1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Şempanzeler de planlıyor!

AFP, dpa10 Mart 2009

İsveç’te yapılan bir araştırma, şempanzelerin gelecekteki bir eylem için planlı hareket edebildiklerini ortaya koydu. Topladığı taşlardan bir silah deposu oluşturup ziyaretçilere karşı kullanan şempanze 'Santino' gibi...

https://p.dw.com/p/H9RC
Fotoğraf: DW-TV

İsveç’teki Lund Üniversitesi’nden bilimadamı Mathias Osvath, hayvanat bahçesindeki Santino adlı şempanzenin, ziyaretçilere fırlatmak üzere taş ve benzeri gereçler toplayarak bir ‘silah deposu’ oluşturduğunu ortaya çıkardı. Bilimadamına göre bu, bazı hayvanların gelecekteki olaylarda nasıl davranacaklarını planlayabildiklerini gösteren ilk bulgular arasında yer alıyor. Aynı, karnının acıkacağını bilen bir insanın alışverişe gitmesi gibi.

Yıllarca süren gözleme dayanan araştırma Salı günü Current Biology dergisinde yayımlandı. Hayvanat bahçesi görevlilerinin Santino’nun bölümünde yüzlerce silah deposu keşfetmesinin ardından 1997 yılında gözlemler başladı. Osvath, Santino’nun ‘hazırlıklara’ hayvanat bahçesi ziyaretçilere açılmadan önce büyük bir sükunet içinde başladığını ve taşları toplayıp ufalayarak depoladığını kaydediyor. Silah deposunu sakin bir şekilde dolduran Santino, öğle saatlerinde ise öfkeli bir şekilde taşları ziyaretçilere doğru fırlatıyor. Ancak zamanla etrafta bulduğu taşlarla yetinmeyen Santino’nun beton zeminden parçalar kırarak kendi silahlarını oluşturmaya başladığı da gözlemlerin en çarpıcı noktalarından biri. Osvath, “Gözlemler, maymunların gelecekteki olayları çok karmaşık bir şekilde dikkate alabildiklerini inandırıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Bu da çok gelişmiş bir bilince sahip olduklarını gösteriyor” diyor.

Alman bilimadamları da ikna oldu

İsveçli bilimadamı, maymunların termitleri yakalayabilmek için ağaç dallarını kırdıklarının ya da fındık kabuğunu kırabilmek için taş kullandıklarının daha önceden bilindiğini belirtiyor, ancak bunların anlık ihtiyaçlar doğrultusunda şekillendiğine, gelecekle ilgili bir plan içermediğine dikkat çekiyor ve ekliyor: “Sanırım, günlük yaşamlarını ayrıntılı bir şekilde planlayabiliyorlar.”

Osvath’ın araştırması Alman bilimadamlarını da ikna etti. Leipzig’deki Alman Max-Planck Enstitüsü’nde evrimsel antropoloji alanında çalışan bilimadamları araştırmayı ‘çok ikna edici’ bulduklarını açıkladı. Alman araştırmacılar daha önce, maymunların kategorilere göre düşünüp eylemler organize edebildiklerini ortaya koymuştu.

1978 yılında Münih’te doğan şempanze Santino, şu an İsveç’in doğu kıyısındaki Furuvik Hayvanat Bahçesi’nde yaşıyor.