04.06.2004 - Alman basınından özetler...

Alman gazetelerinin yorumlarında Amerikan merkezi haberalma teşkilatı CIA Başkanı’nın istifası, ABD Başkanı'nın Avrupa gezisi, ama aynı zamanda OPEC’in petrol üretimini arttırma kararı yer verilmiş. Bunlardan bazıları özetle şöyle:

Frankfurter Rundschau Gazetesi, Tenet’in istifasının değil, zamanlamasının şaşırtıcı olduğu görüşünde:

”Amerikan merkezi haberalma teşkilatı CIA Başkanı ve diğer gizli haber alma servisleri ile ilişkileri koordine eden Tenet oldukça tartışmalı bir bürokrattı. Beyaz Saray ve Pentagon’daki muhafazakar ekip, CIA’ye güvenmediği için paralel bilgi alma sistemini oluşturmuştu. Irak’ın Nijer’den uranyum elde etme çabaları ile ilgili senaryoda yaptığı yanlışlar, kitle imha silahlarının bulunamayışı ve 11 Eylül olaylarının ipuçlarını değerlendirememesi, Irak politikasının yanlışlarının Tenet’e yüklenmesine yol açtı. Ve son olarak Amerikalılar'ın desteklediği Iraklı Ahmed Çelebi’nin İran’a bilgi verdiğinin ortaya çıkması bardağı taşıran damla olabilir. Aslında Tenet şimdiye kadar tüm baskılara göğüs germişti, bu sefer şefi Bush’un popülaritesinin azalması, Beyaz Saray için bir sorun olmasına yol açmış olabilir.”

Berliner Zeitung, CIA Başkanı Tenet’in Irak politikasının kurban edildiğini, ancak bunu hak ettiğini düşünüyor:

”Sonuçta, kitlesel imha silahları üzerine abartılar ve yalanlardan sorumlu olan Tenet’in kurumu idi. Amerikan Dışişleri Bakanı Powell, BM Genel Kurulu’nda Irak savaşına gerekçe olarak sunduğu hareketli kimyasal laboratuvarların Tenet’in adamları tarafından uydurulduğunu bir yıl sonra kabul etmek zorunda kaldı. Bush, Tenet’in kişisel nedenlerle istifasını kabul etmekte zorlanmamıştır, zaten CIA Başkanı Clinton döneminden kalma idi. Tenet’e acımak gereksiz, ama onun da Beyaz Saray’ın yapmaya çoktan karar verdiği bir savaşa gerekçe bulmakla görevlendirildiğini ve işini yaptığını unutmayalım.”

Handelsblatt gazetesi Washington’daki uzmanların Tenet’in istifasını çoktan beklendiğini, bununla birlikte onun düzeyinde bir bürokratın başkanlık seçimlerinden beş ay önce geri çekilmesinin Bush hükümetini zor durumda bırakacağını yazıyor. Leipziger Volkszeitung ise aksi görüşte:

”Tenet’in hataları ortada idi. Bu hatalar ABD’ye en ağır terör saldırısının yapılmasına neden oldu. Başkan Bush’un buna rağmen CIA Başkanı ile bu kadar uzun süre birlikte çalışmasının nedeni, hükümetin eleştirilmesine fırsat vermemekti. Bunu 11 Eylül olayları ile ilgili hataların açıklanmasına rağmen devam ettirdi. Tenet ancak Dışişleri Bakanı Powell’ın Irak’ın silah programının abartıldığını açıklamak zorunda kalması sonucu gözden düştü. Bu istifa, köşeye sıkışmış Bush hükümeti için kurtarıcı olacaktır.”

Bush’un bugün başladığı Avrupa gezisi de gerek Alman gerekse Avrupa basınında konu ediliyor. Bonn’da yayımlanan General Anzeiger’in yorumu:

"Amerikan Başkanı Avrupa ziyaretleri sırasında kendisini nelerin beklediği konusunda hayale kapılmış değil. Almanya, İtalya ve Fransa’da halkın büyük çoğunluğunun, Bush’un dış politikasını yıkıcı bulduğu ve sonbahardaki başkanlık seçimlerini kaybetmesini istediğini artık Beyaz Saray da duydu. Avrupa önümüzdeki günlerde kendine güvenen, dostane ve iyiniyet açıklamaları yapan bir Başkan’ı ağırlayacak, ne yazık ki bu başkan hatalarının kabul etme ya da üzerinde düşünme eğilimi göstermiyor.”

Mannheimer Morgen adlı gazete yorumunda, Bush’un ziyaretinin bir hedefi olduğuna dikkat çekiliyor:

”Bush, Avrupa ziyareti sırasında Avrupalıları, Amerikan hükümetinin Irak Savaşı’na, özgürlükleri savunmak amacıyla, istemeyerek de olsa zorlandığına inandırmaya çalışacak. Bunun için seçtiği zamanlama, tarihi olayların yıldönümü vesilesi aslında gayet uygun. Çünkü müttefik güçlerin 2. Dünya Savaşı’nda Normandiya’ya ayak basması ile Batı Avrupa’nın kurtarılması, Hitler Almanyası’nın yenilgiye uğratılması – bir diğer bakış açısı ile Soğuk Savaş’ın başlamasının- 60. yıldönümü kutlanıyor. Bu olay, Bush’a, kendisine muhalefet eden Fransız ve Almanlar'a, Amerikalılar'a ne kadar şey borçlu olduklarını hatırlatmak için iyi bir fırsat sunuyor. Atlantik kıyısında düzenlenecek seremoni, tabii ki aynı zamanda, kendilerine ABD’nin tarihsel zaferleri hatırlatılarak günlük problemlerden uzaklaştırılmak istenen Amerikan halkına yönelik olacak.”

Alman ekonomi gazetesi Handelsblatt, Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı OPEC’in piyasaya sürülen petrol miktarını arttırma kararını değerlendiriyor. Yorum şöyle:

”OPEC’in dün aldığı, petrol üretimini bir kez daha arttırma kararı, aslında geç kalmış bir karar. Teşkilat, resmi üretim miktarına uzun zamandır zaten uymuyordu. Bu nedenle dünya piyasalarına gerekli miktarda petrol sürülmüyordu. Dün kararlaştırılan miktar, daha önce gayrı resmi şekilde kararlaştırılan takviye üretim miktarı ile aşağı yukarı aynı düzeyde. Ancak bir şey belirtmek gerek: Geçmişteki petrol krizlerinin aksine, bugün, dünya piyasalarında gerçek bir petrol açığından söz etmnek mümkün değil. ”

Köln’de yayımlanan Express, OPEC’in aldığı kararla, dünyaya, ”herşeyin kontrol altında olduğu” mesajını vermeye çalıştığını yazıyor. Yorumda, ham petrol fiyatlarında bu karar üzerine geçici olarak bir düşüş gözlense de bu durumun olası yeni bir terör saldırısında değişeceğini vurguluyor. Berlin’den Die Welt gazetesinin yorumu ise şöyle:

"Sanayi ülkelerinin uyguladığı baskı etkisini gösterdi. OPEC karteli, petrol musluklarını, açtı. Ama bu kararla ham petrolün önemli ölçüde ucuzlayacağını umanlar, hayal kırıklığına uğrayacaklar. Dünya ekonomisinin bağımlı olduğu petrolün fiyatı, dörtte bir oranında korku faktörüne bağlı. Özellikle de Ortadoğu’nun petrol üreticisi ülkelerinde yeni bir terör saldırısı endişesi önemli rol oynuyor.”