70 yıl önce Guernica

Kuzey İspanya'daki Guernica kentine saldırı 26 Nisan 1937 tarihinde gerçekleşti. Öğleden sonra saat dört civarında kilise çanları çaldı. Kentin semalarında uçaklar belirdi. Savaş endüstrisinin o dönemde ürettiği ve en son teknolojiyi yansıtan Alman savaş uçakları ardı ardına Guernica kentine saldırdı.

Saldırının canlı tanığı, 70 yıl önce henüz dokuz yaşında olan Manoli Aguirre hafızasından silinmeyen o anı şöyle aktarıyor: “Uçaklar geldi ve hemen bombalar yağdırmaya başladılar. Pazar alanındaki insanları ve hayvanları öldürdüler. Her bir yandan gelen uçaklar bombalarını bıraktılar. Evler alev aldı yangınlar söndürülemedi. “Bombaların atıldıkları sırada çıkardıkları o gürültüyü asla unutamayacağım...”

Ölü sayısı bilinmiyor

Guernica saldırısında 40 bin kilo patlayıcı kullanıldı. Bombalardan kaçmayı başaranlar av uçakları tarafından tek tek hedef alındı. Saldırılar üç buçuk saat sürdü. Geride yerle bir olan bir şehir kaldı. Kaç kişinin hayatını kaybettiği belirlenemedi.

Guernica Barış Araştırma Merkezi’nden Juan Gutierrez ise bunun sadece savaş sırasında yaşanan bir facia olmadığı görüşünde. Gutierrez “Bu bundan daha büyük bir anlam taşıyor. Guernica saldırıdan yüzyıllar önce de Bask kimliğinin sembolüydü. Bu nedenle hedef olarak seçildi” diyor.

Picasso'nun tablosu

İspanya'yı iç savaşı kazandığı 1939'dan 1975'teki ölümüne kadar faşist diktatörlükle yöneten general Franco'nun 30 yıl inkar ettiği bu saldırıdan, Pablo Picasso’nun aynı adı taşıyan ve saldırıyı tasvir tablosunun Paris’te sergilenmesiyle tüm dünyanın haberi oldu.

Hatta Guernica tablosunu görenNazi subaylarının ünlü ressama "Bunu siz mi yaptınız?" diye sorması üzerine Picasso’nun "Hayır. Siz yaptınız" yanıtını verdiği de anlatılır...

Asırlar sonra gelen özür

Almanya Guerinca saldırısı nedeniyle ancak 60 yıl sonra özür diledi. Dönemin Almanya Cumhurbaşkanı Roman Herzog tarafından kaleme alınan resmi özür mektubu Guernica Belediye Başkanı’nın makam odasında asılı.

Barış Araştırma Merkezi’nden Gutierrez’e göre geç de olsa bu özrün önemi büyük ve barışmanın yolunda önemli bir adım. Saldırıdan sağ kurtulmayı başaran Guernicalı Inaki Ar-zanegi de aynı görüşte. 83 yaşındaki Inaki Ar-zanegi “Kin ve nefret duyguları yok. Saldırıyı hiç bir zaman unutmayacağız. Ancak nefret duymuyoruz” diyor.