01.04.2004 - Avrupa basınından özetler...

İsviçre’deki Kıbrıs görüşmelerinin başarısızlığa uğraması Avrupa basınındaki yorumlara da konu oldu. Cenevre’de yayımlanan Tages-Anzeiger gazetesi köşe yazısında, Bürgenstock maratonundan ders alınması gerektiğini ifade ediyor. Yorumda şu satırları okuyoruz:

”BM ve AB uzmanları hem taraflara hem de kendi aralarındaki farklı yorumlamalara tercüman olmak durumundaydılar. Bu açıdan Bürgenstock görüşmeleri ibret alınacak özelliklerle doluydu. Acı tavizler olmadan uzlaşma sağlanamayacağı ve bir tarafın gücünün karşı tarafından zaaflarıyla ölçülebileceği bir kez daha gözler önüne serildi. Kofi Annan, Kıbrıslılar’a, birleşme planını bir öğrenme süreci olarak benimseme fırsatını sundu. Umalım, Kıbrıs halkı bu fırsatı 24 Nisan’daki referandumda iyi değerlendirsin.”

Berlin’de başlayan Afganistan Konferansı, Alman basınının yorum sütunlarına yansıyan konuların başında geliyor. Konu, Afganistan’ın yeniden imarı, demokratikleşmesi ve bu ülkedeki uyuşturucu üretimiyle mücadele açısından değerlendiriliyor. Stuttgarter Nachrichten gazetesinin yorumu şöyle:

”Paranın önemi inkar edilmez, ama Afganistan’ın selameti ne dolarla ne de euro ile ölçülebilir. 20 yıl savaşa sahne olduktan sonra, tahribat, mülteci dramı, keyfi idare ve baskının yaşandığı Afganistan’da millet olma bilinci adeta silinmiş gibi. Etnik kutuplaşma kadar silahlı gruplar arasındaki çekişme de halkı bağımlılığa sürüklüyor. Hep bölünmüş bir ülke olarak akıllarda canlanan Afganistan artık tamamen parçalanmış durumda. Bu derde hiçbir konferansta çare bulunnamaz."

Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesinin yorumunda ise şu satırları okuyoruz:

”Karzai hükümetinin sözü maalesef sadece başkent Kabil’de geçiyor. Otorite boşluğu yüzünden sonbaharda yapılması öngörülen seçimler de ertelendi. Yüzyıllardır feodal aşiret yapısının hüküm sürdüğü dünyanın bu en fakir ülkesinde, kimseyi dezavantaja düşürmeyecek bir kuvvet dengesi sağlamak son derece zor. Haşhaş ekimi ve uyuşturucu ticareti ancak ısrar ve ekonomik zekayla sınırlandırılabilir.”

Mannheimer Morgen gazetesi de uyuşturucu meselesine parmak basıyor:

”Dünya, ham afyon ürretiminin dörtte üçü Afganistan’daki haşhaş tarlalarından kaldırılıyor. Uyuşturucu ticareti en karlı iş. Bir hektarlık alana ekilen haşhaş 12 bin dolar kazandırıyor. Buğday ise sadece 300 dolar. Derebeyleri bu parayla özel ordularını finanse ederken, üretici sadakayla yetinmek zorunda kalıyor. Köylü, ancak para kazanacağını anlarsa uyuşturucu dışındaki ürünlere yönelebilir. Ama bunun öncesinde haşhaş tarlaları yakılıp, aşiret reislerine savaş ilan edilmelidir. Bunun son derece tehlikeli olduğunu da kimse inkar edemez.”

Moskova’da yayımlanan Kommersant adlı günlük gazete, Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai’yi topraksız krala benzettiği yorumunda özetle şu görüşlere yer veriyor:

”Devletler topluluğunun Afganistan’daki sorunları ülkeye Karzai rejiminin değil, gelirini uyuşturucudan elde eden ve profesyonel ordular besleyen çete reislerinin hakim olmasından kaynaklanıyor. Karzai, iktidarı tek bir merkezde toplayacak güçten yoksun. 7500 mevcutlu Afgan ordusunun gücü Karzai ve memurlarını korumaya ancak yetiyor. Ama Karzai NATO ve ABD’yi Afgan vilayetlerinde asayiş ve nizamı sağlamaya zorlayamayacağını bildiğinden devletler topluluğundan para koparmaya çalışıyor."