Şartlı öneriye şartlı evet

Rauf Denktaş'ın, "tarafların müzakereler süresinde anlaşma sağlanamayacak konularda Türkiye ve Yunanistan'ın da yer alacağı dörtlü bir toplantı yapılması ve yine de olmazsa boş kalacak anlaşma maddelerinin BM Genel Sekreteri tarafından doldurulması" ile ilgili önerisine karşı Papadopulos, dün Atina ile yaptığı uzun temaslardan sonra, "dörtlü toplantının BM gözetimi altında ve AB gözlemcisinin katılması koşuluyla yapılmasına" ikna oldu.

Bu dramatik gelişmeler, Yunan Dışişleri Bakanı Papandreu'nun dün için programlanan Güney Kıbrıs ziyaretini "son dakikada" iptal etmesine yol açtı. Papandreu Güney Kıbrıs'a , 7 Mart'ta Yunanistan'da yapılacak olan genel seçimlere hazırlık amacıyla, Yunan vatandaşlarının oylarını almak için gitmeyi planlıyordu. Ancak New York'tan üst üste gelen haberler, Sosyalist PASOK Başkanlığı'na yeni seçilen Papandreu'nun, Başbakan Simitis ile olağanüstü toplantılar yapmasına neden oldu.

İki lider biraraya geldi

Dün Atina'da Başbakan Kostas Simitis ve Dışişleri Bakanı Yorgo Papandreu arasında gerçekleşen 3 saatlik toplantıdan sonra Cumhurbaşkanı Konstantin Stefanopulos'a da son gelişmelerle ilgili bilgi verildi. Papandreu bu görüşmelerden sonra yaptığı açıklamada, "Kıbrıs sorunu son derece kritik bir aşamaya girmiştir. Kıbrıs sorununun uluslararası çapta bir ilgi odağı olmasını bizler amaçlıyorduk. Kıbrıs sorununun BM çerçevesinde çözümünü yine bizler istiyorduk. Şu anda da Kıbrıs sorununa BM çerçevesinde adil ve kalıcı bir çözüm bulunacağından emin olmak istiyor ve var gücümüzle çalışıyoruz. Bu amaçla müzakerelerin prosedürü ile ilgili görüşmeleri sürdüren Rum lider Papadopulos ile sürekli temas halindeyiz" dedi.

Resmi açıklama yapılmadı

Ne Yunan, ne de Rum hükümeti, Denktaş'ın "dörtlü toplantı" önerisinin kabul ya da ret edildiği konusunda herhangi resmi bir açıklama yapmadı. Ancak Rum ve Yunan hükümet yetkililerinden aldığımız bilgilere göre Atina, Yunan Başbakanı Kostas Simitis'in geçen yıl reddettiği Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "Dörtlü toplantı" önerisine sıcak bakmaya başladı ve Papadopulos'u da bu konuda ikna etti. Ancak Papadopulos söz konusu dörtlü toplantıyı BM gözetimi altında ve AB'nin de bir gözlemcisinin katılması şartıyla kabul ediyor.

Sürpriz oldu

Denktaş'ın Annan çözüm planına bakışını bir anda değiştirmesi, Rum tarafında olduğu kadar Yunanistan'da da "beklenmedik bir gelişme" olarak karşılandı. Denktaş'ın Annan planını "külliyen" redettiğini gözönünde bulunduran Papadopulos başkanlığındaki Rum heyeti, gerçekten de böyle bir gelişmeyi beklemiyordu. New York'taki çalışmaları "içerden" izleyen bir yetkili, Papadopulos'un şaşkınlığını şöyle dile getirdi:

"Papadopulos sözü aldığında Annan planının iki maddesinin asla kabul edilemeyeceğini söyleyip duruyordu. Bu maddelerden biri planda öngörülen zaman çizelgesinin darlığı, diğeri de Annan'ın hakem rolünü üstlenmesiyle ilgiliydi. Ancak Papadopulos hiç beklenmedik bir anda yanında oturan Rauf Denktaş'ın da bu görüşlere aynen katıldığını söylemesi karşısında şaşırdı. Yani Rum ve Türk tarafı Annan planında yer alan şartlarına ortaklaşa itiraz etmeye başlamıştı. Taraflar adeta Annan planına ortak karşı bir cephe almış, bu durum BM Genel Sekreteri Annan'ı son derece sinirlendirmişti. Çünkü Annan, her iki taraftan da planda adı geçen şartları olduğu gibi kabul etmelerini rica etmişti. Tüm bu gelişmelerden sonra Denktaş yeniden atağa geçerek kendi önerisini masaya yatırdı. Denktaş müzakerelerin başlamasını kabul ediyor, anlaşma sağlanamayan bölümlerin Türkiye ve Yunanistan'ın da katılacağı bir dörtlü toplantıda ele alınmasını istiyordu. Anlaşma sağlanamaması durumunda ise Annan'ın devreye girmesine itirazı olmayacağını söylüyordu. Annan, Denktaş'ın formülünü olumlu karşılayıp not ederken, Rum lider Papadopulos bu öneriye yanıt vermek için zaman istedi."

Bir başka deyişle yıllarca süren Kıbrıs müzakereleri süresinde belki de ilk kez, Denktaş'ın sergilediği bu tutum, Rum tarafının ilk kez hazırlıksız yakalanmasına neden oldu. BM Genel Sekreterliği belki de ilk kez, Denktaş'ın tavrını "olumlu", Rumların tavrını da ilk kez "olumsuz" buldu. Belki de ilk kez baskılar şimdi Türkiye ve Denktaş yerine sadece Rum tarafına yapılacaktı.

Rum ve Yunan tarafı, masaya yatırılan bu öneriyi Denktaş'ın değil, Türk hükümetinin önerisi olarak kabul ediyor. Başbakan Erdoğan'ın benzeri bir öneriyi daha önce gündeme getirmesi ve Denktaş'ın Annan planını reddeden tutumundan sonra şimdi müzakere etmeye hazır olması doğal olarak Rum tarafında oldukça yadırgandı.

Yunanistan'daki seçimler

Bu arada Yunanistan'daki seçimler, Kıbrıs sorunundaki son gelişmelere de koyu bir gölge düşürdü. Türk medya organları New York'taki gelişmeleri dakika dakika izlerken, Yunan yayın organları aynı saatlerde hangi partinin seçim listesine kimlerin alınacağı üzerine hararetli tartışmalar yapıyordu. Bu ilgisizlik dün sabahın erken saatlerine kadar sürdü. Öyle ki, gerek Kıbrıs Rum, gerekse Yunan yayın organları dün sabaha kadar, Denktaş'ın önerilerinin ancak yarısını yayınlıyordu. Ancak Kıbrıs konusu , günün ilerleyen saatlerinde haber bültenlerinin ilk sırasına oturmaya başladı.