Şam yönetimi zorda

“Lübnanlılar eski başbakanlarından Refik Hariri’nin öldürülmesinden bu yana işin içinde Suriye’nin bulunduğundan şüpheleniyorlardı. Bu tahmin şimdi resmileşti. Berlinli Başsavcı Detlev Mehlis’in BM Genel Sekreteri Kofi Annan’a sunduğu araştırma raporunun özünde bu saptama yatıyor. Mehlis, BM’nin direktifi ile 14 Şubat’ta Hariri’nin yanısıra 20 kişinin öldüğü saldırının arka planını aydınlatmaya çalışmıştı. Araştırma, Suriye ve Lübnan makamlarının olayda sıkı işbirliği içinde çalıştığı sonucunu ortaya koydu.

Bu soruşturma sonucunun Lübnan ve Suriye’de geniş çaplı etkileri olabilir. Lübnan’da daha Ağustos ayında suikaste karıştıkları şüphesiyle istihbarattaki en üst düzey dört general tutuklanmıştı. Şu an bu şüphe doğrulanmış görünüyor. Bu kişiler yalnız başlarına hareket etmiş olamaz. Lübnan’daki Suriye yanlısı grup ve kişiler ile sıkı işbirliği içinde çalıştılar. Suriye, Lübnan’ı onyıllarca asla bağımsız bir devlet olarak değil, ’büyük Suriye’nin Batı ili olarak gördü ve ülkenin kaderini buradaki kuklaları aracılığıyla yönlendirdi.

Suriye, 30 yıl boyunca Lübnan’da doğrudan etkili oldu, işine geldiği gibi at koşturdu. Seçimlerde istediği adayı destekledi, istemediklerini engelledi. Devletin zirvesine, Cumhurbaşkanı’na kadar söz sahibiydi. Suriye yanlısı Devlet Başkanı Emile Lahud’u görevde tutabilmek için anayasa değişikliği bile yaptırdı. Ancak bu karmaşık bağlantıların ortaya çıkmasından sonra Lübnan’daki Suriye yanlılarının işi zorlaştı. Ama bu sefer de karşı saldırıya geçtiler. Hükümet yarı resmi bir olağanüstü hal ilan ederek orduyu sokaklara kontrole gönderdi.

Soruşturma raporunun Suriye açısından etkileri de kestirilemeyecek boyutta. Suriye, Devlet Başkanı Beşar Esad’ın şimdiye kadarki tüm yalanlamalarına rağmen, soruşturma raporunun sonucuna kulağını tıkayamaz. Suriye’nin elindeki kartların iyi olmadığı biliniyor. ABD ve Fransa uzun süredir işin içinden Suriye’nin çıkması durumunda hesap vermesi gerektiğini talep ediyor. Kaldı ki, Şam yönetimi başka iki konuda da antipati kazandı. Irak sınırını silahlı gruplara açık tutmak ve İsrail ile barışa karşı çıkan radikal Filistinli gruplara destek vermekle.

Devlet Başkanı Esad’ın bu çıkmazdan kurtulmasının tek yolu, şimdi hemen harekete geçerek sorumlulardan hesap sormasıdır. Sorumluluğu, geçtiğimiz hafta gizemli bir şekilde ölen, 22 yıl boyunca Lübnan’daki Suriye politikalarından sorumlu olan İçişleri Bakanı Gazi Kenan’a yüklemesi yeterli olmayacaktır. Kenan’ın muhtemelen Hariri suikastiyle hiçbir ilgisi yoktu. Suikasti yönlendirenler Beşar Esad’ın erkek kardeşi ile kayınbiraderiydi. Bu akrabalarına karşı harekete geçmek için Esad’ın büyük cesaret ve güce ihtiyacı olacak.“