaybeden bebeğiniyse sezaryen yöntemiyle dünyaya getirebilmiş.

Tecrite varan dışlanma

Ancak Kidangasi'nin asıl trajedisi geçirdiği sezaryen operasyonundan üç gün sonra başlamış. Kidangasi, doğum sırasındaki zorlanma nedeniyle vajinasında bir fistül oluştuğunu, mesane ile vajina arasında oluşan bu açıklıktan sürekli idrar sızdırmaya başladığını kaydediyor.

Uluslararası yardım kuruluşlarının verdiği bilgilere göre, dünya üzerinde yaklaşık 2 milyon kadın doğum sonrasında benzer komplikasyonlar yaşıyor. Ancak çoğu ülkede konuyla ilgili istatistik veriler toplanmadığı ve birçok kadın utandığı ya da imkansızlıklar nedeniyle tıbbi yardım almadığı için kesin rakam tam olarak bilinmiyor.

Kidangasi yaşadığı sıkıntıları şöyle anlatıyor: "Benimle ilgilenen genç erkeklerle ilgili başta büyük umutlar besliyordum. Ancak her geçen gün tekrar ve tekrar reddedildim, toplumdan tecrit edildim ve aşağılandım. Sürekli ölsem de kurtulsam diye düşünüyordum."

Kidangasi kimsenin kötü kokan bir kadına iş vermek istemediğini, erkeklerin de uzak durduklarını kaydediyor.

Vajinal fistüller özellikle çok genç yaşta hamile kalan veya profesyonel yardım almadan doğum yapan kadınlarda görülüyor. Örneğin bir Afrika ülkesi olan Nijer'de kadınların sadece yüzde 26'sı hastanelerde veya sağlık merkezlerinde doğum yapabiliyor. Her 100 bin doğumda 648 kadın hayatını kaybediyor. Bu rakam Fransa'da 10. Nijer'de doğum sırasında komplikasyon yaşanması olasılığı da gelişmiş ülkelere oranla onlarca kat fazla.

Sonuçlar cesaretlendirici

Bu nedenle Sağlık Bakanlığı 2003 yılında Nijer'de anne sağlığı konusunda ortak çalışmalar yürüten bir örgütlenme başlattı. Bu sayede fistüllü kadınlar tespit ve tedavi ediliyor, ayrıca sistematik olarak bu konuyla ilgili veri toplanıyor. Ebelik yapan Mariama Moussa sonuçların kendilerini daha da cesaretlendirdiğini aktarıyor.

Moussa şöyle konuşuyor: "Fistül rahatsızlığı olan 3 bin kadın tespit ettik. Bunlardan 2 bin 457'si ameliyat edildi. 21 cerrah fistül operasyonları konusunda özel eğitimden geçirildi. Bunların 14'ü hâlâ bölgede görev yapıyor. Ayrıca ameliyat olan kadınlardan bin 104'ü iş bulmalarına ya da toplumda aktif olarak görev yapmalarına yardımcı olacak programlarda yer aldı."

Hamile kadınlar için yasa

Nijerya'da ise daha etkili tedbirler alındı. Burada kadın ve çocuk sağlığıyla ilgili özel bir yasa çıkarıldı. Yasa uyarınca hamile kadınların mutlaka bir kamu kliniğine kayıt olmaları gerekiyor. Doğum sancılarının 10 saatten fazla sürmesi halindeyse hamilelerin tam teşekküllü bir sağlık merkezine ulaştırılması zorunlu. Yasa ayrıca anne adayının doğum sırasında hayatını kaybetmesi halinde bu durumun da yetkili mercilere bildirilmesi mecburiyetini içeriyor.

Ancak Dr. Ihogben Sunday-Adeoye, Afrika'daki birçok köyde ambulans bulunmadığı için kadınların acil durumlarda hastaneye ulaştırılmasının başlı başına bir mücadele gerektirdiğini kaydediyor. Sunday-Adeoye göre yüzleşmek zorunda oldukları bir diğer önemli zorluk ise, gelenekler nedeniyle kadınların doktora gidebilmek için öncelikle eşlerinden izin almak zorunda olmaları. Bu nedenle çoğu kez hasta hastaneye ulaştırıldığında iş işten geçmiş oluyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Christina Bergmann / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Ahmet Günaltay