1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Şangay Grubu Astana'da toplanıyor

Christiane Hoffmann5 Temmuz 2005

Kazakistan’ın başkenti Astana’da bugün Şangay Grubu toplanıyor. Orta Asya’daki güvenliği sağlamak için Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan’ın dahil olduğu bu örgüt, Orta Asya’daki belirli bölgelerde istikrar tartışacak…

https://p.dw.com/p/Aajx
Şangay Grubu ilk kez 1996 yılında Şangay'da toplanmıştı.
Şangay Grubu ilk kez 1996 yılında Şangay'da toplanmıştı.Fotoğraf: AP

Örgüt kurulurken, başlangıçta Çin’le, Bağımsız Devletler Topluluğu’na bağlı ülkeler arasındaki sınır anlaşmazlıklarının aşılması amaçlanıyordu. Rusya ve Çin ile Orta Asya ülkeleri Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan 1996 yılında Şangay’da bunun için bir araya geldi. O tarihten bu yana her yıl yapılan Şangay Grubu toplantılarında çıkarları birbirinden farklı olan bu devletler giderek birbirine yaklaştı.

Ancak sadece sınır anlaşmazlıklarında da değil. Bugün bu ülkeler, ortak yatırım projelerinden ticaret kolaylıklarına kadar birçok alanda yoğun bir ekonomik işbirliği sağlamaya çalışıyor. Hatta gelecekte serbest ticaret bölgesi oluşturulması bile düşünülüyor. Bu ülkelerin 30 milyon kilometrekareyi kapsadığı, toplam 1,5 milyar nüfusa sahip olduğu ve 1,5 milyar dolar tutarında gayrı safi milli hasılaya sahip olduğu düşünüldüğünde yabana atılır bir girişim değil.

Fakat Özbekistan’ın da gruba üye alınması ve 2001 yılında „Şangay İşbirliği Örgütü“nün kurulmasından beri, örgütün en büyük iki üyesi jeostratejik çıkarların da peşinden koşuyor. Orta Asya’da ABD’ye karşı denge unsuru olacak bir güç oluşturmaya çalışıyorlar. Rusya kaybettiği etki alanına yeniden kavuşmak derdinde. Çin ise en başta bölgedeki petrol ve gaz kaynaklarına ilgi gösteriyor ve komşu devletlerin ABD’den çok, Çin’in etki alanında olmasını arzuluyor.

Terörle mücadele

Örgütün tüm üyelerinin ortak hedefi ise Orta Asya’da İslam’ın hakim olduğu bölgelerde terör gruplarına ve ayrılıkçı girişimlere karşı mücadele etmek. Astana’da yapılacak toplantıda da öne çıkan konu terör. Bunun dışında Orta Asya’daki belirli bölgelerde istikrar tartışılacak. Özbekistan’daki olaylar da kuşkusuz gündeme gelecek.

Toplantıya Hindistan, Pakistan ve İran da gözlemci olarak katılacak. Rusya ve Çin bu ülkelerin de Moğolistan gibi örgütte gözlemci statüsüne kavuşmasını önerdi. Ama buluşma öncesinde, kimlerin gözlemci kabul edileceği hakkında üye devletler arasında anlaşmazlıklar başgösterdi. Rusya, İran’da, Çin ise Hindistan ve Pakistan’ın eşit haklı şekilde katılımında ısrarlı. Bu toplantıdaki uygulamaysa şimdilik sağlanan bir uzlaşmanın sonucu.